‘De bevolking is een spiegel van de politiek geworden: overal is het ambras’
InterviewPeter Mertens (PVDA)
Met ‘Hoe durven ze?’ en ‘Graailand’ bezet PVDA-voorzitter Peter Mertens plaatsen 2 en 3 in de top tien van Vlaamse politieke boeken. In zijn nieuwste worp, ‘Ze zijn ons vergeten’, klaagt hij gebalder dan ooit de groeiende ongelijkheid aan. ‘De coronacrisis heeft de onzichtbaren zichtbaar gemaakt: de zorgverleners, rekkenvullers, pakjesbezorgers, leraars, dokwerkers… En ze heeft de nutteloosheid aangetoond van de gebakkenluchtverkopers: consultants, traders, managers en communicatiespecialisten…’
PETER MERTENS «Over de hele wereld waren mensen deze zomer aan het ruziemaken over hetzelfde. Hebben mondmaskers zin? Zijn de maatregelen te streng? De meningen vlogen als fruitvliegen in het rond. Het was fijn om me de hele maand juli te kunnen terugtrekken uit dat gezoem, en te werken aan iets met meer diepgang. Veertig mensen hebben meegewerkt aan dit boek. Toch telt het ‘maar’ 152 pagina’s. Ik wilde het klein en leesbaar houden, omdat de helft van mijn publiek normaal geen boeken leest. Mijn buurman zei: ‘Ik dacht dat ik te dom was voor zulke boeken, maar ik versta alles.’ Een geweldig compliment.»
HUMO Wat bedoelt u met de titel ‘Ze zijn ons vergeten’?
MERTENS «Dat is een breed gedragen gevoel in de volkswijken. De mensen zijn kwaad, wanhopig en cynisch over de politieke onkunde, en vooral over het misprijzen van de kletsende klasse: de politici, opiniemakers en economen die op tv altijd over ‘de mensen’ praten, terwijl die mensen zelf nooit worden uitgenodigd in de studio.»
HUMO Geeft u eens een voorbeeld?
MERTENS «Bij de eerste lockdownmaatregelen wou Jan Jambon dat de poetshulpen bleven werken. ‘De mensen kunnen toch op de bovenverdieping gaan zitten, als de kuisvrouw beneden bezig is?’ Dat is typisch voor zijn maatschappijbeeld, waarin de elite zich veilig terugtrekt in de hogere regionen en de werkende mensen in de loopgraven voort moeten ploeteren.
»Ik heb meer dan drieduizend berichten gekregen van werknemers die ongerust waren over onveilige werkomstandigheden. Mensen die de ene dag moesten poetsen bij een gezin met drie hoestende kinderen, en de volgende dag bij een dame van 90 jaar. In het Brasschaat van Jambon zullen de meesten wel een extra verdieping of een tuin met zwembad en poolhouse hebben om zich af te zonderen, maar in de volkswijken gaat dat niet. Die ontkenning van de realiteit stoort me mateloos.»
HUMO Wat is voor u de belangrijkste les uit de coronacrisis?
MERTENS «We hebben gezien wie onze maatschappij écht doet draaien. De onzichtbaren werden zichtbaar: de zorgverleners, rekkenvullers, pakjesbezorgers, leraars, dokwerkers… Allemaal mensen die elke dag hun stinkende best doen voor een laag loon. Vroeger werd er neergekeken op die mensen, nu kregen ze eindelijk een beetje erkenning. Aan de andere kant had je de kletsende klasse die maandenlang onder een perenboom kon filosoferen over het leven, terwijl het geld vlotjes naar hun rekening bleef stromen.»
‘In maart wou Jan Jambon dat de poetshulpen bleven werken. Dat is typisch voor zijn maatschappijbeeld: werkende mensen moeten in de loopgraven voortploeteren.’
HUMO Nu maakt u er toch een karikatuur van?
MERTENS «De Franse professor Gérard Mauger zei dat deze crisis de nutteloosheid van de luierende klasse heeft aangetoond, de mensen die niets produceren, de consultants, traders, managers, adviseurs en communicatiespecialisten. Zíjn woorden, hè.»
HUMO Alsof alleen handenarbeid waarde heeft.
MERTENS «Dat bedoel ik niet. Onze maatschappij heeft wetenschappers, ingenieurs, psychologen en andere intellectuelen nodig. Maar al die gebakkenluchtverkopers, die kunnen we missen.»
HUMO Hoort u als politicus ook niet bij de kletsende klasse?
MERTENS «Nee. Ik leef van 2.000 euro per maand, in tegenstelling tot parlementsleden van andere partijen die drie keer meer verdienen. Zo kan ik me inleven in de leefwereld van Jan met de pet. Jan met de Jaguar-met-chauffeur kan dat niet. Ik werk elke dag keihard om de bekommernissen uit de volkswijken te vertalen in het parlement. Iedereen heeft geapplaudisseerd voor de helden van de crisis. Het is tijd om dat om te zetten in een hoger minimumloon van 14 euro en een minimumpensioen van 1.500 euro. En kom niet zeggen dat daar geen geld voor is. Het geld klotst tegen de plinten. Alle overheden strooien met miljarden.»
HUMO Dat geld moet straks wel ergens vandaan komen.
MERTENS «We moeten ab-so-luut vermijden dat de factuur opnieuw door de strot van de werkende klasse wordt geramd. Na de bankencrisis pompten de overheden ook duizenden miljarden in de economie. De banken en multinationals profiteerden daarvan en keerden recorddividenden uit, terwijl de overheidsschulden werden afgeschoven op de gezinnen, die plots meer moesten betalen voor water, diesel en elektriciteit. Mensen voelen dat nu weer aankomen.
»Waarover denk je dat onze ’toppolitici’ tussenkwamen tijdens de vergaderingen van de fantoomregering-Wilmès, waar ze met tien partijen alles onder elkaar bedisselden? PS-voorzitter Magnette zei dat het circuit van Francorchamps absoluut moest openblijven. Jambon kwam twee keer tussen op de Veiligheidsraad, om ervoor te zorgen dat de pretparken van Studio 100 weer open konden. Niemand pleitte voor de armen, de eenzamen of de cultuursector, maar als Gert Verhulst belt, of de grote vriendjes van de auto-, bank- en luchtvaartsector, dan springen ze.»
HUMO Uw partij vroeg het ontslag van Jambon voor zijn ‘foutieve communicatie’ in de zaak van Jozef Chovanec, die in 2018 overleed na een hardhandig politieoptreden.
MERTENS «Hoe vaak heeft die man nu al gelogen? Denk maar aan zijn verzinsel dat asielzoekers een huis konden kopen van hun achterstallig kindergeld. In juli beweerde hij dat Erika Vlieghe (ex-voorzitter van de GEES, nu lid van de nieuwe expertengroep Celeval, red.) in de Nationale Veiligheidsraad akkoord was om de bubbel van vijftien te behouden, terwijl ze net had geadviseerd om die te verkleinen. Vlieghe was zo gechoqueerd dat ze niet meer bij de vergaderingen wilde aanschuiven. Dat passeerde, omdat het putje zomer was. Maar als je zo rücksichtslos de integriteit van een neutrale expert ondergraaft, ben je onbetrouwbaar.
»Ik noem dat de Nieuw-Vlaamse Arrogantie: nu ze de macht hebben, denken ze dat ze zich overal uit kunnen bluffen met persoonlijke aanvallen en het discrediteren van mensen. Die boomerang komt stilaan terug. Zie maar hoe de aanvallen van Bart De Wever op Gwendolyn Rutten, Egbert Lachaert en Georges-Louis Bouchez de liberalen in de armen van de groenen hebben gedreven.»
HUMO Welke ministers hadden volgens u ontslag moeten nemen in de coronacrisis?
MERTENS «Maggie De Block (Open VLD, Volksgezondheid, red.) en Philippe De Backer (Open VLD, de staatssecretaris die de coronacrisis moest managen, red.). Die waren echt ondermaats. Bij De Block ontbrak op een bepaald moment zelfs de goesting om er nog het beste van te maken. Toen viroloog Marc Wathelet waarschuwde voor wat er op ons afkwam, noemde De Block hem een dramaqueen. Nadien gingen zij en De Backer de mist in bij het voorzien van tests en beschermingsmateriaal. En toen er eindelijk voldoende materiaal was om breed te testen in de rusthuizen, leverde de taskforce van De Backer de tests af zonder handleiding. Daardoor werden te dikke wissers in de neus van de bewoners geschoven en kregen ze neusbloedingen: het bleken geen neus- maar keelwissers te zijn.
»We hebben met Geneeskunde voor het Volk, Dokters van de Wereld en Artsen zonder Grenzen onmiddellijk teams opgericht om in de rusthuizen te gaan testen, want veel overbelaste zorgverleners wisten niet hoe het moest. Onze artsen stelden een testprotocol op, dat we aan De Backer gaven. ‘Doe hier alstublieft iets mee, want deze procedure is nog niet bekend in de meeste rusthuizen,’ smeekte ons parlementslid Sofie Merckx. De Backer stak het geeuwend in zijn tas. Er is nooit iets mee gebeurd.
»Achteraf schreef Artsen zonder Grenzen een vernietigend rapport over hun tussenkomst in de rusthuizen. Hun besluit was dat de nalatigheid van de overheid had geleid tot vermijdbare sterfgevallen. Laat dat gerust even bezinken. En bedenk dan dat die twee ministers daar nog altijd zitten.»
HUMO Uw partij was ook hard voor Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke.
MERTENS «Ons parlementslid Lise Vandecasteele heeft de leugens van Beke in de coronacommissie eens opgelijst, en dat waren er veel. Beke is ook verantwoordelijk voor het falende contactonderzoek.»
HUMO Heeft de Vlaming daar zelf ook geen schuld aan? Besmette mensen geven lang niet al hun contacten prijs als ze gebeld worden.
MERTENS «Wouter Arrazola de Oñate, de topexert inzake contactonderzoek, had geadviseerd om dat via de huisartsen te laten verlopen, maar Beke besteedde het uit aan callcenters die met onderbetaalde jobstudenten werken. Tegen zo’n onbekende 18-jarige gaan mensen niet vertellen dat ze bij hun minnares zaten, of ergens in het zwart aan het vloeren waren omdat ze tijdelijk werkloos zijn. Dat contactonderzoek moet gebeuren door lokale specialisten die de mensen kennen en vertrouwen. Aan onze artsen van Geneeskunde voor het Volk gaven de mensen wél de nodige informatie. De centrale overheid vertrouwen ze niet: ‘Ze kunnen niet eens een regering vormen, wat zouden ze mijn informatie kunnen beschermen?’
»Doordat het contactonderzoek in de soep draaide, moest men zotte massamaatregelen nemen, zoals de avondklok en de mondmaskerplicht in de provincie Antwerpen. Plots moesten oudjes in lege Kempense straten tijdens de hittegolf met een mondmasker op fietsen. Maar de coureurs moesten het dan weer niet. Zo heeft men het draagvlak voor de coronamaatregelen kapotgemaakt.»
‘Ik leef van 2.000 euro per maand. Zo kan ik me inleven in de leefwereld van Jan met de pet. Jan met de Jaguar-met-chauffeur kan dat niet’
HUMO In het boek hekelt u de Nederlandse columniste Marianne Zwagerman. Zij schreef: ‘Het dorre hout wordt gekapt, misschien een paar maanden eerder dan zonder virus. Moet iedereen die nog in de bloei van zijn leven zit, daar alles voor opofferen?’
MERTENS «Dat ze mensen die hun hele leven hebben bijgedragen aan onze maatschappij omschrijft als dor hout, is schandalig. Bij ons hoor je hetzelfde. ‘Die oudjes gaan toch dood, we gaan voor hen onze vrijheid toch niet opofferen?’ Alles wordt bekeken in termen van winst, onrendabelen mogen wegkwijnen.»
HUMO Zwagerman formuleerde het bot, maar is de politiek niet blind gebleven voor de vraag of je je welvaart en jonge generaties zomaar kunt blijven opofferen om kwetsbare groepen te redden?
MERTENS «In het begin waren de lockdownmaatregelen zeker nodig. Dat je nadien de boel snel weer aan de praat wilt krijgen, is normaal. De meeste mensen willen ook weer aan het werk. Uit studies blijkt dat één op de zes werkenden geen maand zonder loon kan overbruggen.
»Net zoals de pest en de Spaanse griep is dit virus een klassenkwestie: het treft de armsten het hardst. Bij het begin van de tweede golf had je tien nieuwe haarden in Europa: vijf hadden met sociale dumping te maken. Oost-Europese seizoensarbeiders raakten besmet in Italië, omdat ze met zevenhonderd in twee afgeleefde appartementsgebouwen moesten leven. Ze werkten twaalf uur per dag, voor 4 euro per uur, en werden soms met zestien in een busje voor negen man geduwd.
»Hetzelfde bij de Duitse vleesverwerker Tönnies, waar half juni vier vijfde van de zevenduizend personeelsleden positief testte. Clemens Tönnies is een miljardair die tot voor kort voorzitter was van voetbalclub Schalke 04. In de loges had hij nauwe contacten met politici, waaronder Armin Laschet, de Jan Jambon van Noordrijn-Westfalen. Na de eerste besmettingen spraken zij af dat de fabriek open mocht blijven. Uiteindelijk moest men een hele buurt afsluiten. Plots waanden die bewoners zich in een oorlogsfilm.
»Tönnies behandelt zijn Roemeense en Bulgaarse arbeiders als slaven. Ze moeten zes dagen per week shifts van elf uur kloppen voor een minimumloon. En de huur van een slecht stapelbed in een overbevolkt huizenblok gaat daar nog van af. Volgens de vakbonden was het werkritme zo hels dat het onmogelijk was om de afstands- en hygiënemaatregelen op te volgen. En dan roept extreemrechts dat het virus van de migranten komt. Nee, het komt door die schandalige woon- en werkomstandigheden!»
‘800 grote Belgische bedrijven hebben vorig jaar voor 172 miljard euro naar belastingparadijzen gesluisd. Dankzij de liberalen hebben vele daarvan nu overheidssteun gekregen.’
ROMEINSE RIJK
HUMO Een voordeeltje van de coronacrisis voor uw partij: de roep om een taks op grote vermogens lijkt groter dan ooit.
MERTENS «Ook econoom Paul De Grauwe schaart zich daar nu achter, en hij was ooit senator voor de VLD. Als die miljonairstaks niet in het volgende regeerakkoord staat, zullen de mensen dat de politici niet vergeven.»
HUMO Dan ziet het er slecht uit. De liberalen blijven zich tegen zo’n miljonairstaks verzetten.
MERTENS «Dat ze dan eerlijk tegen de helden van de crisis zeggen dat zíj het gelag weer zullen moeten betalen. De ongelijkheid is de voorbije maanden nog gegróéid. Aan de ene kant heb je gezinnen waar beide partners hun job verloren of technisch werkloos werden, aan de andere kant werden waanzinnige feestjes gebouwd op de beurs. 500 miljard euro extra rijfden de allerrijksten binnen. Dat doet denken aan de meest decadente fase van het Romeinse Rijk.
»Amazon-baas Jeff Bezos is de voorbije maanden 30 miljard euro rijker geworden. Hij bezit nu 157 miljard euro: dat is meer dan het nationaal inkomen van Qatar of Hongarije! Tegelijk voorspelt Oxfam dat de honger dit jaar zal verdubbelen. In het Zuiden is de hele informele economie ingestort. Mensen konden niet meer met hun rijstkraam of fietstaxi op pad. Analisten voorspellen ook dat er in veel landen volksprotesten zullen uitbreken. De onlusten in de VS hebben daar ook mee te maken. Miljoenen mensen hebben hun job en ziekteverzekering verloren. Sommigen zijn op straat beland, omdat ze de huur niet meer kunnen betalen, of de ziekenhuisfacturen voor hun besmette partner. Die hebben niks meer te verliezen.»
HUMO Op de debatfiches van de liberalen en de N-VA staat dat je met vermogensbelastingen nooit de echt rijken kunt pakken. ‘Je komt altijd bij de hardwerkende middenklasse terecht.’
MERTENS «Dat zijn drogredenen. Ons voorstel treft alleen de rijkste 3 procent van de bevolking. Het gaat uit van een taks van 1 procent op vermogens boven de 1 miljoen euro, 2 procent boven de 2 miljoen en 3 procent boven de 3 miljoen euro. Welke middenklasser heeft – naast zijn eerste woning, die we vrijstellen – een vermogen van 1 miljoen? Het gaat hier niet om de mensen die hard gespaard hebben voor een appartementje en een schone wijnkelder. Maar zélfs al kom je aan een vermogen van 1,1 miljoen: dan betaal je daar 1.000 euro taks op. Dat kun je toch moeilijk een onteigening noemen?»
HUMO Wat met het argument dat je toch niet aan dat grote geld kunt, omdat het verstopt zit in vennootschappen en belastingparadijzen?
MERTENS «Frankrijk had lange tijd een succesvolle vermogensbelasting, tot president Macron ze afvoerde. Die taks bracht elk jaar 6 miljard euro op. Maar als je meer wilt binnenhalen, moet je inderdaad het bankgeheim opheffen. Dat is een kwestie van politieke moed.»
HUMO De liberalen schermen met de privacy.
MERTENS «En waar is de privacy van de gewone werkmens? Zijn loonbriefje gaat rechtstreeks naar de staat, zijn belastingbrief wordt automatisch ingevuld.
»We moeten ook af van die internationale race naar de bodem in de bedrijfsbelastingen. Zo worden overheden platzak en zijn de gezinnen uiteindelijk de dupe. Wereldwijd wil men 4.000 miljard euro in de economie pompen: ofwel haal je een deel van dat geld bij zij die te veel hebben, ofwel vergroot je de ongelijkheid en verarm je de helden van de crisis. Kies maar.
»Er is de voorbije maanden al veel belastinggeld verspild. BMW heeft 12 miljard euro in de schuif en keerde in het midden van de pandemie 1,6 miljard uit aan de aandeelhouders. In maart vroeg het wel steun aan de Duitse overheid, omdat twintigduizend werknemers op tijdelijke werkloosheid werden gezet. Zelfde scenario bij Siemens en Volkswagen. Hoe dúrven ze?»
HUMO Dat was de titel van uw vorige boek.
MERTENS (onverstoorbaar) «Waarom betalen ze die salarissen niet zelf? Het is toch niet de taak van de overheid om de dividenden van miljardairs veilig te stellen? En ondertussen moeten kappers, artiesten, podiumbouwers en cafébazen smeken om een paar kruimels.»
HUMO Begin mei klopten liberalen en socialisten zich op de borst: ze hadden een wetsvoorstel gestemd waardoor bedrijven met geld in belastingparadijzen geen coronasteun zouden krijgen. U noemt dat een lege doos.
MERTENS «Dat voorstel kwam van ons, en plots was iedereen voor. Dat vonden we vreemd. Net voor de bel kwamen de liberalen met een reus van een achterpoort: bedrijven met transacties naar belastingparadijzen krijgen geen steun, tenzij ze dat doen ‘omwille van rechtmatige financiële en economische behoeften’. Hallo! Natúúrlijk ontwijken ze de belastingen ‘om rechtmatige financiële behoeften’! Dat is legaal, maar wel volstrekt onethisch. We weten dat achthonderd grote Belgische bedrijven in 2019 voor 172 miljard euro naar belastingparadijzen hebben gesluisd. Dankzij dat achterpoortje van de liberalen hebben vele daarvan nu overheidssteun gekregen.»
HUMO Wat moet er veranderen in de zorgsector?
MERTENS «De commerciële spelers moeten daar weg. De Franse multinational Groupe Colisée heeft 270 rusthuizen in Europa, waar 18.350 mensen werken. Zij draaien op een winstmarge van 15 procent. Dat is het gevolg van de hoge dagprijzen en de schandalige huurprijzen die zulke zorgmultinationals vragen aan de vzw’s die de rusthuizen runnen. Ze besteden amper 3 euro aan de maaltijden van de bewoners en bepalen dat een pamper pas ververst mag worden als hij voor 65 procent verzadigd is. Alles wordt omgezet in procentjes en rendementjes. In die rusthuizen worden bejaarden soms om vijf uur ’s avonds in bed gelegd, omdat er niet meer in animatie en personeel voorzien is. Dat is mensonterend. Ouderenzorg ís geen commercieel product.»
HUMO U uit ook kritiek op het verdienmodel van de farma-industrie.
MERTENS «Dat staat haaks op de noden van de mensheid. De voorbije jaren hebben wetenschappers 84 kandidaat-vaccins ontwikkeld tegen coronavirussen, maar er gebeurde niets mee. De farmareuzen waren niet geïnteresseerd, omdat er geen geld mee te scheppen was. Zij maken liever bodycrèmes. Johan Neyts van de KUL zegt dat als de industrie had geïnvesteerd in een virusremmer tegen de bekende varianten van de coronastam, die wellicht had gewerkt tegen Covid-19. Dan was dit geen pandemie geworden.»
HUMO Alle grote spelers zijn nu wel vaccins aan het ontwikkelen. Vreest u dat ze woekerwinsten willen boeken?
MERTENS «Ja, maar gelukkig is de internationale druk gigantisch. Als je de farmareuzen hun gang laat gaan, vragen ze schandalige prijzen. Nobelprijswinnaar Economie Joseph Stiglitz zegt terecht dat deze crisis bewijst dat monopolisering ten koste gaat van mensenlevens. De middelen om een universeel kwaad te bestrijden zouden universeel moeten zijn, zonder octrooien en monopolies op levensreddende vaccins, antibiotica en antivirale middelen.»
HUMO Welk farmabedrijf zal dan in de toekomst nog willen investeren in onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen? Hebben zij hun hoge winsten niet nodig om die kosten terug te verdienen?
MERTENS «Nee. Ze besteden amper 1 procent van hun budget aan onderzoek naar vaak voorkomende ziekten. Dat is een bedreiging voor de mensheid. De vraag ‘waarmee kunnen we het meeste geld verdienen?’ mag niet het enige criterium zijn. Er moet een internationale instantie komen die de toplabo’s en -wetenschappers verzamelt, en onderzoek doet naar levensbedreigende ziektes, zoals tropische infecties en griepvirussen.»
ROTTE VIS
HUMO Begin maart organiseerde uw partij al een protestmars, De Grote Colère, vanwege de aanslepende regeringsvorming, de besparingen in de zorg en het gekibbel over de splitsing van het land. U moet inmiddels de razernij nabij zijn.
MERTENS «Het is onvoorstelbaar dat ze zelfs in de ergste gezondheids- en economische crisis van de laatste 75 jaar blíjven ruziemaken. De schade die dat aanricht in de maatschappij is enorm. De bevolking is een spiegel van de politiek geworden. Overal is het ambras. Het doet me denken aan die strip van Asterix en Obelix waarin iemand een rotte vis naar een verkoper gooit: in het volgende prentje is iedereen met vis op elkaar aan het meppen. Sommige politici klagen dat de haat op sociale media beangstigend is, maar ze geven al anderhalf jaar het voorbeeld.»
HUMO Uw partij staat al anderhalf jaar buitenspel in de formatie. Vindt u dat comfortabel of frustrerend?
MERTENS «Frustrerend. Wij waren de tweede winnaar van de verkiezingen, maar blijkbaar heeft niemand interesse in de bekommernissen van onze kiezers: eerlijke fiscaliteit, waardige minimumlonen en pensioenen, het herstel van de eenheid van het land… De koning en die hele stoet informateurs en preformateurs negeren ons al anderhalf jaar. Er was zelfs geen enkel verkennend gesprek, alleen misprijzen. Wij voeren nochtans constructief oppositie. Denk maar aan het testprotocol voor de rusthuizen en ons model van contactopsporing dat we hebben aangeboden. Ze doen er geen zak mee, omdat het van ons komt.»
HUMO Uw partij wordt nog altijd gezien als een groep achterneefjes van Stalin, net zoals extreemrechts wordt geassocieerd met de nazi’s.
MERTENS «Dat is oneerlijk. Met onze wijkacties en Geneeskunde voor het Volk helpen wij de mensen en proberen we de wereld beter te maken. Vlaams Belang zaait haat en zet de mensen tegen elkaar op.»
HUMO Jos D’Haese, uw fractieleider in het Vlaams Parlement, zei in De Morgen dat uw partij vooral stemmen wil inpikken van extreemrechts. Waarom pleit u dan voor nieuwe verkiezingen? Dan zou Vlaams Belang weleens de grote winnaar kunnen worden.
MERTENS «Dat zou ik verschrikkelijk vinden. Maar na veertien maanden gepruts, geruzie en groeiende ongelijkheid, is het tijd om de kiezer opnieuw het woord te geven. Blijkbaar was het signaal van de vorige verkiezingen niet duidelijk genoeg. We mogen de politiek ook niet laten domineren door de schrik voor de fascisten. De beste manier om de volkswoede te temperen, is de ongelijkheid bestrijden en ervoor zorgen dat gewone mensen gerespecteerd worden. Ondanks zijn zogenaamd linkse verkiezingsprogramma is Vlaams Belang daar niet in geïnteresseerd. Het heeft drie decennia lang alle besparingen in de zorg goedgekeurd. In het Europees Parlement stemt het stelselmatig tegen elke vermogensbelasting en zelfs tegen het aanpakken van de fiscale fraude. Vlaams Belang staat niet aan de kant van de volkswijken.»
HUMO Denkt u niet dat één vechtpartij in Blankenberge er bij de mensen veel harder inhakt dan alle stuitende cijfers over ongelijkheid in uw boek?
MERTENS (zucht) «Wellicht wel. Mensen hebben blijkbaar een visueel vijandbeeld nodig. Bij ons zijn dat abstracte fiscale structuren of rijke aandeelhouders die mensen nooit tegenkomen op straat, maar die ambetante gastjes in hun wijk of aan het station, die zien ze elke week.»
HUMO Staat Marc Van Ranst bij de volgende verkiezingen op uw lijst?
MERTENS «Nee. Hij schreef het voorwoord van mijn vorige boek en ik heb veel respect voor hem, maar hij zal wellicht nooit lid worden van de PVDA.»
HUMO Waarom niet? U zou toch gek zijn om hem niet te vragen?
MERTENS «Ik weet niet of dat goed zou zijn, voor ons én voor hem. Van Ranst polariseert nogal: mensen zijn heel hard voor of tegen. Laat hem maar zijn rol als viroloog spelen. Dat doet hij goed.»
HUMO Rik Torfs zei dat Van Ranst ‘een vrij extreme visie heeft op de samenleving’ en dat hij die niet los kan zien van zijn virologische adviezen.
MERTENS «Ik zou de psychologen van Rik Torfs ook niet willen betalen, hoor.
»Van Ranst spreekt zich consequent uit tegen racisme en fascisme, en dat is het recht van elke sociaal geëngageerde burger. Hij mag zich niet de mond laten snoeren.
»Men verwijt hem ook dat hij te veel op tv komt. Maar tijdens de eerste maanden durfden de politici hun eigen maatregelen niet te gaan verdedigen. De virologen zijn in dat gat gesprongen om de mensen te mobiliseren en voor te lichten. Nu schieten diezelfde politici op hen, omdat hun adviezen hun niet aanstaan. Mocht ik viroloog zijn, dan zou ik niet langer de kastanjes uit het vuur willen halen voor die lafaards.»
HUMO Uw partij is nog echt belgicistisch. Bewijzen de opeenvolgende politieke crisissen niet dat dit land niet meer werkt? We zaten de voorbije tien jaar al meer dan drie jaar zonder regering.
MERTENS «Alsof Vlaanderen het zoveel beter doet.»
HUMO Nee, maar in Vlaanderen krijg je wel nog een regering gevormd.
MERTENS «Die heeft er wel een potje van gemaakt. Wat Vlaanderen zelf deed tijdens deze crisis, deed het slechter. De woonzorgcentra zijn een Vlaamse bevoegdheid. Dat was ons eigen Lombardije: zesduizend mensen zijn daar te vroeg gestorven, door het politieke wanbeleid, de jarenlange besparingen en het winstbejag van de zorgmultinationals.
»Volksgezondheid moet weer naar het federale niveau. Erika Vlieghe heeft het al vaak gezegd: tijdens de crisis hadden we eenheid van commando nodig, in plaats van negen ministers van Volksgezondheid. Stuur dat beleid federaal aan en voer het lokaal uit, dicht bij de mensen. Dat Vlaamse niveau hoeft daar niet tussen te zitten.»
Peter Mertens, ‘Ze zijn ons vergeten’ is verschenen bij EPO
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.