https://www.demorgen.be/nieuws/poetin-wil-de-klok-terugdraaien-naar-voor-2014-maar-dat-is-echt-een-illusie-buitenlandjournalist-maarten-rabaey~be27ba1c/

‘Poetin wil de klok terugdraaien naar voor 2014. Maar dat is echt een illusie’: buitenlandjournalist Maarten Rabaey

De oorlog in Oekraïne gaat onverminderd door. Rusland bombardeert Kiev en Russische troepen rukken ook verder op richting de Oekraïense hoofdstad. Buitenlandjournalist Maarten Rabaey licht de situatie toe.

Goeiemorgen Maarten, wat is er vannacht en vanmorgen allemaal gebeurd in Oekraïne?

“De Russen hebben de buitenwijken van Kiev de hele nacht gebombardeerd. Er waren ook luchtaanvallen op andere Oekraïense steden. De aanval speelt zich voornamelijk af in de lucht, maar ook op de grond zijn de Russische troepen aan het naderen richting Kiev.”

“Ook het Oekraïense leger boekt overwinningen. Zo was de luchthaven nabij Kiev gisteren in handen gevallen van Rusland, maar die heeft Oekraïne nu heroverd.”

“De Oekraïense president Zelensky is bang dat ze hem en zijn familie persoonlijk in handen willen krijgen. Er zijn al allerlei berichten over Russische infiltranten die zich in Kiev zouden bewegen.”

Kan het Oekraïense leger standhouden, of krijgen we een blitzkrieg?

“De eerste dagen van een oorlog is zo’n ogenschijnlijke overrompeling niet ongewoon. Rusland heeft het luchtoverwicht. Zij kunnen vanuit de lucht enorm veel schade toebrengen en het Oekraïense leger verrassen door constante barrages van bombardementen.”

“De grote vraag is of het Oekraïense leger zich zo kan hergroeperen dat het toch de opmars van het Russische leger, zeker rond steden, kan stoppen. Dat hangt allemaal af van hoe goed georganiseerd zij geraakt zijn de afgelopen maanden. Ze wisten dat de aanval kon komen. Ze krijgen natuurlijk ook heel wat inlichtingen van Westerse bronnen, en hebben ook wat modernere wapens gekregen, maar dat zal nooit genoeg zijn om die grote oorlogsmachine van Rusland tegen te houden.”

Wat gebeurt er als de Oekraïense hoofdstad Kiev in Russische handen valt?

“Een val van Kiev zou een zware morele en politieke klap zijn voor de Oekraïense regering. Vraag is wat er dan met die regering gebeurt. Slaat die op de vlucht, gaat ze in ballingschap, bijvoorbeeld in Lviv in het westen? Of valt ze?”

“Veel hangt af van de vraag of er verzet komt in Kiev zelf. Zijn daar plannen om bijvoorbeeld een stedelijke oorlogsvoering aan te gaan met de Russen? Als dat niet zo is, krijgen we gewoon een overrompeling en kan Kiev inderdaad vallen. Hoe het met Kiev afloopt, zal alleszins een grote impact hebben voor het verdere verloop van de oorlog.”

Wat moet ik begrijpen onder zo’n ‘stedelijke oorlogsvoering’? Gisteravond in De Afspraak Willy Claes waarschuwde voormalig NAVO-baas voor een guerillaoorlog.

“Ik heb het daar gisteren ook over gehad met de voormalige NAVO-topman Jamie Shea. Zo’n guerillaoorlog is volgens hem zeker mogelijk, maar je moet weten dat heel veel professioneel getrainde soldaten momenteel aan het oostelijk front zitten, omdat ze daar de grootste aanval verwachtten. In en rond Kiev, en in het westen, heb je minder getrainde soldaten. Om een guerilla op te zetten, heb je toch ook militairen nodig. Het volstaat niet om een wapen in handen te duwen van een gewone burger, dan krijg je een absoluut bloedbad.”

“Zo’n guerillaoorlog verwacht ik dus niet meteen. Wat wel te vrezen valt, is stedelijke oorlogsvoering. Dat betekent straatgevechten in het hart van de stad tussen Russische en Oekraïense militairen. Als dat gebeurt, zal de humanitaire tol zeer groot zijn, want dan vallen altijd veel burgerslachtoffers. Dan kan het ook heel lang duren. Kijk hoe de Russen gereageerd hebben in Tsjetsjenië, met de slagen om Grozny. Kijk hoe ze gereageerd hebben in Syrië. Rusland heeft op dat vlak een slechte reputatie.”

Wat wil de Russische president Poetin eigenlijk? Hij wil naar eigen zeggen Oekraïne niet bezetten. Wat dan wel?

“Poetin is uit op een regimewissel, door de regering op te pakken of zelfs te doden. Hij wil iemand in Kiev installeren die hem gunstig gezind is, zodat Oekraïne weer in de Russische invloedssfeer komt. Dan kan Poetin daar militairen en militaire basissen behouden. Maar vooral: dat hij terug het bewind heeft dat hem goed gezind is.”

“Dat was vroeger het geval, tot 2014 en de Maidan-revolutie. Poetin wil de klok terugdraaien naar voor 2014. Maar dat is echt een illusie. De jonge generatie in Oekraïne is zo gericht op vrijheid, op Europa. Die gaan niet leven onder zo’n regime. Tenzij er echt een keiharde dictatuur wordt geïnstalleerd, en dat valt helaas ook niet uit te sluiten.”

Wat moet het Westen doen? Zullen sancties volstaan?

“De sancties komen iets te laat, maar zijn nodig om Poetin en zijn entourage pijn te doen. Alleen heeft Poetin een enorme oorlogskas opgebouwd, ter waarde van 650 miljard dollar. Daarmee zou hij volgens analisten zeker nog een jaar sancties kunnen doorstaan.”

“Het is vooral kijken naar de oligarchen, en hoeveel last zij ondervinden van de sancties. Als die te veel pijn doen, zullen zij Poetin aanmanen om het toch wat kalmer aan te doen. Daar moeten we op hopen.”

Wat met troepen sturen, waartoe Oekraïens president Zelensky al een aantal keer heeft opgeroepen?

“Troepen sturen naar Oekraïne is onhaalbaar voor de NAVO. Dat zou een rechtstreeks conflict met Rusland veroorzaken, en dan is het hele Europese continent en misschien zelfs de hele wereld in oorlog. De Britten hebben gezegd dat ze wapens gaan sturen, maar ook daar is een grote logistieke uitdaging. Stel dat Britse wapentransporten zouden worden neergeschoten door de Russen, dan heb je ook een internationaal incident.”

“Ik vrees dat we naar een situatie gaan zoals in de Tweede Wereldoorlog, waarbij clandestien wapens geleverd worden aan het Oekraïense leger.”

“Wat de NAVO wel openlijk kan doen, en al doet, is wapens en troepen sturen naar alle oostelijke lidstaten. Dat is vooral om Poetin af te schrikken, zodat hij daar niet ook iets probeert. De NAVO wil voorkiomen dat het geweld overslaat.”

Litouwen heeft de noodtoestand al uitgeroepen, Polen heeft zijn leger al gemobiliseerd.

“Dat is niet symbolisch. Daar leeft echt een reële vrees dat Poetin, zoals hij nu praat over het Westen, ook buiten Oekraïne nog een aantal andere strategische locaties zal proberen veroveren of destabiliseren. Kaliningrad bijvoorbeeld, de Russische enclave aan de Pools-Litouwse grens.”

“Puur door zijn dreiging destabiliseert Poetin die oostelijke landen al. Een land dat de troepen moet mobiliseren, of de noodtoestand afkondigen: dat heeft al economische gevolgen.”

Zijn we op weg naar een nieuwe wereldorde? Of is die al een feit?

“Er is nu een wereld voor en een wereld na 24 februari 2022. De wereldorde waarbij de grootmachten nog veel samenwerkten rond veel dossiers is nu wel even weg. De grote vraag is wat China zal doen. Als het enkel Rusland blijft, dan wordt Rusland een paria op het internationale toneel. Maar als, zoals gevreesd, ook China zich meer zou isoleren van het Westen en echt partij kiest voor Rusland, dan zitten we echt met een gigantische breuklijn in de wereld.”

“In Europa zal het alleszins niet meer zijn zoals voorheen. Het Rusland van Poetin heeft zichzelf alleszins losgekoppeld van Europa, en bedreigt ons met een grote oorlogsmachine. Er komt terug een IJzeren Gordijn. Ofwel zal dat door Oekraïne lopen, ofwel erlangs. Aan welke kant van Oekraïne hangt af of het land valt of standhoudt.”