Lessen voor gescheiden ouders: ‘Mijn kinderen missen mij steeds minder’
maandag 22 februari 2021
Marte KaanBeeld JEAN-PIERRE JANS
psychotherapeutMarte Kaan
Veel gescheiden gezinnen hebben ermee te maken: elke week opnieuw moet één van de ouders de kinderen een paar dagen missen en de kinderen hun ene ouder. Zo gaat dat ook bij de Nederlandse psychotherapeut Marte Kaan (43), moeder van twee dochters van 10 en 12 jaar. Zij vroeg zich af hoe dit kinderen zou vormen en schreef er aan de hand van literatuur, film en wetenschap een boek over: ‘Moeder Natuur – waarom liefde altijd tekortschiet’.
MARTE KAAN «Ik hoopte dat het schrijven van dit boek me zou helpen om de realiteit beter te kunnen verdragen. Dat is gelukt. Ik kwam erachter dat het traditionele gezin nog helemaal niet zo lang de norm is.»
– Mis je je kinderen nog steeds als ze bij hun vader zijn?
KAAN «Mijn kinderen zijn niet van mij. Ze zijn van niemand. Ik heb wél de verantwoordelijkheid voor ze. Daarbinnen heb ik me voorgenomen om mijn schuldgevoel en zelfopoffering niet door te geven. Een scheiding is in potentie traumatisch voor een kind en ja, ik mis mijn kinderen soms vreselijk als ze bij hun vader zijn.
»De kinderen missen míj juist steeds minder nu ze ouder worden. Vooral in de puberteit willen kinderen loskomen, onthechten. Is dat erg? Welnee. Dat is juist de bedoeling.»
– Stel: een vader heeft co-ouderschap, zijn 7-jarige dochter begint na een paar dagen uit het niets te huilen en zegt: ‘Ik mis mama.’ Zoiets roept toch schuldgevoelens op?
KAAN «Ik snap die gedachte, maar vraag je als ouder ook eens af: draait het om jouw gevoel of om dat van je dochter? Kinderen van gescheiden ouders willen loyaal zijn naar beide ouders. Dat maakt het voor hen soms ongelooflijk ingewikkeld. Vergeet even dat het verschrikkelijk voor jou is, dat jij pijn voelt en dat je met schuldgevoelens kampt. Maak haar duidelijk dat het gevoel van haar moeder missen er altijd mag zijn. Beschouw het als iets positiefs dat ze dat met jou durft te delen. Wanneer je voorstelt om haar even met haar moeder te laten bellen, is het in negen van de tien gevallen al niet meer nodig.»
– Veel mensen denken dat de band tussen moeder en kind onaantastbaar is en volmaakt moet zijn. Dat klopt niet helemaal, heb je ontdekt.
KAAN «Moederliefde is veel minder exclusief dan we denken. Oké, een moeder draagt, baart en voedt het kind en is daarmee degene aan wie we ons het eerst hechten. Zij is er fulltime in de kraamtijd en vaak offert ze zich op om minder te gaan werken. Maar de manier waarop vrouwen het moederschap vormgeven, is vooral cultureel bepaald. Eeuwen geleden was het vrij normaal dat een bemiddelde vrouw geen borstvoeding gaf en het moederschap uitbesteedde.»
– Wat is volgens jou het grootste misverstand rond (ont)hechten?
KAAN «Dat de hechting perfect zou moeten gaan. Als ouder mis je soms signalen, bijvoorbeeld als je kind boos of angstig is. Het gooit met spullen en jij treedt streng op in plaats van te kijken wat er echt aan de hand is. Soms doe je misschien het verkeerde, dat is niet erg. Imperfectie in de hechting tussen ouder en kind is juist goed: je leert zo om goed te worden in het hebben van een relatie, omdat mensen elkaar niet altijd begrijpen. Een toekomstige partner is ook niet perfect. Leer je daar als kind al mee omgaan, dan heb je daar later profijt van.»
– Wat wil je gescheiden ouders meegeven?
KAAN «Laat je niet te veel leiden door scheidingsverhalen van anderen, probeer liever jezelf te bevrijden. Een voorbeeld: mensen spreken vaak over ‘gebroken gezinnen’ als het over scheiden gaat. Ik vind dat een ongelukkige term. Het is wat mij betreft beter om over eenoudergezin of samengesteld gezin te spreken. Zo doe je meer recht aan de situatie en het zadelt ouders én kinderen niet op met een gevoel van mislukking.»
(AD)