‘Met Jeroen Meus, Tom Waes en Philippe Geubels heeft de VRT de drie best betaalde televisiegezichten op de payroll staan. Dat zegt genoeg’
Moet de openbare omroep de contracten van zijn schermgezichten openbaar maken? Het is een vraag die opnieuw de kop op steekt in de nasleep van het kritische auditrapport.
Pieter Dumon20 oktober 2020, 05:08
3 min
©Tim Dirven
Ex-voetbalster Gary Lineker kreeg vorig jaar van de Britse openbare omroep BBC bijna 2 miljoen euro uitbetaald voor het presenteren van het voetbalprogramma Match of the Day. Een cijfer dat zomaar uit het jaarverslag van de BBC te plukken is. Al sinds 2017 moet de Britse openbare omroep daarin vermelden wie van zijn personeelsleden meer dan 150.000 pond (165.000 euro) verdient. De Nederlandse publieke omroep geeft elk jaar een gelijkaardig overzicht. Alleen beperken ze zich daar tot de bedragen, namen worden niet genoemd. Al is het meestal geen kernfysica om de juiste kop op het juiste loon te plakken.In het jaarverslag van de VRT is het vruchteloos zoeken naar dat soort gedetailleerd cijfermateriaal. Enkel het loon van de CEO (in 2019 goed voor 261.227,97 euro) en dat van zijn directiecollege (969.308,72 euro voor de 5 directieleden samen) staan erin vermeld. Maar hoeveel Jeroen Meus krijgt om in de Dagelijkse kost-keuken in de potten te komen roeren, wat het kost om Tom Waes als reisleider in te schakelen, of hoeveel Philippe Geubels factureert om een taboe te doorbreken, is een goed bewaard geheim.
Al is het nog maar de vraag hoe lang dat nog zo blijft. In het rapport dat Audit Vlaanderen opstelde over de VRT is immers sprake van ondoorzichtige contractconstructies met schermgezichten en productiehuizen. En daar moet paal en perk en aan gesteld worden vindt onder andere Marius Meremans, mediaspecialist van N-VA. “Wanneer de CEO echt een breuk met het verleden wil maken, is open eerlijk communiceren over die contracten een eerste stap.”
Een oproep die ook bij mediaminister Benjamin Dalle (CD&V) niet in dovemansoren valt. “Ik wil het debat hierover zeker niet uit de weg gaan”, reageert hij. “Die vraag is vandaag meer dan ooit pertinent. Maar hier zit je natuurlijk in de specifieke context die sterk is gelinkt met de privacy van de betrokken personen. We moeten goed bekijken in welke context meer transparantie mogelijk kan zijn.”
De VRT laat weten die transparantie te willen geven aan het auditcomité dat toezicht houdt op de werking van de openbare omroep. Maar het breed delen van de lonen van zijn schermgezichten is geen optie. “Lonen en vergoedingen zijn confidentiële bedrijfsinformatie. Ze behoren ook tot de privacy van de betrokkenen.” Die privacy is meteen de grootste struikelsteen.
Privacy
Hoe gevoelig het onderwerp ligt blijkt na een belronde in televisieland. Aan meningen geen gebrek, alleen wil niemand die ook met naam en toenaam in de krant. Een cultureel gegeven, klinkt het. Er wordt in Vlaanderen nu eenmaal niet makkelijk over loonfiches gepraat. “Ons loon is zo ongeveer het laatste stukje privacy dat we nog hebben”, laat een schermgezicht weten. “En ook dat willen ze ons nu afpakken.”
Bovendien dreigen die loonfiches zonder enige context op straat te belanden. “Natuurlijk zal de man in de straat het veel vinden als blijkt dat een schermgezicht van de openbare omroep 500.000 euro per jaar verdient”, klinkt het bij insiders. “Maar je moet ook weten hoe je zo’n bedrag moet beoordelen.”
Volgens tegenstanders van meer transparantie komt ook de concurrentiepositie van de openbare omroep in gevaar wanneer de lonen van zijn gezichten plots in het jaarverslag opduiken. “Een open uitnodiging voor de concurrentie om hier schermgezichten te komen shoppen”, klinkt het. Al deelt niet iedereen die mening. “Het is naïef te denken dat de concurrentie nu niet weet wat de grote namen aan de Reyerslaan verdienen”, klinkt het bij een goed geplaatst insider. Bovendien hoeft de VRT niet meteen een leegloop te vrezen. Ook de commerciële zenders houden tegenwoordig de vinger op de knip. “Met Jeroen Meeus, Tom Waes en Philippe Geubels heeft de VRT de drie best betaalde televisiegezichten op de payroll staan”, vertelt een bron. “Dat zegt genoeg.”
‘Met Tom Waes heeft de VRT een van de drie best betaalde televisiegezichten op de payroll staan’, zegt een bron. ©© VRT – Johan Jacobs
Wat niet betekent dat een transparantie-verplichting, zoals die waar Meremans en co. op aansturen, geen gevolgen zou hebben. “Wanneer tv-gezichten kunnen kiezen tussen de openbare omroep, waar hun loon op straat belandt of een commerciële zender waar dat niet gebeurt, dan is de keuze snel gemaakt”, klinkt het. “Niemand vindt het leuk om zich constant te moeten verantwoorden voor wat aan het einde van de maand op zijn bankrekening staat.”
Vraag is ook of zo’n verplichting ook effectief meer duidelijkheid zou brengen. Kijken we opnieuw naar de BBC. Daar verdiende presentator Graham Norton vorig jaar volgens het jaarverslag 815.000 euro. Alleen is dat slechts een fractie van zijn loon. Norton heeft immers een eigen productiehuis dat ook nog eens aan de BBC factureert. Een situatie waarin ook veel Vlaamse schermgezichten zich bevinden.
Wat moet er dan wel gebeuren? Jean-Philip De Tender, directeur media bij de EBU, een organisatie die de belangen van de Europese openbare omroepen behartigt, kijkt voor inspiratie naar het Hoge Noorden. “Eigenlijk gaat deze discussie niet om lonen. Het gaat om transparantie over de manier waarop je talent aan je probeert te binden. Daarom heeft de Zweedse openbare omroep een ethisch kader opgesteld dat aangeeft wat op dat vlak wel en niet mag. En daar hoort ook een loonplafond bij. Misschien moeten we ook voor de VRT naar zo’n model kijken.”