https://m.standaard.be/cnt/dmf20211130_98132809?fbclid=iwar0zczfihw7zmy1fazbtq5xotv5hufqtaowyscmwhnvr-gg06drnxwm7s9u&utm_campaign=seeding&utm_content=article&utm_medium=social&utm_source=facebook&utm_term=dso&articlehash=ngAjMNhahKXjQ11PeYVcq%2FY9QEzh08FCZDwBKv08DtsggyVLfZ7ShG4pxu9F11v0NFZOMnYyATT2xMMcB6TxJwILyKE4KzaxHKD8Osie8G5SNZzoStibHrL43kyrRdpkAsuseOeseZX9kh0ugpZEMN2zTZ2yBlfvNXIhNxscMGDZbrm30Km8hyEsrFlrN76jXwAPJsVYGRVvEVlRVnOZ0EwlyEeEsDRuBjuQuVCjRBGCkFJaqdgKBr3Rvk6qnKDsjKS5U%2Bu%2Fhtk6Aagl8UAmtTQ5714tmbn3HQroFZ3ZSy%2FNHBp4GUbMx%2B%2B7vPL6w5D%2F%2FsdPLrmzOy%2Bh9XngzWMUYw%3D%3D

Corona maakt kinderen zelden ziek, maar wel vaker verdrietig

Minder blij, minder zelfverzekerd. Vaker verveeld, vaker verdrietig. Een bevraging in 35 Vlaamse scholen leert dat kinderen de pandemie niet zonder kneuzingen doorstaan.

Sarah Vankersschaever

Online lessen staan haaks op de ruimte waar jonge tieners naar snakken. Fred Debrock

Jonge kinderen zijn veerkrachtig, hoor je vaak. Maar geldt dat ook in uitzonderlijke situaties zoals een aanhoudende coronacrisis? Of ­nemen we hoop voor waarheid aan? Het Jeugd­onderzoeks­plat­form (UGent, VUB en KU Leuven) ging in samenwerking met de ­HoGent na wat de impact is van een dik jaar pandemie op jonge kinderen uit het vierde tot en met zesde leerjaar. 2.449 Vlaamse tieners namen dit voorjaar aan de bevraging deel, in het kader van een groter, internationaal onderzoek naar het welzijn van onze jeugd. In 2018 deden de onderzoekers al een vergelijkbare oefening in de 35 scholen, waardoor ze nu een heldere vergelijking kunnen maken.

‘We hebben een uniek en scherp beeld’, zegt socioloog Jef Vlegels (UGent). ‘Het staat vast: de pandemie had echt wel een negatieve impact op de relatie van jonge kinderen met hun school en op hoe ze hun thuissituatie hebben ervaren. De online lessen, het dicht op elkaars lip zitten … Dat staat haaks op de ruimte waarnaar jonge tieners snakken.’ Meestal hebben ze hobby’s en buitenschoolse activiteiten waarin ze zich kunnen uitleven, maar die vielen weg en werden vaak vervangen door zorg- of huishoudelijke taken.

Verbaal en fysiek geweld

Hoe bezorgd moeten we zijn, nu uit de bevraging blijkt dat kinderen minder blij en energiek zijn ten opzichte van 2018? Ze zijn ook minder zelfverzekerd over hun gezondheid en uiterlijk. Ze geven aan vaker verdrietig te zijn, ze ­maken zich meer zorgen over bijvoorbeeld hun materiële situatie en hun zelfstandigheid of over een mogelijke besmetting, want ruim een derde gaf aan extra voorzichtig te zijn van­wege een kwetsbaar gezinslid. Daarnaast stellen de onderzoekers vast dat de kinderen meer conflict en zelfs verbaal en fysiek geweld ervaren in hun thuissituatie en op school. Ze zijn, kortom, minder tevreden over hun leven.

6 procent van de 10- tot 12-jarigen gaf aan tijdens de lockdown geen enkel contact met vrienden te hebben

Positieve noot: de jonge kinderen geven aan dat ze zich relatief goed geïnformeerd voelen over het coronavirus en dat ze zich goed ondersteund voelen door vrienden.

‘Op zich mag het ons niet verbazen dat de pandemie een serieuze impact heeft op hun leefwereld’, zegt Vlegels. ‘De scholen sluiten en ze hebben minder uitlaatkleppen. Er was en is veel onzekerheid. Maar we moeten alert blijven, want wat ons wél grote zorgen baart, is dat een op de vijf kinderen op belangrijke domeinen uit de boot valt. Dat is een aanzienlijke groep. Ze geven bijvoorbeeld aan meer moeite te hebben met studeren omdat er thuis niet altijd een rustige plek is (23 procent). 16 procent gaf aan dat ouders, broer(s) of zus(sen) hen nooit hielpen met huiswerk. Dezelfde cijfers zien we binnen de ­armoedemonitoren. Dat lijkt ons geen toeval. Corona maakt deze jonge kinderen zichtbaarder.’

6 procent van de 10- tot 12-jarigen gaf aan geen enkel contact met vrienden te hebben tijdens de lockdown. 15 procent was expliciet niet akkoord met de stelling dat de ­coronacrisis de band met gezins­leden sterker heeft gemaakt.

Hoe kunnen we helpen?

• Wat kunnen ouders doen? Veel kinderen maken zich ­zorgen over een mogelijke ­coronabesmetting. Je kan proberen met hen te praten over hoe ze de coronacrisis ervaren en samen op zoek gaan naar manieren om daarmee om te gaan. Sociaal contact is belangrijk voor het welbevinden van jonge kinderen, dus probeer hen zeker te stimuleren om hun leeftijdsgenoten te zien, desnoods online.
• En leerkrachten? Blijf alert voor kwetsbare kinderen en probeer waar mogelijk leer­lingen te ondersteunen. Help de klas bijvoorbeeld om online contactmomenten te organiseren (70 procent gaf aan klasgenoten vaak tot altijd te missen). Ruim een vijfde van de kinderen is bang het leven te verliezen door corona: luister naar hun angsten en toon de weg naar informatie.
• Jonge kinderen zelf? Zoek veilige manieren om je vrienden te zien: buiten en/of in een kleine groep. En zorg voor elkaar, zeker voor wie het moeilijker heeft of zich zorgen maakt. (vsa