Leven en werk van Alan Hovhannes

Gepubliceerd op Auteur: koenarchief

Bron: Wikipedia

Alan Hovhaness, geboren als Alan Vaness Chakmakjian (Somerville (Massachusetts), 8 maart 1911 – Seattle, 21 juni 2000) was een Amerikaanse componist die in Europa tamelijk onbekend is gebleven. Hij heeft veel composities geschreven; in allerlei soorten, zoals 67 symfonieën, 9 opera’s, 2 balletten en meer dan 100 werken voor kamerensembles.

Leven

Hovhaness was een zoon van een Armeense vader die scheikundeleraar was, en een moeder die van Schotse komaf was. Hij componeerde al van jongs af aan, naar men zegt vanaf zijn vierde jaar. Omdat zijn ouders het componeren afkeurden, deed hij het vaak stiekem, ’s nachts, of in de badkamer. Hij verstopte zijn werk onder de badkuip.
Hij studeerde aan het New England Conservatorium in de jaren 30 van de 20e eeuw; piano bij Adelaide Proctor en Heinrich Gebhard, compositie bij Frederick Converse. Hij vertelde ooit dat hij tweemaal muziek studeerde: eenmaal om zijn leraren goed te stemmen en eenmaal om zichzelf te plezieren. Hij kon niet overweg met de nieuwe stromingen die in de 20e eeuw hun opwachting maakten en liet die daarom links liggen. In 1942 kreeg Hovhaness een beurs om te studeren aan het befaamde Tanglewood. Men bekritiseerde daar zijn werk zo, dat hij het instituut alweer snel verliet. Hij kwam vlak daarna in contact met kunstschilder (hijzelf noemde het een spirituele onderwijzer) Hermon di Giovanno (een Griek), die hem aanraadde terug te gaan naar zijn achtergrond: in dit geval Armenië. Een andere inspirator is Masataro Togi, een Japanse bespeler van de gagaku. Door zijn interesse voor Oosterse muziek, filosofie en godsdienst was hij ontevreden over zijn jeugdwerk; op latere leeftijd heeft hij veel van zijn vroege werk, ongeveer 1000 composities, vernietigd. Ook op latere leeftijd bleef hij vooral ’s nachts componeren, en ging pas slapen als de zon vanachter de bergen opkwam. Door zijn grote productie kon hij als een van de weinige moderne componisten van klassieke muziek van zijn componeerwerk leven.

In de jaren 50 reisde hij veel. Zo bezocht hij India, Japan en Korea, waar zijn muziek gunstig werd ontvangen, maar waar hij ook nieuwe stijlelementen ontdekte.

Alan Hovhaness is zes keer getrouwd geweest. Bij zijn eerste vrouw, Martha Mott Davis kreeg hij zijn dochter en enig kind Jean Nandi. Zijn laatste vrouw die hem tot aan zijn dood met liefde verzorgde, Hinako Fujihara, zijn muze en van beroep coloratuursopraan was ongeveer 25 jaar jonger dan Alan.

Werk

Het werk van Hovhaness heeft veel Aziatische invloeden gekend, niet doordat hij de zoon van een Armeniër is, maar door zijn reizen naar India, Japan, Hawaï en Zuid-Korea. De componist heeft veel belangstelling voor religie en mystiek. Hovhaness is een Boeddhist hetgeen ook in zijn werk tot uitdrukking komt, door mysterieuze maar rustige melodielijnen. Ook beïnvloed door middeleeuwse en renaissance muziek past Hovhaness soms de vormleer van Bach toe, met name zijn polyfonie.

Zelf zegt Hovhaness dat zijn werk vooral is geïnspireerd door de natuur, met name door de bergen. Hovhaness was geen vernieuwende pionier, zoals zijn tijdgenoten Stravinsky en Schönberg. De muziek van Hovhaness is melodieus en zangerig van aard en werd tijdens zijn leven al door velen gewaardeerd. Het werk van Hovhaness is relatief simpel uit te voeren.

Zoals Olivier Messiaen heeft Hovhaness het mystieke en wereldse, het oosterse en het westerse, oud en modern in zijn zeer persoonlijke muziek proberen te verenigen.

Bronnen en extra info

Het oeuvre van Hovhaness kan staat hier beschreven op Wikipedia
Hoe ik ‘m ontdekt heb: Gitaarconcert n° 1 (1979) met het zeer romantische 2e deel II. Andante Espressivo op Wikipedia en Apple Music
De officiële website over leven en werk van Hovhaness