‘Borsten moeten wiebelen, wippen en schommelen. Voor onze vrijheid en onze gezondheid’
dinsdag 19 april 2022
Beeld Johan Jacobs
De tepeltapes
Zag u ze ook op straat, zodra de temperatuur steeg: de T-shirts met behaloze borsten, de tepels vrij en complexloos vooruit? Steeds meer jonge vrouwen lijken het tepeltaboe te trotseren. Achttien jaar geleden deed MTV Janet Jackson in de ban nadat Justin Timberlake haar outfit had gescheurd en haar tepel een halve seconde in beeld was gekomen tijdens de halftime show van de Super Bowl, en nog altijd verwijderen Instagram en Facebook consequent elke geposte tepel – maar de weerstand groeit. Bewegingen als Free the Nipple en No Bra Brigade steken de middelvinger op naar idiote preutsheid. En zelfs de wetenschap zegt nu: doe uit, die beha!
‘Er heerst rond borsten en vooral tepels nog altijd een vreemde dubbele moraal,’ zegt Sofie Van Bauwel. Wanneer we de Gentse professor communicatiewetenschappen spreken, is ze net een college aan het voorbereiden over de seksualisering en pornoficatie van de media. ‘Enerzijds moeten borsten voldoen aan het schoonheidsideaal, anderzijds mogen vrouwen ze niet tonen.’
HUMO ‘Malfunction: The Dressing Down of Janet Jackson’, de recente documentaire van The New York Times over Nipplegate, toont hoe de Amerikaanse zangeres in 2004 zwaar gestraft werd voor die blote tepel.
SOFIE VAN BAUWEL «Het is absurd dat die halve seconde zo’n ramp voor haar geworden is. Wat is er in godsnaam zo erg aan een borst in de openbare ruimte?
»Het probleem is dat we naaktheid zijn gaan overseksualiseren. Een borst en vooral een tepel associëren we meteen met seks, en in het verlengde daarvan: met het gevaar van de wilde vrouw die mannen met haar seksualiteit verslindt. Een kind ziet dat helemaal niet. Maar daar draaide Nipplegate wel om: dat Jacksons blote tepel kinderen zou perverteren. In het conservatieve Amerika wordt met het hele gezin naar de halftime show gekeken, vandaar.
»Twee jaar geleden volgde op de halftime show van Shakira en Jennifer Lopez trouwens weer zo’n discussie: dat oude vrouwen – J.Lo was 50, Shakira werd die dag 43 – zo met hun achterwerk stonden te zwieren, vonden de Amerikanen not done. Maar dit keer waren er ook tegenstemmen, vrouwen die zeiden: ‘Bullshit! Dit gaat over empowerment.’ De boodschap luidt: dit is mijn lijf en ik doe ermee wat ik wil. En dat is nieuw.»
HUMO Waarom zijn de media eigenlijk zo overgeseksualiseerd geraakt?
VAN BAUWEL «Dat is gegroeid in de jaren 80 en 90. De welvaart nam toe, het leven ging draaien om consumeren, en zo ontstond het marketingdenken. Iedereen was bezig met de vraag: hoe krijg je het snelst de aandacht van het publiek? Het antwoord was: via seks. Sex sells werd de mantra. In de populaire cultuur doken meer en meer borsten op: in fictiereeksen, in soaps en natuurlijk in de reclame – met dat stereotype beeld van vrouwen in bikini op motorkappen. Topmodellen met perfecte lichamen, zoals Cindy Crawford en Claudia Schiffer, kregen een sterrenstatus. En omdat alles maakbaar en te koop moest zijn, werd ‘de perfecte borst’ dat ook. Mochten borsten in de jaren 60 nog alle mogelijke maten en vormen hebben, dan beantwoordde opeens maar één model meer aan het schoonheidsideaal: borsten moesten groot en rond zijn. Omdat plastische chirurgie goedkoper werd en dus bereikbaarder voor iedereen, ontstond rond borstvergrotingen algauw een miljoenenindustrie.
»De sterren van vandaag, zou je kunnen zeggen, zijn de influencers: vrouwen die allemaal uitgebreid met de hele wereld over hun lichaam communiceren.»
HUMO Maar Instagram en Facebook verbieden wel elke tepel.
VAN BAUWEL «Dat is een reactie op die overseksualisering. (Toont me een reclamebeeld van kledingmerk American Apparel waarop een naakte vrouw staat met blokje over haar tepels en haar ogen) Kijk, dit is een pure verwijzing naar porno – het model ís zelfs een pornoster. Naakte lichamen, borsten en vooral tepels worden zozeer met seks geassocieerd dat het taboe errond enorm is geworden. In februari had je nog de controverse rond de reclame van het watermerk Spa waarop het bekende model Linda Deplacie in drie levensfases te zien is, altijd met de borsten bloot: in 1985, in 2002 en in 2022. Op de billboards in de stations hebben ze die foto’s net boven de tepels moeten afsnijden.
»Ondertussen willen op middelbare scholen steeds meer meisjes na de turnles niet meer naakt onder de douche. Als meisjes naar de sauna gaan, kiezen ze in groten getale voor de dagen dat ze een bikini mogen dragen. Op stranden zie je niemand meer in monokini, behalve misschien op Ibiza en een paar naaktstranden.
»Tegelijk voeren steeds meer jongeren en jongvolwassenen harde actie tegen die beklemming. De bodypositivitybeweging wil af van de cultus van het perfecte lichaam. Free the Nipple zegt: ‘Als mannen hun tepels mogen tonen, dan wij ook.’ Er is iets aan het bewegen.»
Anne-Mie Van Kerckhoven: ‘Borsten zien, en dan vooral tepels, katapulteert ons terug naar de tijd dat die borsten ons zoogden en voor instantbevrediging zorgden.’noneBeeld Johan Jacobs
De Boezem van bb
Als we iemand zéker over de huidige tepelcultuur willen spreken, is het de zalig radicale kunstenaar Anne-Mie Van Kerckhoven (70), die vorige maand nog met een eredoctoraat werd gelauwerd aan de Universiteit Antwerpen. In haar multimediale werk is de beeldvorming van de vrouw in de massamedia een belangrijk thema. Van Kerckhoven heeft een aanzienlijke verzameling blotevrouwenboekjes die de basis vormen voor haar spetterende collages.
ANNE-MIE VAN KERCKHOVEN «In de jaren 50, toen ik geboren ben, werd je met borsten om de oren geslagen: het was de tijd waarin Brigitte Bardot dé ster was. Ik vond borsten én de fixatie erop fascinerend.
»Als student heb ik later, herinner ik me, zelfs een paar beha’s uit die tijd op de kop kunnen tikken: er waren tepels van tule op genaaid om onder je decolleté van alles te suggereren. Ik hing ze aan mijn muur, maar achter mijn rug om heeft mijn vader ze weggegooid.»
HUMO Ben je blootboekjes gaan kopen vanwege je fascinatie voor borsten?
VAN KERCKHOVEN «Ik kocht die boekjes tweedehands. Ze maakten me blij. Ik vond ze bevrijdend: ze gingen zó radicaal in tegen de heersende preutsheid. Ze waren bovendien nuttig na mijn academiejaren, bij gebrek aan levende modellen. En eigenlijk vond ik de foto’s ook gewoon prachtig, ja.»
HUMO Reduceerden ze vrouwen niet juist tot objecten?
VAN KERCKHOVEN «De boekjes waar ik het over heb niet, nee. Die dateerden vooral van na de Tweede Wereldoorlog tot aan de seksuele revolutie in de jaren 60. Vrouwen stonden er altijd trots in, opgewekt, genereus, de borst vooruit, dikwijls naakt met alleen een leren riem en laarzen aan. Veel stereotiepe poses ook.
»Ook van Brigitte Bardot ging een enorme kracht uit. In ‘Et Dieu… créa la femme’ uit 1956 zie je haar op een bepaald moment dansen op blote voeten. Dat stond niet in het script: BB wilde dansen, puur voor zichzelf, en dus danste ze. Je ziet een kunstenares bezig. In die film zíé je ook de afschuw bij bepaalde mannen van die wilde vrouw, van al die kracht.
»Of neem de beelden van BB die in New York arriveert, een decennium later, in zo’n spannend wollen jurkje waarin haar borsten goed tot hun recht kwamen. Om haar heen zag je een horde journalisten die hun ogen niet van die borsten af konden houden. Ik weet nog goed dat ik toen dacht: die vrouw is volkomen on top.
»Nog zo iemand was Ilona Staller alias La Cicciolina, de Italiaanse pornoster. Zij was een voorloper van de feministische protestgroep FEMEN: ze voerde actie met haar borsten. Ik heb eens een erotische video van haar gehuurd waarin ze in de weer was met kristallen dildo’s – echt straf. En ook zij had in die film alle controle: over haar eigen lusten én over de mannen die ze ten dienste stond en die haar met alle egards behandelden.
»Staller en Bardot zijn voor mij heel andere vrouwen dan Marilyn Monroe en de andere Hollywood-seksbommen: zij waren, wat mij betreft, wél objecten. Poppemies.»
HUMO In jouw werk gebruik je wel vaak geobjectiveerde pin-ups, met hun handelsmerk – de borsten – centraal in beeld.
VAN KERCKHOVEN «De pin-up is belangrijk in dit verhaal, natuurlijk. Vooral hun rol in oorlogen fascineert me. In de Tweede Wereldoorlog vernoemde de gezagvoerder van de Enola Gay zijn vliegtuig naar zijn moeder en werden de neuzen van bommenwerpers beschilderd met pin-ups. Daar komt het woord seksbom vandaan, hè. Tussen borsten en oorlog zijn door de eeuwen heen telkens weer andere verbanden gelegd. In ‘Geschiedenis van de borst’ gaat de Amerikaanse historica Marilyn Yalom daar dieper op. Dat boek moet je zeker eens lezen.»
HUMO Heb ik gedaan! Tijdens de Franse Revolutie, schrijft Yalom, verbeeldde de figuur Marianne – altijd afgebeeld met ontbloot bovenlijf – de vrijheid die werd bevochten, en in de Tweede Wereldoorlog associeerden soldaten de borsten van pin-ups zowel met hun moederland als met de borsten die, zo hoopten ze, hun thuis zouden opwachten.
VAN KERCKHOVEN «Volgens de Franse filosoof Jacques Attali is er een direct verband tussen de manier waarop vrouwenbeelden in de media gebruikt worden en de onderdrukte agressiviteit in een gemeenschap. De hang van soldaten naar afbeeldingen van naakte vrouwen is ook een vorm van verzet, zegt hij. Ze hebben het lastig met het geweld en proberen zichzelf zo als het ware mentaal te verdoven.
»Borsten zien, en dan vooral tepels, katapulteert ons terug naar de tijd dat die borsten ons zoogden en voor instantbevrediging zorgden. In die staat denk je minder na, leg je minder rekenschap af en ben je minder verantwoordelijk voor je daden. Geen wonder dat seks verkoopt: als een rondborstig model een auto promoot, ga je dat voertuig onmiddellijk associëren met bevrediging en het gevoel dat alles goed komt.»
‘Van Brigitte Bardot ging een enorme kracht uit. In ‘Et Dieu… créa la femme’ zíé je de afschuw daarvan bij bepaalde mannen.’noneBeeld RTL
Om de tuin
HUMO ‘Sinds de seksuele revolutie,’ zeg je, ‘heeft de pornoficatie van de maatschappij naaktbeelden ongeschikt gemaakt voor mijn werk.’
VAN KERCKHOVEN «Ja, want sindsdien worden onze lust en onze onderdrukte verlangens systematisch en massaal uitgebuit om dingen te verkopen. Dat heeft onze samenleving behoorlijk geperverteerd. Supermodellen als Claudia Schiffer zijn om dezelfde reden in de markt gezet, als een slap aftreksel van Brigitte Bardot. Het was verlakkerij.
»Ik werkte ooit als ontwerper in een bedrijf dat vergif detecteerde en radioactiviteit opspoorde. Eén keer kreeg ik de opdracht om voor een advertentie een foto te gebruiken van een vrouw in bikini met een geigerteller in haar handen. Ik vond dat hoogst eigenaardig en choquerend. In die tijd was ik ook schrijvers als Ludwig Wittgenstein en Markies de Sade aan het lezen, en plots zag ik in: je kunt de beeltenis van aantrekkelijke vrouwen óók gebruiken als glijmiddel voor abstracte ideeën. Via blote vrouwen kon ik ingewikkelde gedachten verteerbaar maken.
»De link tussen filosofie en seks is ontstaan in de 17de eeuw in Parijse salons waar leergierige rijke vrouwen zich door kunstenaars en wetenschappers lieten onderwijzen in ruil voor seksuele gunsten. De boeken van De Sade waren daar het extreme eindpunt van.»
HUMO Wat vind je ervan dat tepels nu consequent van sociale media worden geweerd?
VAN KERCKHOVEN «Dat is natuurlijk nogal idioot. Maar ja, die socialemediagiganten zijn Amerikaans, en in Amerika zijn opstoten van preutsheid schering en inslag.»
HUMO Je kunt er zelfs een boete krijgen als je borstvoeding geeft in het openbaar. Herinner jij je nog de controverse na Janet Jacksons blotetepelmoment?
VAN KERCKHOVEN «Ja, maar was die niet ontstaan omdat Jackson die avond een tepelklem bleek te dragen? Zo’n klem brengt je in extase. Ik denk dat mensen zich bedrogen voelden omdat ze een show stond te geven met een geheime agenda.»
HUMO Is het leven in onze contreien niet ook veel preutser dan vroeger? Topless zonnen doen we bijvoorbeeld niet meer.
VAN KERCKHOVEN «Dat is waar. De tijd dat we allemaal nog topless op het strand lagen is voorbij. Of hun borsten aan één of ander schoonheidsideaal beantwoordden, daar trokken vrouwen zich niets van aan. Dat was allemaal geen punt. Zelfs bijna géén borsten hebben was in de mode.»
HUMO In de jaren 70 verbrandden de dolle mina’s nog hun beha’s om aan te geven dat ze zich niet langer lieten onderdrukken – en weer stond de blote borst symbool voor bevrijding.
VAN KERCKHOVEN «Bij ons is nooit een beha in vlammen opgegaan, alleen in de States! De dolle mina’s hebben ze in Amsterdam, op straat, wel krijgshaftig en in grote groep uitgedaan.
»In de jaren 90 kwam de beha terug. En dan nog met van die schuimrubber die je borsten samen- en omhoogperste.»
HUMO Vrouwen liepen aan de hand van de door mannen geleide reclamewereld, die voorschreef hoe hun borsten eruit moesten zien.
VAN KERCKHOVEN «Vrouwen deden dat ook zichzelf aan, hoor. Ik heb zelf ook push-upbeha’s gekocht, want de meeste blouses toen kwamen beter uit met iets of wat cleavage. Ik vond dat ook knap, toen. Je hebt er zelfs met gel in – echte nepborsten. Mannen onder elkaar hoorde ik er schande van spreken: ‘Die beha’s leiden ons om de tuin!’ Ze kickten op een decolleté, maar die beloofde meer dan wat er achteraf te betasten viel.»
HUMO Ondertussen is met Free the Nipple en No Bra Brigade weer een nieuwe bevrijdingsbeweging op gang gekomen die de blote borst als symbool gebruikt.
VAN KERCKHOVEN «Ja, en ik zie ook weer meer bloot en borsten in de lifestylebladen. Zou dat niet zijn omdat oorlog en conservatief mannelijk geweld in de lucht hangt? Er wordt ook weer meer geld uitgetrokken voor defensie. Misschien dat vrouwelijkheid dáárom nu alom wordt ingezet, ook door mannen trouwens. En dat vrouwen zich daarom beginnen te bewapenen met hún wapens (lacht). Zou dat niet kunnen?»
‘Via blote vrouwen kon ik ingewikkelde gedachten verteerbaar maken.’ (Foto: ‘Atman/Wombman’, een werk van Anne-Mie Van Kerckhoven.)noneBeeld Anne-Mie Van Kerckhoven
‘Hi Guys!’
Het zou kunnen. Als we een paar tienermeisjes vragen waarom ze geen beha meer dragen, klinken ze in ieder geval strijdvaardig. ‘Waarom?!’ zegt Linda. ‘Omdat ik daar zin in heb!’
LINDA «Ze zijn zo lang verborgen moeten blijven. Nu tegen die regel ingaan geeft mijn zelfvertrouwen echt een boost.»
HUMO En wat doe je als jongens naar je tepels kijken?
LINDA «Hen confronteren! En zeggen: ‘En, mooi uitzicht?!’»
ZOË «Als je niet wilt dat iets taboe is, moet je ook zelf niet doen alsóf het taboe is. Ik snap wel dat tepels aandacht trekken, maar je moet mannen uitleggen: ‘Dat is niet waarom ik geen beha draag.’ De boodschap is niet: kijk naar mijn borsten! De boodschap is: ik vind dit prettig en durf dit te doen in deze maatschappij, waarin er altijd wel mensen zijn die niet akkoord gaan met wat je doet.»
En weg zijn ze, mooi deinend in de zon.
De afkeer van de beklemmende beha’s is natuurlijk al een tijd aan het groeien. Push-ups zijn passé, beugelbeha’s hebben plaatsgemaakt voor zachte bralettes. Toen Tine en Fien Prophete 15 jaar geleden in Brussel de lingeriewinkel Underwear – ondertussen een begrip in heel België – begonnen te runnen, wilden ze al korte metten maken met het idee dat borsten allemaal in dezelfde vorm moesten worden geduwd.
TINE PROPHETE «Allemaal rond, allemaal op dezelfde plaats en vooral: allemaal zonder tepel. Dat is toch compleet idioot? Hoe vaak zeggen vrouwen die hier voor het eerst binnenkomen niet: ‘Oei, dit model is transparant! Je ziet mijn tepel.’
»Eerst hebben vooral mannen onze maatschappij geseksualiseerd, en daarna is de verantwoordelijkheid voor het feit dat bij borsten meteen aan seks wordt gedacht ook nog eens helemaal bij de vrouwen gelegd: ‘Jíj moet je tepel verstoppen. Jíj moet voorkomen dat je wordt geseksualiseerd.’ Hoe absurd is dat?! Een stijve tepel is iets anders dan een erectie, hè. Het wil zeggen dat je het wat friskes hebt, niet dat je geil rondloopt. Het is geen vrijgeleide óm.
»Wij horen vrouwen vaak zeggen: ‘Ik heb een deftige job. Ik heb een beha met schuimrubber nodig. Ik kan echt niet met zichtbare tepels op mijn werk komen.’ Dan denk ik: als jij een deftige job hebt, zijn je collega’s toch ook deftig genoeg om daar geen opmerkingen over te maken? Zolang we uit angst onze tepels verstoppen, zitten we onze eigen vrijheid in de weg.»
FIEN PROPHETE «Tegelijk zien we ook steeds meer vrouwen die geen beha meer dragen of alleen een driehoek zonder beugel. Wij kopen ook nooit lingerie in met het idee: hierin is een vrouw sexy voor ‘de man’. Ook als we verkopen, komt dat niet bij ons op. We focussen puur op: wat vind jij mooi, waar voel jij je goed in?»
TINE «Geen enkele vrouw ligt de hele dag op een bed gedrapeerd te wachten tot haar man thuiskomt. Lingerie moet vooral prettig zijn om de rest van de dag in rond te lopen.»
HUMO Hebben de vrouwen die jullie hier zien zich allemaal bevrijd van het idee dat borsten een stereotype vorm moeten hebben?
TINE «In de jaren 70 was die vrijheid vanzelfsprekend. De ellende is begonnen in de jaren 90, samen met de supermodellen, een serie als ‘Baywatch’ en al die reclames met rondborstige vrouwen. En met de push-upbeha’s van de Canadese fabrikant Wonderbra. Ik herinner me hun reclame nog goed: een close-up van die veel te ronde borsten met de slogan ‘Hi Guys!’ of zoiets. Compleet fout. Toen zijn zulke borsten de norm geworden en kreeg je al die borstvergrotingen.»
FIEN «Deze week hebben we nog tegen elkaar gezegd: ‘Het aantal vrouwen met een borstvergroting lijkt wel af te nemen.’»
TINE «Er zijn nog wel Instagram-babes met smalle tailles en dikke tieten, maar je voelt dat dingen aan het veranderen zijn en dat bodypositivity steeds meer doorsijpelt in het dagelijkse leven. Van mij mag het wel wat meer opschieten.»
‘Een stijve tepel is iets anders dan een erectie, hè. Het wil zeggen dat je het wat friskes hebt, niet dat je geil rondloopt.’ (Foto: Fien en Tine Prophete van Underwear.)noneBeeld Instgram
Gegeneerde Kerels
FIEN «Bij de jongeren zien we twee extremen. Aan de ene kant merken we een nieuw soort preutsheid: meisjes die nog standaardbeha’s willen en vinden dat ze ‘abnormale’ borsten hebben. ‘Ze staan te veel naar buiten,’ zeggen ze. Of: ‘Ze hangen te veel.’ En: ‘Ze staan te hoog of te laag.’»
TINE «Hoe vaak we hier al niet tegen jonge meisjes hebben moeten zeggen: ‘Die borsten op Instagram, die bestáán niet.’ Het idee dat borsten aan een norm moeten voldoen, zit er vaak diep in. Ook omdat Instagram hen brainwasht.
»Aan de andere kant krijgen wij gelukkig evenveel 16-, 17-jarigen over de vloer die roepen: ‘Aaah! Eindelijk een beha zonder mousse. En geen beugel! En wat tof dat de stof transparant is!’ Dan voel ik me even heel trots. Net zoals wanneer we voorzichtig vertellen aan vrouwen van een jaar of 40 die onder druk van hun omgeving hun borsten altijd in beha’s weggeboetseerd hebben: ‘Toon jezelf toch zoals je bent’ – en hen daarna met een nieuwe beha en een nieuw gevoel zien vertrekken.»
HUMO Op Instagram grappen jullie dat jullie een soort therapeutes zijn.
FIEN «Soms worden mensen ook wel gék van onze preken, hoor (lacht).»
TINE «Kijk, wij zijn hier al jaren de baas en zien de hele dag vrouwen. Hier zijn het de mannen die gegeneerd zijn om binnen te komen, laat staan dat ze een opmerking over een tepel zouden durven te maken. We beseffen soms niet goed hoezeer ons beeld van de werkelijkheid daardoor vertekend is.»
FIEN «We gaan er te makkelijk van uit dat het opgelost is. Dat de emancipatie een feit is…»
TINE «… en zeggen daarom soms iets te bot tegen vrouwen die schrikken dat in onze beha’s hun tepel te zien is: ‘En dan?! Wees blij dat je in deze tijd, waarin één op de acht vrouwen borstkanker krijgt, twee mooie tepels hebt.’ Pas als vrouwen daarna hun verhaal doen, beseffen we dat er nog veel is waar ze tegenop moeten boksen. En dat het moed vraagt om, bijvoorbeeld, wél met die beha zonder schuimrubber of helemaal zonder beha op je werk te verschijnen.»
HUMO Voor de jonge meisjes die ik sprak, is geen beha dragen een manier om te zeggen: ik laat me niet door stomme regels aan banden leggen. Dat is ook het uitgangspunt van Free the Nipple. Is een spreekwoordelijke behaverbranding op grote schaal aan de gang?
TINE «Ik zie geen grote symbolische beweging, nee. De shift gebeurt op kleine schaal, bij individuen. Een verandering is veel blijvender als mensen de klik maken en zeggen: ‘Ik moet niet meedoen aan een systeem dat voor mij bepaalt dat ik met tepels dingen uitlok.’
»Wat nu aan het gebeuren is, zal niet in de geschiedenisboeken komen, maar ik denk wel dat we op weg zijn naar een samenleving waarin vrouwen definitief een plek eisen voor zichzelf én hun tepels (lacht).»
‘Vrouwen hebben vaak geen goede relatie met hun borsten omdat die borsten geseksualiseerd zijn vanaf het moment dat ze begonnen te groeien.’noneBeeld Johan Jacobs
Pijn en ziekten
Voor borstweefseltherapeute Leen Steyaert kan die shift niet snel genoeg gaan. ‘De beha moet gewoon vaker uit,’ zegt ze. In haar boek ‘Over borsten’ legt ze uit waarom.
LEEN STEYAERT «De borst bestaat voor het grootste deel uit klieren, maar ook uit bind- en vetweefsel. Naarmate je ouder wordt, vervetten je borsten ook meer. Welnu, in het vetweefsel overal in ons lichaam worden giftige stoffen of toxinen opgeslagen om ze weg te houden van vitale organen, waar ze meer schade kunnen aanrichten. Die toxinen komen van alle kanten ons lichaam binnen: via de plastics in onze voeding, via drinkwater, chemische wasmiddelen, schimmelwerende producten, parfums, noem maar op.
»Om de borsten gezond te houden, moet het lymfesysteem de toxinen afvoeren. Maar omdat die lymfestroom niet, zoals ons bloed, wordt aangedreven door een pomp, worden lymfevaten bij de minste druk dichtgeknepen. Dan vertraagt of blokkeert de stroom. En dan komen we bij mijn punt: die lymfevaten zitten net onder de borsten, precies waar de beugels en het elastiek een beha het meest laten spannen. Ze duwen er de lymfevaten dicht, en dat kan tot ellende leiden.»
HUMO Echt? Dat klinkt vreselijk.
STEYAERT «Als toxinen niet kunnen worden afgevoerd, kunnen gif- en afvalstoffen zich ophopen en ontstekingshaarden veroorzaken. Als je borsten dan ook nog in beha’s met schuimrubber zitten, worden ze bovendien warm: dat bevordert ontstekingen en kan tot pijnlijke borsten en borstziekten leiden.»
HUMO Mijn God. Waarom worden dan geen gezondheidscampagnes tegen beha’s gevoerd?
STEYAERT «Dat vraag ik me ook af. Je zou eens moeten weten hoeveel vrouwen ik zie met borsten vol verkleefd bindweefsel. Als we die borsten manueel behandelen en de vrouwen in het dagelijkse leven de knellende beha’s uit laten, is de verbetering spectaculair. Dat is voor vrouwen een hele stap. Ze hebben vaak geen goede relatie met hun borsten omdat die borsten geseksualiseerd zijn vanaf het moment dat ze begonnen te groeien.
»Ik herinner me nog goed de opmerkingen die ik als klein meisje kreeg, misschien goedbedoeld maar zeker ongepast: ‘Aaah Leentje, zie ik daar al een tepel?’ Of de aanrakingen, zogenaamd per ongeluk. Bijna alle vrouwen hebben wel zoiets meegemaakt. Die ervaring maakt vaak zoveel indruk dat je voor de rest van je leven complexen over je borsten krijgt – en ze liever in klemmende beha’s wegstopt.»
HUMO Terwijl dat dus superongezond is.
STEYAERT «Precies. Borsten móéten wiebelen, wippen en schommelen. Dan komt de lymfestroom goed op gang. Bovendien worden ze daar steviger van: het verstevigt de ligamenten en traint de borstkasspieren. Het is zo gezond dat beugels en schuimrubber aan het verdwijnen zijn en vrouwen steeds vaker kiezen voor zachte bralettes. Maar het beste is dus, zeker als je thuis bent, die beha helemaal aan de wilgen te hangen.»