Vaccinsceptici zweren nu ook zonnecrème af: ‘Het heeft een imago van zwakheid en linksigheid’
Beeld rv
smeerafkeer
Test Aankoop dient klacht in omdat bepaalde zonnecrèmes niet de beloofde bescherming bieden. Sommige mensen gaan nog verder, en zweren elke zonnecrème af. Is er een reden voor die smeerafkeer?
Uit een test van zestien zonnecrèmes blijkt dat er drie producten onvoldoende bescherming bieden. De crèmes van ISDIN, Zwitsal en Clinique komen hun beloftes niet na, oordeelt consumentenorganisatie Test Aankoop, dat een klacht indient bij de FOD Volksgezondheid.
Net dit weekend ging een bericht viraal van Eva Vlaardingerbroek op Instagram. Vlaardingerbroek is in Nederland een bekend rechts opiniemaker, die in november 2020 opstapte bij het Forum voor Democratie van Thierry Baudet.
Haar 90.000 volgers op Instagram zagen dit weekend een foto van Vlaardingerbroek op een terrasje met het bijschrift: ‘Tijd voor een ongevaccineerde, zonnecrèmevrije en zaadolie-loze zomer’.
De Nederlandse rechtse opiniemaker Eva Vlaardingerbroek postte op Instagram dat ze een zonnecrèmevrije zomer wil.noneBeeld rv
Vlaardingerbroek was dit voorjaar een van de sprekers op het congres van Vlaams Belang Jongeren. Ook Dries Van Langenhove, die in de Kamer zetelt voor Vlaams Belang, liet onlangs van zich horen toen de stad Hasselt verdeelpalen met gratis zonnecrème plaatste. ‘In een land waar één op de twee Vlamingen aangeeft de facturen niet meer te kunnen betalen, waar een gebrek aan vitamine D en zonlicht een gigantisch probleem vormt voor de gezondheid, gaat de overheid mensen bang maken voor zonlicht en gratis zonnecrème uitdelen’, schreef Van Langenhove op Facebook.
Waar komt die aversie vandaan? Tegen zaadolie, zoals zonnebloemolie, ageert er al langer een groep mensen, ook binnen radicaal-rechts. Sinds twee jaar vormen ze bron voor memes, die dit voorjaar aan populariteit wonnen. Niet enkel beschouwen ze plantaardige olie als ongezond, net als bij soja hangen ze er ook een imago van zwakheid en ‘linksigheid’ aan vast. En vaak is het niet duidelijk of die memes een ernstige of ironische boodschap dragen, net als in het bericht van Vlaardingerbroek.
Volgens de progressieve Amerikaanse opiniesite Salon is er een overlap tussen de antizaadoliegemeenschap en de groep van vaccinsceptici, zoals ook Vlaardingerbroek tegen het vaccin pleit. Het past in een cultus van de weerbare jeugd, die zich sterkt met gezonde voeding, buitenleven en… dus ook vitamine D. Die geeft een boost aan het immuunsysteem via de zon. Zonnecrème staat volgens sommigen dat proces alleen maar in de weg.
Is zonnecrème dan ongezond? ‘Met wetenschappelijke vragen over daarover moet je bij onafhankelijke wetenschappers zijn’, zegt Van Langenhove. ‘Wel las ik artikels van jouw krantengroep waaruit blijkt dat er in een aantal zonnecrèmes schadelijke en zelfs kankerverwekkende stoffen zaten.’
‘Ronduit gevaarlijk’
Er zijn de afgelopen jaren verschillende nieuwsberichten verschenen over wetenschappelijke studies die wezen op schadelijke stoffen in zonnecrème. Een ervan wees op de mogelijk kankerverwekkende reactie die zinkoxide veroorzaakt, maar die onderzoekers waarschuwden dat de resultaten nog te vaag waren om te stoppen met het smeren van zonnebrandcrème.
Vorige zomer haalde Johnson & Johnson nog zonnecrèmes uit de handel omdat er sporen van benzeen, een stof die onder andere ook terug te vinden is in sigaretten en brandstof, in werden teruggevonden. Het was ook een onderwerp in The Huberman Lab, een bekende podcast die ook Van Langenhove beluistert, van neuroloog Andrew Huberman, verbonden aan het prestigieuze Stanford. Hij wees onlangs op de gevaren van bepaalde bestanddelen in zonnecrèmes en noemde ze ‘ronduit gevaarlijk’.
‘Weet je wat ronduit gevaarlijk is? Zonnebrand’, zegt huidarts Thomas Maselis. ‘Huidkanker is de snelst toenemende kanker.’
Hij haalt aan dat dokters in het jaar 2000 in ons land 11.000 nieuwe huidkankers vaststelden, terwijl dit in 2019 om 45.733 ging, een stijging van 400 procent in 20 jaar.
‘Een op de vijf Belgen krijgt voor zijn 75 jaar te maken met huidkanker’, zegt Maselis. ‘De reden? Zonnebrand eind vorige eeuw, toen reizen naar het zuiden goedkoper werd en ouders hun kinderen in de volle zon in een zwembadje zetten. Die generatie krijgt nu huidkanker.’
Maselis is voorzitter van Euromelanoma, de jaarlijkse internationale campagne van dermatologen, die volgende week start. Dit jaar ligt de focus op de uv-kilometers die mensen opdoen tijdens hun leven. Hoewel kanker een ouderdomsziekte is, is hun boodschap dat niet de leeftijd daarin doorslaggevend is, maar wel de hoeveelheid opgestapeld uv-licht. En dus pleiten de huidartsen om ons te beschermen.
‘Dat kan ten eerste door de schaduw op te zoeken, ten tweede door bedekkende kledij, maar ten derde ook door zonnecrème’, zegt Maselis. ‘Een zonnecrème heeft best een hoge factor, maar ik wil waarschuwen dat zonnecrèmes niet dienen om langer in de zon te zitten. Ze zijn enkel een hulpmiddel om niet te verbranden.’
Hij weerlegt dat zoiets een tekort aan vitamine D kan veroorzaken. ‘Als een wit persoon 5 procent van zijn huid, dus bijvoorbeeld de handen en het gezicht, in België blootstelt aan de zon gedurende een halfuur, heeft die ruim genoeg vitamine D binnen. Donkere personen maken minder snel vitamine D aan, omdat ze uv-licht beter afbreken, maar wie echt een tekort heeft aan vitamine D kan dat als supplement innemen.’
Een eerste groep zonnecrèmes is op basis van mineralen. Titaanoxide, zink en ijzer weerkaatsen het licht, maar het nadeel is dat ze in het water wegspoelen. Zonnecrèmes met chemische uv-blokkers zijn beter geschikt voor wie het water in wil, maar zijn meer omstreden. ‘Als er een dubieus effect zou zijn, moeten ze uit de handel’, zegt Maselis. Daar is bij de Test Aankoop-proef geen sprake van.
(DM)