‘Het plafond van Vlaams Belang is nog niet bereikt, mede door Black Lives Matter’
‘Zwijgen over Palestina werkt antisemitisme net in de hand. Het versterkt de complottheorieën dat Israël met alles wegkomt.’
Hoe zou het eigenlijk zijn met…Dyab Abou Jahjah, ex-activist
Voor de zoveelste keer terug van weggeweest: Dyab Abou Jahjah (49). Na jaren hoppen tussen Libanon en België, en teleurstellende verkiezingen met ‘migrantenpartij’ Be.One, zette de ex-topman van de Arabisch-Europese Liga (AEL) een punt achter zijn activisme. Hoewel, met een veelbesproken opiniestuk over de onzin van termen als white privilege bleek Abou Jahjah, met goedkeuring van rechts, nog steeds zijn buiten de lijntjes kleurende zelf. Het denken en doen van een staatsvijand op pensioen.
‘Ik vind Bart De Wever een grotere intellectueel dan Paul Magnette’. We legden Dyab Abou Jahjah een paar helse dilemma’s voor in deze ‘Kiespijn’, interview gaat door onder de video:
Er ging iets mis, probeer het later opnieuw.
(200)
Ik ontmoet Dyab Abou Jahjah op het terras van een door hem gekozen Italiaans restaurant in Brussel. De hoofdstad is zijn echte thuis, hoewel hij Vlaanderen in het begin van de eeuw op stelten zette vanuit Antwerpen.
DYAB ABOU JAHJAH «Dit restaurant is steengoed. Beter dan het vorige op deze plek: een Libanees restaurant van de familie Abou Jahjah (lacht). Mijn broer baatte het uit, en ik hielp soms een handje, maar ik ben een grotere fan van de Italiaanse keuken. Een vriend en ik hebben altijd het idee gehad om een Italiaans restaurant te openen, en ondanks corona gaan we er nu voor. We zijn aan de werken begonnen in een pand in Anderlecht.»
HUMO Waarmee verdiende u de jongste jaren de kost?
ABOU JAHJAH «Artikels, boeken, spreken bij verenigingen en bedrijven… Ik had een sprekersbureau, waar je onder meer mijn vriend Adil El Arbi (‘Slimste mens ter wereld’ van 2014 en regisseur van ‘Patser’ en ‘Bad Boys for Life’, red.) kon boeken, maar door de coronacrisis ligt alles stil. Dat heeft de beslissing om een restaurant te openen versneld. Mijn inkomen als spreker en schrijver is onvermijdelijk gelinkt aan mijn rol als publiek figuur: het is een onzeker bestaan. Met een onafhankelijk inkomen kan ik helemáál ongebonden spreken. Als woordvoerder van bewegingen of partijen moest ik mijn mening soms inslikken.»
HUMO Over?
ABOU JAHJAH «Ik tweette bijvoorbeeld dat ik begrijp dat er een debat woedt rond een hoofddoekenverbod bij minderjarigen. Ik zei niet eens dat we naar een verbod móéten, maar werd wel bedolven onder de verontwaardigde reacties van vroegere kameraden. ‘Hoe kun je zoiets zeggen?’ Ze kenden mijn mening al jaren. Nu kan ik eindelijk vrijuit spreken.»
HUMO Vorig jaar haalde uw ‘migrantenpartij’ Be.One geen zetels bij de verkiezingen in Brussel.
ABOU JAHJAH «Ik had meer stemmen verwacht. Ik denk dat we een te ideologisch verhaal vertelden. We hadden moeten focussen op een aantal concrete onrechtvaardigheden en oplossingen, zoals praktijktesten of quota. Misschien liep ik zelf niet voldoende in de kijker: ik wilde dat de aandacht naar ons verhaal ging.»
HUMO Een echte migrantenpartij is dus weer niet van de grond gekomen. Oef, dachten sommigen, een mooi teken van integratie.
ABOU JAHJAH «Geloof mij, een identitaire, radicale moslimpartij die intelligent communiceert, haalt makkelijk tien keer meer stemmen dan Be.One in Brussel. Maar zo’n partij wil ik niet verdedigen. Men zou mij en andere activisten beter dankbaar zijn voor partijen als Be.One: wij kanaliseren stemmen en onvrede op een minder radicale manier.»
HUMO Waar blijft die moslimpartij?
ABOU JAHJAH «Er is ooit al één opgekomen, ISLAM, maar die vonden bijna alle moslims clownesk. Het is een kwestie van tijd. Allochtonen en hun belangen blijven politiek ondervertegenwoordigd. Aangezien Be.One niet in dat gat kon duiken, gaapt er een leegte. In België geeft alleen de PS actief ruimte aan allochtonen, maar dan vanuit een cliëntelistische logica: subsidies en postjes in ruil voor moslimstemmen. We staan op een kruispunt. Ofwel maken de traditionele partijen écht ruimte voor de vraagstukken van de moderne, diverse samenleving – zoals een serieuze aanpak van discriminatie en het toestaan van religieuze tekens bij ambtenaren – ofwel ontstaan die identitaire moslimpartijen tóch.»
HUMO Wie vertegenwoordigt u eigenlijk? U bent door de linkse achterdeur verdwenen en hebt nooit een parlementszetel gehaald, en toch wordt er geluisterd als u spreekt.
ABOU JAHJAH «Ik ben niet bekend in Brussel en heb toch 1.300 voorkeurstemmen gehaald. In het Brussels Parlement zitten dertien mensen die minder stemmen gehaald hebben dan ik. Ik denk dat er in België een paar duizenden mensen volledig achter mij staan. Van de Arabische gemeenschap, vaak middenklassemigranten van de tweede generatie die gestudeerd hebben. Politiek bewuste, progressieve mensen van mijn leeftijd.»
HUMO De jeugd kent u niet meer, en conservatieve Turken uit pakweg Gent kunnen u vaak niet luchten.
ABOU JAHJAH «Dat klopt. Voor jonge allochtonen ben ik een zonderlinge ‘baardman’ uit het verleden. Voor links-progressieven stap ik niet voldoende mee in het nieuwe antiracisme dat de schuld bij de blanken legt, en ben ik bovendien niet streng genoeg voor de Turkse president Erdogan: ze doen alsof die man een soort Hitler is.»
HUMO Erdogan legt de media aan banden, arresteert academici, bedreigt rechters…
ABOU JAHJAH «Ik ben absoluut geen fan. Maar Turkije was een militaire dictatuur, en de AKP van Erdogan is een stabiliserende factor. Willen we liever generaals aan de macht? Ik vind Erdogan hetzelfde type politicus als Bart De Wever. Mensen als De Wever, die belang hechten aan law-and-order, zouden in de Turkse context héél vaak hetzelfde doen als Erdogan. Turken vinden mij dan weer anti-Erdogan. Daarom wilden ze niet voor Be.One stemmen.»
HUMO U lijkt overal tussen te vallen.
ABOU JAHJAH «Electoraal gezien is dat niet goed, maar ik zou niet willen ruilen. Al sinds 2000 ben ik een prominent figuur in het maatschappelijk debat, en één ding lijkt zeker: ik kom altijd terug. Vlamingen hebben een haat-liefderelatie met mij. De ene keer ben ik te radicaal, de andere keer zeg ik blijkbaar wat ze willen horen.»
FUCKING PARADIJS
HUMO U was een nieuwkomer uit Libanon, en toch werd u eind vorige eeuw de woordvoerder van de tweedegeneratieallochtonen. Denkt u radicaler omdat u opgroeide in oorlogsgeweld?
ABOU JAHJAH «Integendeel. Ik kwam in 1991 als 19-jarige in België aan zonder enige politieke intentie. Ik had als kind burgeroorlogen en een periode van Israëlische bezetting meegemaakt. Mijn reactie tegen allochtonen van de tweede generatie was: ‘Gaan jullie klagen over discriminatie? Jullie leven in een fucking paradijs!’ (lacht) Die reflex heb ik nog altijd: ‘Spreekt een politieagent op denigrerende toon tegen jou? Er verdrinken vluchtelingen in de Middellandse Zee! Ga je het slachtoffer uithangen?’
»Die reactie is typisch voor eerstegeneratiemigranten of vluchtelingen: ‘Oké, er is discriminatie, maar je hebt 80 procent van je rechten? (Steekt duim omhoog) Top! Want dit is nog steeds niet jouw land.’ Jarenlang bekeek ik tweedegeneratiemigranten als verwende nesten die Arabieren een slechte naam gaven. Ik ervaarde zelf weleens discriminatie, aan de deur van een discotheek bijvoorbeeld, maar ik vond dat niet zó problematisch.»
‘Vlamingen hebben een haat-liefderelatie met mij. De ene keer ben ik te radicaal, de andere keer zeg ik blijkbaar wat ze willen horen.’
HUMO Wat veranderde er?
ABOU JAHJAH «In Antwerpen belandde ik in een voetbalploegje met jongens van de tweede en derde generatie. Het begon door te dringen: eigenlijk zíjn die gasten geen migranten. Ze zijn niet zoals ik: ze zijn boos omdat ze in het land waar ze zijn geboren, geen gelijke burgers zijn. Die jongens vergeleken zichzelf niet met Marokkanen uit het dorp van hun ouders, maar met hun blanke buren.
»Daarnaast was de etnische spanning in Antwerpen voelbaar. Het Vlaams Blok-gedachtegoed vierde er hoogtij en zat tot diep in de politiestructuren.»
HUMO U richtte de AEL op, een militante organisatie die opkwam voor de Arabische gemeenschap. De organisatie werd bekend door de rellen in Antwerpen.
ABOU JAHJAH «Eerst en vooral: de ophef in Borgerhout kwam er ondánks ons. Ik heb de boel getemperd toen de rellen al twee uur bezig waren – dat is in de rechtszaal ook bevestigd. Maar het klopt dat we militant waren en op de barricaden stonden. We handelden uit een romantische drang naar gelijkheid. Op een bepaald moment lekte de nota ‘Geïntegreerd Plan Marokkanen’, waarin stond dat de Antwerpse politie specifiek op Marokkanen moest jagen. De verontwaardiging was enorm.»
HUMO Jullie richtten burgerpatrouilles op, ‘om toe te kijken op het racistische gedrag van de Antwerpse politie’.
ABOU JAHJAH «Daar ben ik nog altijd trots op. De raadkamer heeft ons later ook vrijgesproken voor lidmaatschap van een privémilitie.
»Nog zo’n berucht beeld van toen: ik met mijn persoonlijke lijfwachten. Maar dat móést wel. Er waren geloofwaardige doodsbedreigingen, en later bleek dat er in Nederland een concrete aanval tegen mij georganiseerd was. De Nederlandse politie nam dat serieus – Pim Fortuyn was net vermoord – en voorzag bij een debat een gepantserde wagen, een kogelvrij vest, zelfs een helikopter. En weet je wat de Antwerpse politie zei? ‘We zullen de wijkagent eens langs uw huis laten fietsen.’ Ze lachten mij uit en hóópten bijna dat mij iets zou overkomen. Eén flik zei: ‘De dreiging is ernstig. Organiseer jezelf met wat vrienden.’ Ik geloof nog steeds dat ik zonder privélijfwachten het slachtoffer was geworden van een aanslag.»
HUMO U was een volksmenner, een staatsvijand. Hebt u ergens spijt van?
ABOU JAHJAH «We zijn gediaboliseerd, al denk ik wel dat de communicatie beter had gekund. We werden weggezet als moslimfundamentalisten, en we hebben dat beeld niet kunnen counteren. Toen we de AEL in Nederland lanceerden, zijn daardoor veel ultraconservatieve moslims lid geworden. Als jonge gasten dachten wij toen: oef, nieuwe leden. Maar daardoor moest ik als woordvoerder een lijn verdedigen waarmee ik het totaal niet eens was. De AEL was immers intern democratisch: we moesten tot een consensus komen. Zo moest ik, een cultuurmoslim en een linkse jongen, ineens de meest conservatieve ideeën goedpraten.»
HUMO U verdedigde letterlijke interpretaties van de sharia.
ABOU JAHJAH «Op een intellectualistische manier, ja, terwijl ik het daar vaak niet mee eens was: ‘Lijfstraffen kunnen geoorloofd zijn in een utopische wereld, zonder armoede en psychische aandoeningen.’ Dat geloofde ik nooit. Ik ben tegen lijfstraffen, altijd en overal. Ze zijn onaanvaardbaar, pure barbarij.»
HUMO U verdedigde toen wel die ideeën.
ABOU JAHJAH «Dat klopt, maar dat was niet lang houdbaar. Voor die islamisten was de consensus nooit radicaal genoeg, dus ontstond er ruzie. Enkele ex-leden hebben Sharia4Belgium opgericht.»
HUMO Onder wie Fouad Belkacem. Blijft u erbij dat u zulke jihadisten afgeremd hebt, en niet gelanceerd? Jullie stonden in 2003 nog samen op een kieslijst.
ABOU JAHJAH «Onze missie was die fundamentalisten mee te krijgen in een democratisch verhaal: een soort christendemocratie voor moslims. Die poging is gefaald.
»Bij zijn vertrek gaf Belkacem mij een boek cadeau: ‘The Art of War’ (uit de 5de eeuw voor Christus, van de Chinese generaal Sun Tzu, red.). ‘Je hebt deze inzichten nodig, want je bent naïef,’ zei hij. ‘Je gelooft in de democratie, maar kijk wat ze met de AEL hebben gedaan. Alle wetten van de mensheid zijn verderfelijk. De enige rechtvaardige wetten zijn die van God.’ Dát was zijn conclusie na zijn ervaringen met een democratische partij. We hebben hem een uitweg geboden, en ik geloof dat hij ook echt in ons verhaal probeerde te geloven, maar hij is in de verkeerde richting beginnen te radicaliseren.»
HUMO Nadat in 2017 een Palestijn vier Israëlische soldaten had doodgereden met een truck, tweette u: ‘Free Palestine, by all means necessary.’ De Standaard ontsloeg u prompt als columnist.
ABOU JAHJAH «Ik geloof dat een bezet volk het recht heeft om zich te verzetten, en ik word daarin geruggensteund door internationale rechtsverdragen. Ik ben geen ultrapacifist.»
HUMO Het is toch niet mis, zo’n aanslag à la IS.
ABOU JAHJAH «Theo Francken legde dat onzinnige verband, omdat IS-terroristen toen dezelfde methoden gebruikten tegen Europese burgers. Maar deze man viel geen burgers aan, wel soldaten. In naam van een ongewapend volk in bezet gebied. Moet ik het geweld van Belgen in het verzet tegen de nazi’s dan ook afkeuren? Een bezet volk kan niet strijden met bloemen.»
HUMO Denkt u niet dat uw uitspraken antisemitisme in de hand werken? Niet lang voordien had Mehdi Nemmouche mensen doodgeschoten in het Joods Museum in Brussel.
ABOU JAHJAH «Ik denk net dat zwijgen over Palestina antisemitisme in de hand werkt. Dat versterkt het gevoel dat Israël met alles wegkomt, wat strookt met allerlei antisemitische complottheorieën. We mogen niet spreken over Israël, want de Joodse lobby bepaalt het debat: zulke redeneringen. Door een historische analyse te maken, kun je de situatie kaderen: de bezetting is een gewelddadig koloniaal project.»
HUMO U zei ooit dat uw column in De Standaard geschrapt werd nadat directe politieke druk was uitgeoefend bij Mediahuis.
ABOU JAHJAH «Dat is zo. Karel Verhoeven (hoofdredacteur van De Standaard, red.) belde me om mijn Palestina-tweet te duiden in een tekst, omdat er een N-VA-campagne tegen mij was losgebarsten. Ik heb dat gedaan, de krant plaatste dat stuk op de website, en daarmee was de kous af. Daarna heeft Bart De Wever zijn macht laten spreken: hij belde naar Thomas Leysen (voorzitter van de raad van bestuur van Mediahuis, red.) met de uitdrukkelijke vraag om mij buiten te zetten.»
HUMO Die beschuldigingen zijn niet min.
ABOU JAHJAH «Dat weet ik, en het is even gevaarlijk als het klinkt. De N-VA voerde al een hetze tegen De Standaard omwille van mijn positie, en toen heeft De Wever expliciet ingegrepen in de persvrijheid. Die man heeft een problematische relatie met de pers.»
HUMO Karel Verhoeven ontkende het verhaal in De Morgen.
ABOU JAHJAH «Natuurlijk, Verhoeven was tegen die beslissing. Ik ken het verhaal omdat Filip Leysen, de zoon van Thomas Leysen en ook bestuurslid, zich kwam verontschuldigen. Het is algemeen bekend binnen Mediahuis.»
OORLOG EN VOETBAL
HUMO Proficiat, trouwens: u werd een maand geleden voor de vierde keer vader.
ABOU JAHJAH «Mijn vierde dochtertje, gelukkig een goede slaper. Ergens had ik wel gehoopt op een jongen, want ik wil weten hoe het is om een zoon te hebben.»
HUMO Drie kinderen én een baby tijdens de coronacrisis: een mens zou er bijna van radicaliseren.
ABOU JAHJAH «Het was intens. We wonen in een klein appartement in Schaarbeek. Mijn vrouw was voortdurend bezig met de baby, en onze drie andere dochters hebben véél energie. Maar spanningen? Nee. Mijn vrouw en ik hebben herontdekt hoe sterk we zijn als duo. Binnenkort verhuizen we naar een huis met een tuintje in Molenbeek.»
HUMO U maakte als kind oorlog en bezetting mee. Dan kan zo’n lockdown toch alleen maar meevallen?
ABOU JAHJAH «De angst in een oorlog is veel groter en ingrijpender. Een coronabesmetting is geen doodvonnis, een bom op je huis wél. Ik heb die doodsangst niet ervaren zoals mijn ouders: zij leefden in een vreedzaam Libanon tot de oorlog uitbrak. Ik was 4, en heb niks anders gekend als kind. Ik wist dat we soms maanden moesten binnenblijven, omdat er elke dag bommen vielen en geweerschoten weerklonken, maar daarna ging het weer een halfjaar beter en kon ik naar school gaan en voetballen. Dát vind ik het grote verschil met de coronacrisis. Bij een oorlog weet je: het waait over, je begint aan de heropbouw en je keert terug naar het oude normaal. Maar deze crisis heeft zo’n diepgaand effect op de kern van onze gezondheid, onze sociale contacten en de economie: wat wordt dat nieuwe normaal?»
HUMO Uw oudste dochter is 11. U was amper twee jaar ouder toen u milities aan het Israëlisch-Libanese front vervoegde.
ABOU JAHJAH «Nu al was ik doodbezorgd om mijn dochters, terwijl corona kinderen amper treft. Ik kan me niet inbeelden hoeveel paniek mijn ouders hebben ervaren. Ik was 13 toen ik voor het eerst een wapen vasthield, in oorlogsgebied nota bene. Ik heb een granaataanslag meegemaakt: ik hield er een wonde aan mijn hand aan over, maar er kwamen wel kameraden bij om.
»Mijn vader dacht dat ik naar een soort scouts ging. Toen hij de waarheid ontdekte, ging hij door het lint. Maar ik pleit mijn ouders vrij. Om mijn engagement te beletten, hadden ze mij thuis moeten houden. Dat was onmogelijk. Ik was al jong onafhankelijk: ik trok op mijn 19de alleen naar Europa.»
HUMO Jullie twee oudste dochters werden geboren in België, maar jullie verhuisden terug naar Libanon.
ABOU JAHJAH «We hadden beslist dat we ze naar school zouden laten gaan in Libanon, maar in 2013 escaleerde de situatie. Mijn ouders werden gegijzeld en onze wijk werd totaal vernield. We moesten kiezen voor onze kinderen, en terugkeren naar Brussel. Ik hoopte dat ze niets zouden overhouden aan de spanningen uit die tijd, maar mijn oudste herinnert zich er wel nog iets van. We liepen een keer op straat toen er schoten gelost werden. Ik pakte haar op en spurtte naar de auto, terwijl de kogels ons om de oren vlogen. Ze was amper 3, maar door het lawaai en de angst in de ogen van haar papa weet ze het nog goed.»
HUMO Hoe kijkt zij naar het diverse Brussel en haar identiteit?
ABOU JAHJAH «Mijn dochters hebben een sterke band met België, maar die komt vooral tot uiting via Brussel. Mijn oudste zag Brussel lang als een hub: iedereen komt van een andere plek naar hier. Zij uit Libanon, een vriendinnetje uit Marokko, en blanke leerlingen uit Vlaanderen. Nu begint ze te beseffen dat er migranten zijn, kinderen van migranten, autochtonen, enzovoort. Daarom wilde ik ook dat mijn dochters in Brussel opgroeiden: de etnische verhoudingen staan hier niet zo op scherp als in pakweg Antwerpen. Diversiteit is hier normaal, niet problematisch.
»Op TikTok ziet ze Black Lives Matter-video’s. Vorige week vroeg ze voor het eerst: ‘Gaan er in België ook mensen dood door geweld?’ Ik zei dat dat soms gebeurt, en heb haar verteld wat ik heb meegemaakt als kind. Ze was in shock. Ik wilde haar wat afschermen van die realiteit. Op jonge leeftijd zijn zulke verhalen misschien te ingrijpend, zeker als het gaat over haar eigen papa. Ik probeer haar nu waarden mee te geven zoals gelijkheid, en opkomen tegen onrecht. Ze wou al mee gaan betogen voor het klimaat – ook na video’s op TikTok – maar ik vind haar te jong.»
HUMO U zegt dat er weinig etnische spanningen zijn in Brussel, maar de quartiers chauds warmden de voorbije maanden op.
ABOU JAHJAH «De relatie met de politie is in sommige wijken fucked up. De politie wordt ervaren als een bezettingsmacht, wat ze natuurlijk niet is. Veel politiemensen komen uit andere regio’s en hebben een vertekend beeld van de stad, alsof Brussel het Wilde Westen is, dus gedragen ze zich soms als cowboys. De zenuwen staan aan beide kanten gespannen.
»Ik vind het belangrijk om bepaalde beelden te relativeren. In mijn wijk in Schaarbeek gebeurt er bijvoorbeeld werkelijk niets. Zelfs in beruchte wijken als Kuregem is het bijna altijd rustig. Af en toe ontstaat er wrevel, wanneer iemand sterft bij een controle bijvoorbeeld. Adil werd gecontroleerd in het kader van Covid-19 en vluchtte weg met een scooter. Dan doe je toch niet alsof Bin Laden ontsnapt is? De Belgische politie handelt honderd keer correcter dan de Libanese, maar in Libanon zijn achtervolgingen in het verkeer voor banale feiten verboden. Een volwassen samenleving brengt geen levens in gevaar voor kattenkwaad. Nu stierf Adil, de volgende keer de politieagent of een meisje dat de straat oversteekt.
»In België heb je echt geen revoluties nodig, hoor. Ik hoor mensen al denken: die Brusselse gasten zijn criminelen, ze mogen alles. En de anderen: het is hier de VS, de politie is racistisch, wij zijn slachtoffers… Nee. Etnisch profileren bestaat, maar ik ben nooit ‘makak’ genoemd door een politieman – wel door portiers en gewone burgers. Los het wantrouwen op met gezond verstand.»
VERZUURDE ACTIVISTEN
HUMO Heeft uw Arabische achterban een plek in de Black Lives Matter-betogingen?
ABOU JAHJAH «Mohammed en Fatima in Brussel of Antwerpen hebben wel sympathie voor Black Lives Matter, maar om zich nu aan te sluiten bij die beweging? De relatie tussen Marokkaanse jongeren en de Belgische politie is niet zoals die tussen zwarten en politie in Atlanta.»
HUMO Racisme is toch racisme?
ABOU JAHJAH «Racisme mag geen containerbegrip worden. De enige vorm van racisme die de lading volledig dekt, is racisme tegen zwarten. Of je nu in Europa bent, de VS, Japan of de Arabische wereld: er heerst bij meerderheidsgroepen een soort oerracisme dat zwarten dehumaniseert. Maar dat zorgt niet overal voor maatschappelijk conflict zoals in de VS. Radicaal-rechtse Vlamingen koken niet van woede als ze een zwarte man zien op straat – wel als ze een vrouw zien met een hoofddoek, of een jonge moslim. Maar de Europese haat tegen moslims is geen zuiver racisme, zoals dat tegen zwarten. Er zijn nu eenmaal elementen van conflict tussen de moslimgemeenschap en de meerderheidsgroep: de economische ongelijkheid, een andere kijk op geopolitiek, enzovoort. Een Arabische moslim kan niet over racisme spreken zoals een Congolees in België.
»Dat onderscheid maken ligt gevoelig. Het impliceert dat Arabische, Turkse en andere moslimgemeenschappen in België óók racistisch zijn tegenover zwarte mensen, en vaak nog veel meer dan autochtone Belgen. Meer nog: als er één groep is die steeds meer openstaat voor pakweg relaties en huwelijken met zwarte mensen, is het wel die van de blanke Europeanen. Mohammed uit Senegal moet maar eens de hand vragen van Fatima uit Turkije: dat zal niet pakken.»
HUMO Onderzoeksjournaliste Hind Fraihi zei in Humo: ‘Steeds meer moslims stemmen op Vlaams Belang.’
ABOU JAHJAH «Dat blijft zeldzaam, maar de attitudes van die partij zijn aanwezig bij veel allochtonen: law-and-order, ranzige praat over zigeuners, nieuwkomers, sans-papiers, maar ook weerzin voor Marokkaanse nieuwkomers uit Spanje, bij tweede- en derdegeneratie-Marokkanen.»
HUMO Ik begin te begrijpen waarom Be.One niet scoorde.
ABOU JAHJAH «Ik relativeer het racisme in België niet, ik zeg alleen dat je moet oppassen met de terminologie. De moslimgemeenschap gaat gebukt onder zware discriminatie, in het onderwijs en op de huur- en arbeidsmarkt, en dat moeten we oplossen.»
HUMO U maakte in een veelbesproken opiniestuk komaf met white privilege, het in activistische kringen populaire idee dat je als wit persoon geprivilegieerd bent.
ABOU JAHJAH «Je bent niet gediscrimineerd, dus je geniet een privilege: dat is een absurde benadering. Bedrijfsleiders en machtige politici hebben privileges: zij kunnen soms wegkomen met belastingontduiking. Maar gewone witte mensen? Waar zit hun privilege, als zij in de wachtrij staan voor de voedselbank of als ze hun facturen niet kunnen betalen? Een recht kan nooit een voorrecht zijn. Activisten vragen nu aan blanke mensen om hun privileges neer te leggen. Waarom zou je afstand moeten doen van je rechten? De nadruk moet liggen op de gediscrimineerde.»
HUMO Dat is eigenlijk uw punt: de aandacht gaat naar de verkeerde mensen.
ABOU JAHJAH «Ja. Maar zogenaamde ‘mensen van kleur’ moeten zich ook niet volledig in de slachtofferrol gaan wentelen. De houding moet zijn: ja, ik word soms gediscrimineerd, maar ik ben geen slachtoffer tot op het bot.
»Het is ook niet de schuld van individuele blanke mensen dat er racisme bestaat. Ik weet dat de academici achter termen als white privilege het niet zo bedoelen, maar jonge, activistische snotapen wijzen wel met de vinger naar individuele mensen, wat typisch is voor deze postmoderne tijd. Black Lives Matter blijft netjes af van ‘de structuren’ die discriminatie in stand houden. De bedrijfswereld kaapt de symboliek gretig: de miljonairs in de F1 en de Premier League knielen, en de status quo wordt bevestigd. Die voetballers knielen niet omdat ze dat willen, maar omdat het moet van hun baas. Dat zie je ook in het klimaatdebat: het is allemaal de verantwoordelijkheid van de consument, terwijl het de grote bedrijven zijn die de wereld vervuilen.»
HUMO We zagen de haat tegen de woordvoerders van de klimaatbeweging groeien. Zal deze nieuwe vorm van antiracisme het racisme net voeden?
ABOU JAHJAH «Elke strijd tegen racisme versterkt racisme bij de extremen. Niet alleen zullen moegetergde, gematigde blanke mensen naar extreemrechts trekken, de activisten normaliseren ook het discours dat de samenleving in identitaire blokken opdeelt. Dat zal racisten meer draagvlak geven: het plafond van Vlaams Belang is nog niet bereikt.
»Meer nog: dit discours bestendigt de ranzige omvolkingstheorieën van extreemrechts. Blanke mensen moeten hun cultuur laten vallen, zwijgen, zich laten heropvoeden, andere woorden gebruiken. Wie een ‘fout’ maakt, wordt ‘gecanceld’. Net zoals ik gecanceld ben door De Standaard. In het publiek debat geldt voor mij de absolute vrije meningsuiting. Ik was in 2004 ook al tegen de veroordeling van het Vlaams Blok.»
HUMO U bent allesbehalve een cultuurrelativist: ‘autochtonen’ hebben een eigen cultuur.
ABOU JAHJAH «Ik ben een allochtoon, punt. Waarom is Vlaams in Brussel nog een officiële taal en Arabisch niet, terwijl er meer Arabische moslims wonen dan Vlamingen? Wel, dit land heeft een geschiedenis, en een native heeft recht op een bepaald erfgoed, zelfs als numerieke minderheid.
»Ik vraag niet veel: alleen niet achtergesteld te worden. Ik wil evenveel kans op een job of een huis, ik wil dat een moslim zijn geloof vrij kan beleven. Maar het woord ‘blank’? ‘Kerstmarkt’? Wie heeft daar in hemelsnaam een probleem mee, behalve verzuurde activisten en academici?»
HUMO Hoe kijkt u naar de komende jaren?
ABOU JAHJAH «Ik zie ingrediënten voor een gevaarlijke mix. Extreemrechts groeit, de minderheden radicaliseren, en er wacht ons een recessie. Ik denk dat frustratie en onrust zullen toenemen en dat mensen langs beide kanten van het politieke spectrum in steeds extremere verhalen zullen meestappen.
»Toch denk ik dat onze democratische instellingen de storm zullen overleven. De positie van de N-VA, als leidende partij, wordt cruciaal. Ik ben geen fan van Bart De Wever, maar in vergelijking met wat de nieuwe huisideoloog van N-VA, Joren Vermeersch, uitkraamt, zou ik hem bijna redelijk durven te noemen. De partij moet nu duidelijk maken dat ze gelooft in de liberale democratie, en stoppen met rechters en journalisten aan te vallen en mensenrechtenverdragen te nuanceren. Of zo doorgaan, maar dan loopt het mis.»
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.