Wanneer seks ontbreekt in je relatie: ‘Als ik twee keer per maand spontaan zin heb, is dat al veel, terwijl hij na een week zonder soms bijna op ontploffen staat’
Deborah Seymus18 juni 2024
Vandaag niet, schat
Beeld Getty Images/PhotoAltonormalNog altijd heerst het idee dat veel (goede) seks essentieel is voor een gezonde relatie. Maar is die opvatting niet achterhaald, nu steeds meer koppels openlijk toegeven dat ze nauwelijks of nooit seks hebben? ‘Ik was ervan overtuigd dat seks hebben iets was wat brave mensen niet deden.’
Wanneer Eva’s* trein vertrekt, ziet ze vanaf het gangpad plots een bezwete, gebruinde, gespierde man nog net op tijd binnenspringen. Onder het luide gejoel van haar vrienden leert ze dat Stijn* de laatst ontbrekende man is van hun gezelschap. Samen zijn ze op weg naar een festival in Engeland. Stijn en Eva kunnen vanaf de eerste minuut hun ogen niet van elkaar afhouden. Op dag twee van het festival wordt de vonk met een eerste kus bezegeld.
Hun prille verliefdheid krijgt helaas weinig kans om te groeien: Stijn vertrekt kort daarna voor een jaar naar Australië. Maar eenmaal daar kunnen ze elkaar toch niet vergeten. Voordat Eva vertrekt, krijgt ze twijfels. Wil ze wel iets serieus met hem beginnen? Stijn en Eva bellen twee uur lang en hij smeekt haar om een vliegticket te boeken. ‘Ik wil u.’ Meer dan die drie woorden heeft Eva niet nodig.
‘Omdat we ondertussen al acht maanden niet meer met elkaar hadden gevreeën, verlangde ik enorm naar haar’, vertelt Stijn. ‘Diezelfde avond, toen ik haar ging ophalen op de luchthaven in Australië, vreeën we weer voor het eerst. Zalig. Die eerste weken konden we niet van elkaar afblijven.’
Maar de seks die ze met elkaar hebben draait vooral om penetratie, en wordt altijd door hem geïnitieerd. Eva volgt zijn tempo, ook al heeft ze geen idee of ze ook geniet. ‘Ik ben een introvert type en praat het liefst niet over seks’, vertelt ze. ‘Ik had geen idee wat ik wel of niet wilde doen of proberen binnen onze seksuele relatie en ging gewoon mee in zijn dynamiek.’
Stijn voelde – telkens als hij seks had met Eva – dat het van haar kant niet met volle overtuiging gebeurde. Wilde ze eigenlijk wel seks met hem? Of vond ze hem niet aantrekkelijk genoeg?
Stijn: ‘Ik werd daar heel onzeker van. Na een paar maanden gaf Eva steeds vaker aan dat ze geen zin had in seks. Ik vroeg haar wat ze dan wel wilde, of wat ze wel fijn vond, maar daar kon ze geen antwoord op geven. Orale seks vond ze ongemakkelijk en het enige standje wat ze kon verdragen was missionaris.’
Eva: ‘Ik was ervan overtuigd dat seks hebben iets beschamends was, iets wat brave mensen niet hoorden te doen. Ik deed dat alleen omdat Stijn het wilde, maar had daar zelf eigenlijk echt geen nood aan.’
Relatietherapie
Juist die schaamte zorgt voor een flink taboe. Als we als koppel al tijd hebben in onze drukke planning om seks te hebben, gaan we daar niet eerst uren over praten. En aan een bevriend koppel de vraag stellen hoe zij het doen en of hun seksleven wel een tien op tien scoort, is in Vlaanderen al helemaal not done.
Bovendien is de rol van seks binnen een relatie de afgelopen jaren sterk veranderd. Waar seks vroeger alleen diende om kinderen te krijgen, is ons de laatste decennia het idee bijgebracht dat regelmatige seks ook voor een betere relatie zorgt. Onder invloed van dit idee ontstond in de jaren 90 de eerste vorm van relatietherapie. Seks op de agenda zetten was volgens experts ineens niet zo’n slecht idee meer.
‘Als we kijken naar de generaties voor ons, was het tot in de jaren 90 bijna een zonde om zin te hebben in seks en het behaaglijk te vinden’, legt relatietherapeut Katrien Koolen uit. ‘Seks hebben omdat je er zin in had was iets wat je zoveel mogelijk moest onderdrukken. Gelukkig kijken we daar vandaag anders naar en is verlangen naar seks, omdat het behaaglijk is, normaal geworden. Maar,’ zo nuanceert Koolen, ‘de laatste jaren dreigt het de andere kant op te gaan, waarbij het niet hebben van (zin in) seks als problematisch wordt gezien. Als je weinig of geen seks met elkaar hebt, is er iets mis.’
Beeld Juliane NollnormalVroeger werd veel rond de beleving van seks in een relatie verzwegen. Tegenwoordig worden we er via allerlei digitale kanalen – inclusief een bijna ongemakkelijk gevoel tijdens seksscènes op tv – aan herinnerd dat seks hoog op onze agenda moet staan. Gemiddeld hebben (jong)volwassenen van 18 jaar en ouder in Vlaanderen 1,2 keer per week seks. Dit cijfer van Sensoa prijkt regelmatig bovenaan een artikel. Maar het zorgt er ook voor dat wanneer het wekelijkse quotum niet gehaald wordt, het bijna als een schande aanvoelt.
‘Juist daarom dacht ik dat er iets mis was met mij’, vertelt Eva. ‘Ik begon ervan overtuigd te raken dat ik aseksueel was. Ik had nooit spontaan zin in seks, terwijl die goesting bij andere vrouwen in mijn omgeving even natuurlijk leek te ontstaan als bij Stijn. Telkens als Stijn zin had en ik niet, was dat voor mij een bevestiging dat ik geen libido had. Op den duur hadden we nog maar een keer per drie maanden seks.’
Intiem verbindend moment
Koolen ziet ook regelmatig koppels in haar praktijk die haar de vraag stellen hoe vaak ze seks moeten hebben. ‘Seks beleven wordt nog vaak als een alles-of-niets-gegeven gezien. Als seks niet spontaan ontstaat – liefst meerdere keren per week – uit een vurig verlangen om de ander te begeren, raken we ongerust. Daarbij verliezen we uit het oog waar fijne seks echt om gaat: het samen beleven van een intiem verbindend moment. Wanneer en hoe vaak dat gebeurt, is daarin minder van tel. Wel dat je bewust de verbinding met elkaar aangaat en op zoek gaat naar hoe die verbinding tot stand kan komen. Hoe je die verbinding vindt, lijkt evident te moeten zijn, maar dat is het vaak niet.’
Beeld Getty Images/MaskotnormalToch snapt Koolen de vraag op zich wel. Want een cijfer is meetbaar. Ook al kun je een seksuele ervaring nooit met zekerheid meten, aangezien ze toch heel uniek en gekleurd is, zoeken koppels er toch enige geruststelling in. Hoe moet een seksuele ervaring minimaal zijn? En wat is de juiste manier? Zijn we normaal?
‘Seks is wat je onderscheidt als koppel en zorgt ervoor dat je niet alleen een vriendschap met elkaar hebt’, zegt Koolen. ‘Het is belangrijk, want zo weet je als koppel dat je niet gewoon als een soort broer en zus met elkaar overeenkomt. De seksuele aantrekking is in die zin een belangrijke geruststelling: wij hebben nog altijd een romantische verbinding. De frequentie is dan niet noodzakelijk. Ten onrechte wordt gedacht dat je aan de frequentie van seks kunt aflezen of het nog goed gaat tussen een stel.’
Volgens Koolen komt dit ook doordat we seks vaak als statisch en simpel zien. Je hebt wel of geen seks met elkaar. Maar volgens haar is het eerder een ervaring die afhangt van zeer veel verschillende factoren en dus ook steeds in beweging is. Had je stress vandaag of voelde je je afgelopen week niet goed in je vel? Dan zal je zin in seks daar ook aan onderhevig zijn. ‘Bekijk het als een paraplu’, zegt ze. ‘Als een van de wieken een klap krijgt, zal de paraplu er op dat moment ook anders uitzien dan ervoor.’
Knuffels
Zo ook bij Mathias* en Eline*, die ondertussen al 17 jaar samen zijn. Al zolang ze zich kan herinneren heeft Eline weinig nood aan seks. Mathias daarentegen heeft liefst meerdere keren per week seks. Vanaf het begin van hun relatie zorgt dit regelmatig voor discussies. ‘Als ik twee keer per maand spontaan zin in seks heb, is dat al veel, terwijl Mathias na een week zonder soms bijna letterlijk op ontploffen staat’, vertelt ze. ‘Voor mij is onze seks geen manier om elkaar extra graag te zien. Dat uit ik door kussen en knuffels te geven of complimentjes. Ik ben met zoveel dingen tegelijk bezig en heb af en toe ook stress over mijn zaak of de hectiek van het leven, waardoor ik geen zin heb.’
Beeld Shutterstock / oneinchpunchnormalEline is in het dagelijks leven een drukke ondernemer en sinds vijf jaar ook moeder van een zoontje. De afgelopen jaren resulteerde dat ook in de nodige nachten met onderbroken slaap, waardoor seks helemaal onderaan het to-dolijstje kwam te staan. En hoewel Eline ervan overtuigd is dat ze er meer over moeten praten, is het een onderwerp waar beiden een beetje van wegblijven. Een voorlopige oplossing is om aan beide kanten wat water bij de wijn te doen. Hij vraagt haar minder of ze seks kunnen hebben en zij doet moeite voor hem als ze voelt dat de nood te hoog is.
‘Of dat gaat blijven werken, weet ik niet’, geeft ze toe. ‘Het ouderschap en mijn zaak zorgen ervoor dat ik geen tijd heb om een gesprek daarover te voeren. Relatietherapie zou misschien kunnen helpen, maar dat zou ik alleen doen wanneer ik merk dat mijn relatie barsten vertoont. Dat is nu niet aan de orde. Zolang dat geen nood is, maak ik daar geen tijd voor.’
Sara* en Odette* zijn nu bijna tien jaar samen en staan, na een paar hectische jaren met twee jonge kinderen en verschillende ivf-pogingen, op het punt elkaar het jawoord te geven. Toch is er van seks al negen jaar geen sprake in hun relatie. Toen de twee elkaar net kenden, was er geen enkel probleem. Ze waren verliefd, voelden zich tot elkaar aangetrokken. En seks, ‘tja, als ik er nu op terugkijk, was dat voor Sara gewoon iets wat erbij hoorde in een relatie,’ zegt Odette.
‘Na een paar keer door haar afgewezen te zijn, kwam tijdens een vakantie alles eruit. Eigenlijk wilde ze helemaal geen seks. Het deed haar denken aan het misbruik dat ze als kind had meegemaakt door een vertrouwd persoon in haar omgeving. Ik schrok daar enorm van en wilde haar alle tijd en ruimte geven om hier in therapie aan te werken. Ik zeg dat bewust, want ik hoopte wel dat ons seksleven ooit weer normaal zou zijn. Voor mij hoort dat erbij en ik heb daar ook nood aan.’
Maar de jaren gaan voorbij. Er komen twee kinderen in hun leven en Sara heeft het daar moeilijk mee. Hoewel ze hen doodgraag ziet, speelt er een eigen trauma op. Odette loopt zoveel mogelijk op haar tenen om de gezinssituatie gezond te houden. Seks met elkaar blijft ook onderaan de prioriteitenlijst van het koppel. Het bed dient om te slapen, en niet meer dan dat.
Beeld Getty Imagesnormal‘We zijn ondertussen bijna tien jaar samen en als iemand me zou vragen hoe het kan dat wij al negen jaar geen seks hebben gehad, moet ook ik daar even over nadenken’, vertelt ze. ‘Na dat gesprek sloop het er gewoon in. Ik wilde haar niet pushen en hoopte dat ze op een bepaald moment naar een psycholoog zou gaan. Dat doet ze sinds kort en daardoor heb ik hoop. Want sinds een jaar – en een kortstondige crush op iemand anders – besef ik echt dat ik onze lichamelijke verbinding enorm mis. En daarover praten met haar lukt niet.’
Mannelijk perspectief
Waar onze (voor)ouders er niet over durfden of konden praten, is dat voor deze generatie gelukkig anders. En dat hebben we ook te danken aan sociale media. Ook het tegenovergestelde wordt tegenwoordig openlijk aangekaart: seks een tijd afzweren. Op TikTok is het woord ‘boysober’ van comédienne Hope Woodard een hit, zo meldt The New York Times. Een oproep aan vrouwen, wier lust en seksleven volgens Woodard altijd zijn geleid door het mannelijke perspectief, om 365 dagen lang mannen af te zweren, celibatair te leven en zo de regie in eigen handen te nemen.
Wanneer koppels bij Koolen aankloppen voor hulp, is dat opvallend genoeg zelden met het verzoek om hun seksleven weer te activeren. Vaak is de communicatie stroef of zijn beide partners elkaar een beetje kwijtgeraakt in de drukte van het leven. Naarmate de gesprekken vorderen, merkt ze vaak dat er ook een gebrek aan verbinding is op seksueel vlak. Omdat de beleving van seks zo verandert als je samenleeft, is het belangrijk om als koppel op elkaar afgestemd te blijven. Dat is niet voor elk koppel gemakkelijk. Maar is het herstellen van een seksleven wel per se nodig om een relatie te doen werken?
Nadat het van kwaad tot erger ging met Eva en Stijn, en Eva ook lichamelijke pijn begon te ervaren als ze penetratieseks hadden, besloot ze een seksuoloog te raadplegen. Daarna kwam relatietherapie, waar ze voor het eerst op een constructieve manier over hun seksleven leerden communiceren. Wat hielp was dat ze allebei al een tijdje wisten dat de essentie van hun relatie om andere dingen dan seks draaide. Er was zoveel meer om bij elkaar te blijven dan dat alleen. Eva begon daardoor voor het eerst vrede te nemen met haar afwezige libido en besloot hun relatie te openen. Zo kon Stijn zijn lust met iemand anders beleven, zonder het gevoel te hebben haar daarmee lastig te vallen.
Beeld Juliane NollnormalIs het ook niet ergens logisch dat het seksuele verlangen afneemt als je al langere tijd met iemand samen bent en alle andere praktische zaken al met die persoon deelt? Als je eerst eindeloze gesprekken hebt met je lief over de was, de gestegen elektriciteitsrekening en wie de dochter op zaterdagochtend naar hockey brengt, ben je niet altijd in de stemming om tien minuten later datzelfde lief te bespringen.
Psychotherapeut Esther Perel herhaalt vaak dat seksuele spanning opbouwen, intriges, mysterie en onbekendheid vereist. Iets waar de dagelijkse beslommeringen – helaas – een perfect antimiddel tegen zijn.
Dat wil niet zeggen dat liefde en verlangen op de lange termijn niet in stand te houden zijn. Het kan wél, zo herhaalt Perel ook regelmatig in haar podcast Where Should We Begin?, maar je moet creatief zijn en tijd hebben.‘Natuurlijk is het zo dat een sterker aanwezig verlangen zal prikkelen om dat na te streven’, zegt seksuoloog Wim Slabbinck. ‘In een lange relatie neemt dat prikkelende logischerwijs wat af. Als mens lijken we het moeilijk te vinden om daar vrede mee te nemen.’
Volgens Slabbinck heeft een en ander te maken met de huidige tendenzen in onze consumptiemaatschappij. Die is gebouwd op het steeds sneller bevredigen van onze verlangens naar iets nieuws, om het allemaal interessant te houden.
Saaiheid integreren
‘Maar wat we lijken te vergeten,’ zegt hij, ‘is dat een groot deel van ons leven om routine draait. We noemen dat ten onrechte een negatieve sleur. Terwijl, als we kijken naar wat we willen ervaren in een seksleven, het meestal nog steeds dezelfde gevoelens zijn. Diep vanbinnen gaat het voor veel mensen om het vinden van troost, verbinding, samen fijne momenten ervaren. Het gaat niet alleen om een goed orgasme en nieuwe ervaringen opdoen. We zouden de saaiheid en sleur tijdens seks dus meer moeten omarmen. Toegegeven, bij mensen met een hogere impulsdrift, zoals mensen met ADHD, ligt dat wat moeilijker.’
Kunnen de koppels waarbij saaiheid integreren niet lukt, dan beter naar een open relatie kijken?
‘Het klopt dat we er tegenwoordig steeds meer over aangereikt krijgen’, vertelt Koolen, ‘waardoor het idee kan ontstaan dat er een andere relatievorm nodig is om weer seksueel plezier te vinden. En hoewel een open relatie op zich niets nieuws is, raken we steeds meer gewoon aan het bestaan van deze en andere relatievormen. Soms lijkt het daardoor zelfs te moeten concurreren met monogamie. Terwijl maar een klein percentage van de bevolking een open relatie heeft.’
De huidige maatschappelijke tendens waarin een gezin onderhouden minstens twee lonen vergt, zorgt voor veel druk in relaties. Waar samen kunnen groeien een vorm van vertraging, aandacht en zorgzaamheid vraagt, zijn het juist deze zaken die in de snelheid van dit leven verloren raken. En hoewel de psyche van de mens nood heeft aan een langdurige diepgaande verbinding is dat in de praktijk niet altijd even makkelijk. Daardoor wordt het aangaan van intieme en duurzame relaties bemoeilijkt.
‘Een langdurige relatie aangaan betekent namelijk ook dat je jezelf kwetsbaar durft op te stellen’, vervolgt Koolen. ‘Jezelf blootgeven, gezien durven worden, maar ook de andere zien. Dat je moeilijke gesprekken met elkaar blijft voeren, zoals hoe je samen seks kunt beleven. Maar ook afhankelijk durven zijn van de ander. Omdat je elkaar nodig hebt. Je kunt het niet alleen.’
Pas toen Eva voor het eerst in al haar kwetsbaarheid eerlijk durfde te zeggen dat de seks die zij en Stijn met elkaar hadden misschien niet de seks was waarnaar ze verlangde, kon er een kentering komen en kon de zoektocht naar wat wel werkt voor hen beginnen. ‘Ik begreep voor het eerst dat ik eerst emotionele diepgang moet creëren voordat ik zin heb in seks. Dat is mijn liefdestaal. Wanneer Stijn en ik samen een diep gesprek voerden, voelde ik me lichamelijk meer ontvankelijk voor hem. Omgekeerd begrijpt Stijn nu dat de seksualiteit die hij zo nodig heeft niets te maken heeft met een verkeerd patroon. Hij was daar een tijdje bang voor omdat hij vroeger ook vreemdging in relaties. Nu leert hij dat zijn hogere libido er gewoon mag zijn en dat we daar samen aan kunnen werken door er veel over te praten.’
Normaliseren
En dat praten moeten we volgens Koolen ook naar onze eigen omgeving doortrekken. En niet alleen bij een therapeut of psycholoog. Wanneer we de tijd nemen om, tijdens een barbecue of gezellige avond, als koppels onder elkaar af te spreken, ontbreekt vaak de vraag hoe het met de koppels zelf gaat. ‘Wanneer was de laatste keer dat je aan een bevriend koppel vroeg hoe het met hen gaat?’, zegt Koolen. Als vrienden kunnen we daarin een belangrijke rol spelen. We kunnen elkaar zo helpen om even uit de hectiek van het snelle leven te raken. En toch even af te dalen en stil te staan bij waar het echt om gaat, elkaar.’
Ook Eva en Stijn proberen er tegenwoordig werk van te maken om hierover open naar hun vrienden te zijn. ‘Hoewel we er nog niet klaar voor zijn om ons verhaal met de hele wereld te delen, zijn die kleine stappen voor ons enorm belangrijk. Wij leren van die gesprekken dat het oké en normaal is om periodes geen seks te hebben en een verschillende kijk op seks te ervaren. En belangrijker: het betekent niet dat onze relatie met elkaar niet goed zit. Door dat te normaliseren valt er al een hele druk weg en kunnen we terug met een open vizier naar ons seksleven kijken.’
En ook Odette houdt hoop. ‘Hoewel ik het lang voor me uitgeschoven heb, maak ik er binnenkort wel degelijk werk van. Jij bent de enige aan wie ik het verteld heb, maar dat heeft me zoveel deugd gedaan. Ik besef nu dat het praten over mijn seksloos leven helpt.’
Alle getuigen voor dit artikel zijn geanonimiseerd. De namen zijn bij de redactie bekend.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
online datingjargon voor dummies
Deze taalkundigen gidsen je door de jungle van het online datingjargon: ‘Mijn vriend en ik deden aan hardballing’
Hallo HumoOnze journaliste over de klanten van gigolo’s: ‘Als man kom je misschien al voor 50 euro aan je trekken bij een raamprostituee. Vrouwen kunnen alleen terecht in het dure segment van escorts’
gek van gigolo’s (5)Grootmoeder Linda: ‘Mijn gigolo komt ook aan huis, maar dan moet mijn man wel eerst de deur uit’
Gek van gigolo’s ()6