Ontbijten op de Promenade des Anglais? Met de Blauwe Trein reis je in één nacht van Parijs naar Nice
25 februari 2023, 03:00
ReizenFrankrijk
De slaaptrein van Parijs naar Nice rijdt de hele nacht door. ’s Ochtends ontwaak je aan de Méditerranée.noneBeeld Sander Groen
Een eeuw lang bracht de Blauwe Trein rijke Britten en fameuze Fransen naar de Rivièra. Reisjournalist Sander Groen volgt het spoor van Hercule Poirot en Jules Maigret en stapt in de gereïncarneerde slaaptrein van Parijs naar Nice.
“Al heel gauw waren ze in Dover. Ruth had nooit last van zeeziekte, maar ze had een hekel aan kou en ze was blij toen ze de hut betrad die zij telegrafisch had laten reserveren. Al wilde ze het tegenover zichzelf niet bekennen, Ruth was in sommige opzichten nogal bijgelovig. Ze was een van die mensen die vaak een bepaalde betekenis zien in dingen die louter toeval zijn. Nadat ze in Calais aan wal was gegaan en zich met haar kamenier in het dubbele compartiment in de Blauwe Trein had genesteld, ging ze naar de restauratiewagen. Met een schokje van verrassing zag ze tegenover zich aan het kleine tafeltje de vrouw uit de Pullman. ‘Dat is toevallig’, zei mevrouw Kettering.”
Toeval bestaat niet. In de jaren 20 van de vorige eeuw reist de steenrijke Amerikaanse Ruth Kettering met haar man, haar meid, haar minnaar, haar vader en diens secretaris van Londen naar de Rivièra. ’s Ochtends bij aankomst in Nice wordt ze dood aangetroffen in haar coupé; beroofd van een wereldberoemde robijn en gewurgd met een zwart koord. Dan komt het van pas dat er aan boord ook een kleine man is met een stevig gepommadeerde snor en een eivormig hoofd dat hij een beetje scheef houdt: Hercule Poirot. Hij zet meteen zijn kleine grijze cellen aan het werk.
Gare d’Austerlitz is het huidige vertrekstation van de slaaptrein van Parijs naar Nice.noneBeeld Sander Groen
Gare de Lyon, het vroegere vertrekstation van de befaamde Blauwe Trein.noneBeeld Sander Groen
De ‘miljonairstrein’, zo noemt Agatha Christie de luxueuze slaaptrein. De personages in haar detectiveroman Het geheim van de Blauwe Trein uit 1928 reizen in stijl. Sjouwen met bagage hoeven ze niet, daar zijn kruiers voor, Ruth is gehuld in een nertsjas met een felrood hoedje op, haar kamenier draagt haar handkoffertje, en terwijl Katherine in de restauratiewagen bediend wordt door knipmessende kelners, maakt de conducteur de bedden op. ’s Middags instappen in Londen, deftig dineren, lekker slapen en dan ontwaken aan de azuurblauwe Méditerranée. Als je tenminste een ticket wist te bemachtigen, want: ‘De Blauwe Trein is bijna altijd volgeboekt.’
Sinds 2021 vertrekt er weer dagelijks een nachttrein van Parijs naar Nice; een reïncarnatie van de beroemde Blauwe Trein. Een eeuw nadat Agatha Christie de reis maakte, is mijn ervaring heel anders. De rijke passagiers van weleer stapten in of over op het Gare de Lyon, maar ik vertrek aan de overkant van de Seine in het Gare d’Austerlitz, dat in steigers gehuld is. Langs een afgelegen en donker perron staat mijn trein gereed voor vertrek; Intercité de nuit nummer 5771 van 20:51 uur. Eén ding is niet veranderd: ook deze trein is bijna altijd uitverkocht. Weken eerder boekte ik de laatste plek in een gedeelde eersteklascouchette.
Twaalf uur sporen
Na zonsondergang blaast de conducteur op zijn fluit en komt de trein in beweging. In de schemering rijden we door de banlieues van Parijs en al snel is het buiten donker. Over de 1.088 kilometer van Parijs naar Nice doet de trein twaalf uur, dubbel zo lang als de tgv overdag – maar die heeft geen ligplaatsen. De hele nacht zal de trein non-stop doorrijden, tot Marseille, vlak voor het ochtendgloren. Ik deel de coupé met de Poolse Parisienne Lydia, een jonge marketingmanager op weg naar een congres in Cannes, de wat oudere Michel, een schrijver van historische romans, en zijn echtgenote, geschiedenislerares Françoise. Zij zijn onderweg naar hun pied-à-terre in Hyères.
“C’est drôle”, zegt Michel als hij ziet dat ik Agatha Christie lees. “Dit boek speelt zich ook af in deze trein”, zegt hij en toont de omslag: Mon ami Maigret van Georges Simenon. “Maigret moppert over het beperkte budget van de Parijse politie als hij tickets moet kopen voor hemzelf en een Scotland Yard-inspecteur om een moord op te lossen op het eilandje Porquerolles. Hij moet eigenlijk in een couchette reizen, maar kiest toch voor twee plaatsen in de slaapwagen.” Michel leest voor: “Het was een weelderige boel. In de gang ontmoetten zij reizigers met veel dure koffers en een elegante menigte met boeketten bloemen begeleidde een filmster naar de trein. ‘C’est Le Train Bleu’, mompelde Maigret verontschuldigend.”
Bij het gewieg van de trein val ik al snel in slaap. In mijn droom reis ik terug naar de belle époque, de bloeiperiode van de Blauwe Trein.
Voor mijn vertrek uit Parijs dineer ik in het Gare de Lyon in het mooiste stationsbuffet ter wereld. Ik vergaap me aan de weelderig gedecoreerde ruimte vol koperen kroonluchters, marmeren nimfen en vergulde engelen. De tafels zijn gedekt met gesteven linnen, goudgerande borden en zilveren bestek, de muren en plafonds bedekt met schilderijen en fresco’s van de zuidelijke bestemmingen die hiervandaan bereikbaar zijn: Marseille, Toulon, Saint-Raphaël, Cannes, Antibes, Nice…
Een juweeltje uit het verleden dat ook vandaag nog schittert: restaurant Le Train Bleu in het Gare de Lyon, waar je voor vertrek deftig kunt dineren.noneBeeld Sander Groen
Op de kaart staan ceviche van forel, octocpuscarpaccio of een Provençaalse ballotine van konijn vooraf, als hoofdgerecht is er keuze uit zachtgekookte zwaardvis, op de huid gebakken zeebaars, aan tafel bereide rundertartaar of een ovenschotel van ossenhaas. “Als ik een suggestie mag doen”, zegt de gerant als hij water en brood brengt, “kijkt u dan eens naar de kreeftmacaroni van tweesterrenchef Michel Rostang.” En dan zijn er nog desserts als citroensoufflé met tijmijs, pavlova met hibiscus, chocoladetaart of pêche melba. De prijzen zijn pittig, maar ook weer niet dermate exorbitant dat de menukaart ze niet vermeldt – het blijft toch een stationsbuffet.
Het menu du voyageur is een tweegangendiner dat binnen drie kwartier kan worden geconsumeerd; speciaal voor haastige reizigers zoals ik die een trein moeten halen. Binnen luttele minuten verschijnt een kelner aan tafel met een trolley en snijdt sappige plakken af van de mooiste gebraden lamsbout die ik ooit heb gezien. Die komen samen met een dampend hete aardappelgratin op tafel, terwijl de sommelier een bijpassende wijn inschenkt. “Bon appétit, monsieur.” Het is geen droom: gisteravond dineerde ik hier voordat ik in de slaaptrein stapte. Sinds de opening in 1901 veranderde alleen de naam: het Buffet de la Gare heet nu Le Train Bleu.
Sur la Côte d’Azur
Als ik ’s ochtends het gordijn openschuif, arriveert de trein in Saint-Raphaël. Okergele huisjes en terracottakleurige kerkjes glijden voorbij, paraplupijnbomen en dadelpalmen steken af tegen de blauwe hemel en Middellandse Zee, mensen bladeren door de krant bij een café au lait op een terras, de eerste zonaanbidders leggen hun badhanddoeken neer onder blauw-wit gestreepte parasols op goudgele zandstrandjes in beschutte baaien. De trein slingert langs rotsen die lijken op kastelen en langs kastelen die lijken op rotsen. We zijn aan de Côte d’Azur, waar de zon bijna elke dag schijnt, het leven goed is en het uitzicht nimmer verveelt.
Medepassagiers Michel en Françoise lezen beiden een roman die zich afspeelt in de trein.noneBeeld Sander Groen
Beeld Sander Groen
Aankomst in het station Nice Ville. Het treinstation ademt de sfeer van de gouden tijd van het reizen.noneBeeld Sander Groen
De passagiers van de originele Blauwe Trein zouden nu een formidabel ontbijt geserveerd krijgen: koffie of thee naar keuze, versgeperste jus d’orange, warme broodjes, croissants, chocoladebroodjes en toast, fruitsalade en yoghurt, een omelet met zalm, roerei met spek of misschien oeufs bénédictine, en keuze uit een rijk assortiment aan zoete taartjes en zachte kaasjes. De champagne zou rijkelijk vloeien. Maar deze trein heeft geen restauratierijtuig. Mijn ontbijt haal ik af in wagon 17 bij het hokje van de treinsteward: voor 6,20 euro krijg ik een papieren bekertje oploskoffie, een voorverpakte droge brioche en een plastic flesje appelsiensap.
Bij aankomst in Toulon nemen Michel en Françoise afscheid en in Cannes zegt ook Lydia vaarwel. Even heb ik de vierpersoonscouchette voor mezelf – toch nog een privécoupé. Na twaalf uur reizen klinkt uit het plafond: “Chers voyageurs, nous arrivons à Nice Ville, gare terminus.” Het treinstation uit 1867 ademt de sfeer van de gouden tijd van het reizen; een bonbonnière in Lodewijk XIII-stijl met smeedijzeren perronoverkappingen, natuurstenen beelden, een sierlijke klok en glazen luifels. Ik wrijf de slaap uit mijn ogen en zet mijn zonnebril op. Het is even na negenen en Nice ligt aan mijn voeten. Op naar de Promenade des Anglais.
Le Train Bleu: een rollend vijfsterrenhotel
In 1883, zes maanden na de eerste rit van de Oriënt Express van Parijs naar Constantinopel, introduceerde de Compagnie Internationale des Wagons-Lits (CIWL) een tweede internationale slaaptrein. Britten die wilden overwinteren aan de Rivièra stapten ’s middags in Londen in de trein, staken per veerboot het Kanaal over en doorkruisten per Méditerranée Express ’s nachts heel Frankrijk om ’s ochtends aan de Rivièra te arriveren. De slaaprijtuigen boden alleen eersteklascoupés, in de restauratiewagen werden vijfgangendiners geserveerd van prestigieuze restaurants als Maxim’s, Royal, Simpson’s en Savoy. Alleen wie rijk en beroemd was, kon een ticket voor dit rollende vijfsterrenhotel betalen, zoals Leopold II, Winston Churchill, Charles Chaplin, Coco Chanel, Walt Disney, Brigitte Bardot en Grace Kelly. De wagons waren nachtblauw gelakt met gouden biezen en daaraan dankt de trein zijn naam.
De Promenade des Anglais is vernoemd naar de Britse overwinteraars die in Nice arriveerden met de Blauwe Trein.noneBeeld Sander Groen
Praktisch
Naar Parijs
Per Thalys (vanaf 2024 Eurostar) van Antwerpen of Brussel naar Gare du Nord in Parijs. Voor deze trein is reserveren verplicht, tickets zijn voordeliger als je lang van tevoren boekt. Wie kort van tevoren boekt en geen haast heeft, neemt de reserveringsvrije en voordeligere, maar tragere route met reguliere treinen: van Brussel naar Parijs met overstappen in Charleroi en Maubeuge. De overstap in Parijs van Gare du Nord naar Gare d’Austerlitz gebeurt per metro; trek hiervoor een uur uit. Metrotickets zijn te koop in de Welcome Bar van de Thalys/Eurostar.
Treinreis
Ticketverkoop voor de nachttrein Parijs-Nice v.v. start tot vier maanden van tevoren, maar vaak korter. Zitplaats vanaf 29 euro, ligplaats vanaf 39 euro (2de klas, zespersoonscouchette) of 59 euro (1ste klas, vierpersoonscouchette).
In Parijs
In het Gare de Lyon is restaurant Le Train Bleu dagelijks geopend voor lunch (11.15-14.30 uur) en diner (19-22.30 uur). De Bar Lounge is open van 07.30 tot 22.30 uur, hier wordt ook ontbijt geserveerd. Reserveren aanbevolen: le-train-bleu.com
Driesterrenhotel Libertel Austerlitz Jardin des Plantes ligt tegenover het Gare d’Austerlitz en biedt kleine maar comfortabele kamers. 2pk va. 133 euro incl. ontbijt, libertel-austerlitz-jardin-des-plantes.com
In Nice
Mocht je na het karige ontbijtje in de trein nog rammelen, dan is er op het stationsplein een vestiging van Boulangerie Paul. In het station zelf vind je ook een kleine supermarkt, een broodjeszaak en een sushibar.
Viersterrenhotel Nice Azur Riviera heeft modern ingerichte kamers op 5 minuten lopen van station Nice Ville. 2pk va. 138 euro incl. ontbijt, niceazurriviera.com
Meer info
be.france.fr (over Frankrijk) en explorenicecotedazur.com (over Nice)