Bron: De Morgen
Eén van de hardnekkigste mythes in het genderdebat is dat vooruitgang voor de vrouw achteruitgang betekent voor de man. Dat vrouwen steeds meer terrein winnen in allerlei maatschappelijke sectoren zou gelijkstaan aan een toekomst voor mannen als bedreigde diersoort. Sta me toe om dit een dwaze stelling te vinden. Alsof mannen en vrouwen communicerende vaten zijn, en de opmars van de een alleen maar slaagt door het naar beneden halen van de ander. Het is niet omdat patriarchale systemen zich al eeuwen op die manier staande houden dat het de enige manier is om een samenleving te organiseren.
De toekomst is aan wie voorbij de geslachten durft te kijken. In een ideale samenleving delen vrouwen en mannen dus macht, en werken ze samen op basis van competenties
Wellicht zijn er vragende partijen voor een letterwissel, van patriarchaat naar matriarchaat. Mij lijkt dat vooral oude wijn in nieuwe zakken. En ja, goed, mogelijk verliest de alfaman wel terrein als vrouwen zich verbeteren. Maar zullen we de figuur die nooit iemand laat uitpraten, die status nodig heeft om zijn fragiele ego overeind te houden en die zijn handen niet kan thuishouden, missen? Bovendien is het een denkfout om dominantie gelijk te stellen aan succes. De mensheid gedijt niet dankzij, maar ondanks de machtswellust van sommige soortgenoten.
Over hoe we als groep in goede zin evolueerden, schreef primatoloog Frans de Waal uitvoerig in zijn mondiaal gelauwerde boek Een tijd voor empathie. Niet onze drang om te heersen, maar ons vermogen om de krachten te bundelen maakt dat samenlevingen overleven. De evolutie is het resultaat van co-creatie. Alleen samen ben je sterk.
Kneedbaar
Mensen vastpinnen op basis van hun chromosomen weerhoudt hen ervan de beste versie van zichzelf te zijn. De toekomst is aan wie voorbij de geslachten durft te kijken. In een ideale samenleving delen vrouwen en mannen dus macht, en werken ze samen op basis van competenties in plaats van de traditioneel toegewezen genderrollen. Met andere woorden: iedereen kan broodwinner zijn, iedereen kan zorgen. Niet omdat hij of zij daarvoor in de wieg is gelegd, maar omdat het past bij de aard en de talenten van het individu.
Hoe kneedbaar gender is, blijkt trouwens uit het Europese onderzoek over inkomen en loopbaan van socioloog Jan Van Bavel (KULeuven). Daarin zien we dat dat een toename van hoogopgeleide vrouwen – 40 procent is vandaag kostwinner – een verschuiving in de relatiemarkt teweegbrengt. Een direct gevolg hiervan is een nieuwe invulling van de traditionele rolpatronen.
Concreet: waar vrouwen vroeger vaker ‘omhoog’ trouwden, hebben ze vandaag meer oog voor een partner met zorgkwaliteiten. Dat klinkt alsof de persoon met de meeste financiële slagkracht de touwtjes in handen heeft, maar laat die cynische kijk op relaties eens los. In een evenwaardige relatie onderhandelen mensen over hoe ze hun gezin organiseren, over welke verantwoordelijkheid ze willen en kunnen opnemen. En toonden holebigezinnen ons al niet voor hoe volatiel genderrollen zijn? Met een vrouwelijke kostwinner is dat niet anders.
Eeuwige druk
De aangename verrassing is dat veel mannen dat alternatieve kostwinnerschap als een verlossing ervaren van die eeuwige druk om sterk te zijn. Of dacht u dat alleen vrouwen lijden onder stereotiepe rolpatronen? Conclusie: win-win! De bevrijding van de vrouw kan voor mannen een hefboom zijn om buiten hun genderhokje te kleuren, om hun zorgende kanten uit te leven. En dat, jongens en meisjes, noemen we emancipatie.
Het mannendom kwijnt dus niet weg. Integendeel, het vindt eindelijk evenwicht. Al blijft het hallucinant dat er wetenschappelijk onderzoek nodig is om die hysterische doemgedachte te weerleggen.