‘Rijmen geeft je het gevoel dat alles in orde komt’
maandag 6 juli 2020
Ik ben eens op reis geweest en toen ben ik twee maanden gebleven: ik wilde niet meer terug. Sindsdien denk ik: Tom, blijf maar gewoon thuis.
Camping CoronaAdmiral Freebee
Het is jaren stil geweest rond Tom Van Laere: amper optredens, geen nieuw werk. Maar toen kwam corona en was hij daar plots wél met een paar nieuwe singles. De release van een nieuwe plaat die al dat moois moet huisvesten, is uitgesteld naar een tijd zonder mondmaskers. Maar omdat wij gewoon heel benieuwd zijn naar hoe het heden ten dage met de 44-jarige Admiraal gesteld is, en omdat het exact twintig jaar geleden is dat hij tweede werd in Humo’s Rock Rally, strikten we hem nu al voor een gesprek over leven en liefde voor muziek.
Het nummer ‘No Ordinary Moments’ verscheen op 31 januari, en sinds het begin van de lockdown liet Admiral Freebee daar nog drie singles op volgen: ‘This Dream of You’, ‘The Wonder of Life’ en – vorige week – ‘On a Day Like This One’.
HUMO Is je nieuwe plaat klaar?
TOM VAN LAERE «Sinds vorige zomer al, maar we waren het juiste moment aan het afwachten om ze uit te brengen (lachje). Dat juiste moment bleek dan ineens niet voor meteen te zijn. In plaats van één plaat worden het nu twee EP’s, met daarop iets meer songs: dertien in plaats van tien.»
HUMO Heb je iets te doen, momenteel?
VAN LAERE «Ik heb altíjd iets te doen. Ik doe veel dingen, niet alleen muziek. ’s Morgens begin ik altijd meteen te werken. Dat is de beste manier: je bent fris, en alle valse noten zijn dan weggewassen. Ik tennis ook nog altijd om de andere dag. En tekenen doe ik al mijn hele leven.»
HUMO Wist ik niet.
VAN LAERE «Ik doe het al veel langer dan muziek maken, maar ik ben er nooit mee naar buiten gekomen. Tekenen en schilderen werd thuis zo hard gestimuleerd dat ik dacht: dat kan het toch niet gaan worden? Je wilt altijd een beetje rebelleren, hè.»
HUMO In de clip van ‘This Dream of You’ zit een mooi schilderij van jou.
VAN LAERE «Dat is gewoon iets dat ik tussendoor gemaakt heb, tijdens het zingen en het opnemen van de clip. Eigenlijk gaat het altijd zo: ik doe van alles tegelijk en door elkaar. Dan ben ik een kortverhaal aan het schrijven, aan een song aan het werken, aan het schilderen… en ondertussen staat er ook nog wat pastasaus op het vuur. En heel soms heb ik tegelijkertijd ook nog een date (lacht).
»Ik werk nooit heel serieus aan één ding. Daardoor wordt alles beter. Alles is een hobby – wat niet wil zeggen dat het niet belangrijk is, hè.
»Ik vind het altijd raar als mensen zeggen: ‘Ik ben niet creatief.’ Dan denk ik: jij liegt toch ook? Als je ergens te laat bent, verzin je toch ook een smoes? Dat is een verhaal, hè, dat is creativiteit.»
HUMO In diezelfde clip is eveneens te zien hoe je in een vibrator staat te zingen. Van wie is die?
VAN LAERE «Van mij. Dat wordt de titel boven dit stuk, zeker? ‘De vibrator in de clip is van mij’ (lacht). Een mooie vibrator wel, hè? Heel modern, en mooi roze. Er hangt ook een gouden kettinkje aan, je kunt hem aan je broeksriem hangen (lacht).»
De vibrator in de clip van ‘This Dream of You’? Die is van mij. Heel modern, en mooi roze. Er hangt ook een gouden kettinkje aan, je kunt hem aan je broeksriem hangen.
HUMO Ben je van plan om ooit met die pastasaus naar buiten te komen?
VAN LAERE (lacht) «Nee, en dat zou wellicht ook geen goed idee zijn. Ik eet zonder kruiden – ik verteer dat niet.»
HUMO Is dat ook de reden waarom je geen alcohol drinkt?
VAN LAERE «Nee, ik heb dat gewoon niet jong geleerd. Ze zeggen dat hè, dat je moet léren drinken. Maar het kan nog altijd. Het zou een goeie nieuwe hobby zijn.»
HUMO Je moet het mij vergeven, maar ik heb pas bij het voorbereiden van dit gesprek voor het eerst naar ‘A Duet for One’ geluisterd, je drie jaar geleden verschenen akoestische liveplaat. Ik was er danig van onder de indruk.
VAN LAERE «Zulke akoestische vertalingen van mijn nummers zijn voor mij eigenlijk heel makkelijk. Als je ze uitbrengt, zeggen mensen: ‘Supertoffe versie!’ Maar zo heb ik die songs geschreven. Hoe ze zijn opgenomen in de studio: voor mij is dát een andere versie. De versie van de producer, de gitarist, de ritmesectie, noem maar op. Dat is dan meestal de versie die de mensen willen horen. Maar als ik het solo akoestisch speel, kunnen ze dan weer meer zelf invullen. De ene hoort er The Rolling Stones in, omdat ie de Stones goed vindt, terwijl de andere in hetzelfde nummer Pavement hoort.
»De nieuwe songs heb ik voor het eerst voornamelijk op keyboards en met een drumcomputer geschreven. Noodgedwongen, omdat ik met een tenniselleboog zat – van het gitaar spelen, gek genoeg. Maar het was wel een verademing. Als je al een tijdje bezig bent, heb je zo je trucjes, en ga je altijd weer naar dezelfde akkoorden die je graag hoort.»
HUMO Als ik iets ga uitzoeken wat ik graag hoor, blijkt het heel dikwijls g naar b-mineur te zijn.
VAN LAERE «Dat is heel erg Dylan, hè. ‘I Shall Be Released’ bijvoorbeeld. G naar b-mineur: dat is er dus eentje waarvan ik probeer ‘m minder te doen. Maar als jij het graag wil… (lacht) Akkoordenprogressies, ik denk daar heel technisch over na. Da’s een beetje wiskunde voor mij, ik doe dat graag.»
HUMO Een nogal analytische aanpak die de meeste mensen niet zouden vermoeden achter de gevoelsmuziek van Admiral Freebee.
VAN LAERE «Zo werkt het natuurlijk niet altijd. ’t Is een wisselwerking tussen gevoel en wiskunde. Maar gevoel alleen boeit me niet zo hard. Iemand die in het oerwoud op zijn didgeridoo tekeer zit te gaan, dat is allemaal gevoel, maar ik weet niet of ik dat zo interessant vind (lacht). Ik hoor liever David Bowie die ineens naar een heel raar akkoord gaat. Dat heeft níks met gevoel te maken, daar heeft Bowie wellicht bij gedacht: het moet wat modern zijn, anders dan anders. Maar het raakt mij wel. Ik vind het het interessantst als het alles samen is: vakmanschap, gevoel, productie… .»
HUMO Ik moet nu aan Electric Light Orchestra denken.
VAN LAERE «Ja, oké, maar Electric Light Orchestra dat is, euh, als bij een gesprek over schilderkunst meteen over Picasso beginnen. Het wordt niet zo gezien, maar ELO is gewoon van het beste ooit. Zó straf, op alle gebied.»
KOFFIETAFEL
HUMO Ik stelde bij het diagonaal herbeluisteren van je oeuvre vast dat er een tekstuele rode draad doorheen je werk loopt waar ik moeilijk de vinger op kan leggen.
VAN LAERE «Ik probeer met tegenstellingen te werken. Neem ‘Einstein Brain’, een nummer uit de beginperiode. Dat is een redelijk luchtig lied, maar in het refrein zing ik over ’the complexity of the human psyche’, wat dan weer niet zo superlicht is. Mijn werk is eens omschreven als ‘vrolijke wanhoop’. Dat vond ik redelijk accuraat. ‘Recipe for Disaster’ is bijvoorbeeld een liefdesliedje, maar ik zing wel over hoe slecht het gaat. Het idee voor dat nummer is gekomen toen ik op café zat, en een koppel zag voorbijwandelen met relatieproblemen. Ze liepen hand in hand, alsof ze juist verliefd waren, terwijl ze elk apart tegen mij hadden geklaagd dat het niet meer ging. Een liedje mag ook zo zijn. Ik vind het spijtig als het maar één ding is, maar één dimensie heeft.»
HUMO Joni Mitchell zei in een recent op Canvas uitgezonden nieuwe documentaire over Laurel Canyon: ‘Maybe the truth doesn’t rhyme’.
VAN LAERE «Ik rijm omdat Dylan rijmt. Alles wat hij doet, doe ik ook. Maar rijmen is inderdaad wel een beetje bullshit. Rijmen geeft het gevoel dat alles in orde komt. Een song is sneller beter als de tekst rijmt, maar je moet er heel hard mee opletten. Aan de andere kant weet ik niet of de waarheid in een song moet of kan. John Lee Hooker zingt ergens: ‘I hate to go, but I have to go / I don’t wanna go, but I need to go / I wanna stay, but I have to go’. Dát is een love song. Ik spreek mezelf ook graag tegen, en dat mag zelfs in één en hetzelfde nummer.»
HUMO Vind je dat één van de zegeningen van het artiest zijn?
VAN LAERE «Ja, je creërt in elke song opnieuw een andere ik, een ander personage met een andere waarheid. Er wordt vaak gevraagd: ‘Gaat dat over jou?’ Wel, zelfs als ik over iemand anders zing, gaat het over mij.»
HUMO In het begin van je carrière dweepte je nogal met de dichters van de beatgeneratie, en eigenlijk zitten die nog steeds heel erg in je werk.
VAN LAERE «Admiral Freebee komt uit ‘On the Road’ van Jack Kerouac, hè. En ja, spelen met woorden, dat doe ik heel graag, en dat deden de beat poets ook. Woorden uit elkaar halen en terug in elkaar steken, ook in het Nederlands. Dan zit ik bijvoorbeeld te kijken naar een woord als ‘eigenaardig’, en dan denk ik: wow, alles zit daarin. Eigenaardig, dat is aardig zijn voor jezelf. Onlangs had ik het met ‘manipulation’, dat ik ineens ‘man’, ‘nipple’ en ‘nation’ zag staan, en dacht: daar zit een nummer in. (Begint te rappen) Man on the nipple, in the man nipple nation, it’s manipulation…»
HUMO Een hit!
VAN LAERE «Ik vind het ook altijd leuk om in een song te zeggen wat je aan het doen bent. Lou Reed deed dat vaak. ‘Andy Warhol said you gotta write five songs a day‘.»
HUMO En Leonard Cohen in ‘Hallelujah’: ‘The fourth, the fifth, the minor fall and the major lift, the baffled king composing Hallelujah‘.
VAN LAERE «Voilà! Hij zingt gewoon wat hij doet in die akkoordenprogressie, en het werkt nog ook.»
HUMO Wat ik een mooie regel vond van jou, uit ‘The Wonder of Life’: ‘I feel a lot better now that my losing streak is done‘.
VAN LAERE «Ja, dat is zo’n beetje vergelijkbaar met de sfeer die er hangt op een koffietafel na een begrafenis. Ineens ziet iedereen elkaar weer graag, er zijn geen issues meer. Nergens zie je meer liefde. De diepte van het lijden laat de grootsheid van de liefde zien. Muziek kan ook zo’n overwinning zijn op het zware. En dat is eigenlijk wat ik met optreden doe, zeggen: ‘Kijk, zo ga ik ermee om.’ Om dan vervolgens over mijn gitaarkabel te struikelen (lacht).»
HUMO Je schrijft ook kortverhalen, zei je daarstraks.
VAN LAERE «Voor mij is dat heel hard hetzelfde als een song schrijven, maar dan makkelijker. Het zijn niet speciaal goeie zinnen of zo die ik schrijf, het zijn gewoon verhaaltjes. Weirde verhaaltjes. Voor Instagram schrijf ik ook verhaaltjes over nummers.»
HUMO En je interviewt er jezelf.
VAN LAERE «Er werd me gevraagd om iets te doen voor mijn publiek, maar in plaats van in dialoog te gaan, dacht ik: laat ik gewoon mezelf interviewen. Een vraag stellen als Tom Van Laere, dan andere kleren gaan aandoen, aan de andere kant gaan zitten, en antwoorden als Admiral Freebee.»
HUMO Goeie vragen wel.
VAN LAERE (lacht) «Er zijn veel mensen die me bellen: ‘Tom, je lacht met de business!’»
HUMOR IS NIET GRAPPIG
HUMO Het is twintig jaar geleden dat je tweede werd in Humo’s Rock Rally. Hoe bevalt het pad je tot nog toe?
VAN LAERE «Het voelt niet als twintig jaar. En heel veel is er sindsdien niet veranderd: muziek is voor mij nog altijd een raadsel. Ik weet niet hoe ik een song maak, ik weet niet wat een goeie song of een goeie opname is, en ik weet niet wanneer een optreden goed of slecht is… Dus blijven we zoeken. En het is met alles zo: tekenen, tennis, songs schrijven: het is altijd hetzelfde raadsel, hetzelfde ding dat niet te ontcijferen valt. ‘Waarom speel ik vandaag zo goed? Wow, ik kan echt tennissen!’ En de volgende dag ben ik met dezelfde techniek weer een amateur.»
HUMO Had je graag een toptennisser willen zijn?
VAN LAERE «Uiteraard. Ik wil dat nog altijd. Jij doet nu precies alsof dat niet meer kan (lacht).»
HUMO Volg je het tennis ook?
VAN LAERE «Ja, tuurlijk.»
HUMO Roger Federer is 38. Moet hij stoppen?
VAN LAERE «Waarom? Als je nog matchballen hebt in een finale tegen Djokovic mag je toch niet stoppen? Federer is de Howe Gelb (singer-songwriter en lid van Giant Sand, red.) van het tennis, hè. Niemand neemt zulke risico’s. Zó creatief. Howe Gelb kan in de muziek nooit op nummer 1 staan, maar in het tennis kan dat dus wel.»
HUMO Ik zie Federer ook graag spelen, maar ik durf niet meer te kijken. De laatste vijf matchen die ik van ‘m heb gezien, heeft hij verloren.
VAN LAERE «Hij zal dat intussen ook wel voelen als hij aan een match begint: Jurgen is weer aan ’t kijken (lacht).»
HUMO Ik neem aan dat je ook een McEnroe-fan was?
VAN LAERE «Amai, het zal wel zijn. Maar pas op, ik was ook fan van Ivan Lendl, zijn schijnbare tegenpool. Ik vond Lendl in al zijn kilheid bijzonder grappig. Ze vroegen hem in een interview eens waarom hij nooit lachte of humor gebruikte, waarop Lendl antwoordde: ‘Ik vind humor niet grappig.’ Dat vond ik van het grappigste dat ik ooit heb gehoord.»
HUMO Je kijk op het leven en het universum heeft veel raakvlakken met het boeddhisme.
VAN LAERE «Dat zou wel kunnen, ja.»
HUMO Heb je je daarin verdiept?
VAN LAERE «Ik heb mij eigenlijk in alles verdiept. Ik zie alles altijd heel hard als een concept, om dan een tijdje later te zeggen: ‘Dat concept klopte niet.’ Het begin van elke filosofie vind ik het interessantst, omdat verderop toch altijd weer blijkt dat hét antwoord niet bestaat. Eigenlijk ben ik gewoon altijd op zoek naar die momenten waarop Tom Van Laere niet bestaat. Een Russische balletdanser – ik ben zijn naam vergeten – werd na een glansprestatie eens gevraagd naar waarom hij die dag zo goed was, en hij antwoordde: ‘Omdat ik er niet was.’ Wanneer tennis ik het best? Als Tom Van Laere er niet is. Wanneer schrijf ik de beste songs of geef ik de beste optredens? Als Tom Van Laere er niet is. De ene gebruikt daar drugs voor, de andere mediteert…»
HUMO Wat waren voor jou de grote momenten van de afgelopen twintig jaar?
VAN LAERE «Goh… (denkt na) Ze hebben mij die vraag nog eens gesteld, en toen waren ze verbaasd dat ik niet zei: ‘Mijn duet met Emmylou Harris‘. Uiteraard was dat iets speciaals, maar ik weet alleen nog dat ik toen hoofdpijn had en dacht: ik mag nu geen hoofdpijn hebben (lacht). Pas achteraf, toen ik al terug in België was, en naar de song luisterde, pakte het mij veel harder. ‘Wow, een duet met Emmylou Harris’.
»Idem met J Mascis (bekend van Dinosaur Jr. en nummer 86 in Rolling Stones lijst van beste gitaristen ooit, red.) die een solo speelt in ‘Finding My Way Back to You’. Daarvan herinner ik mij vooral een sms van producer John Agnello, die mij er eentje van Mascis doorstuurde: ‘Admiral Freebee rocks!’ Dat deed me wel wat, vooral omdat J Mascis me niet iemand lijkt die de hele dag zit te sms’en.
»Voor de rest waren de grote momenten voornamelijk die kleine momenten dat je op het podium met je groep voelt dat er iets aan het gebeuren is.»
HUMO Je hebt geen kinderen, hè?
VAN LAERE «Nee. Ik zou daar ook nooit over liegen (lacht).»
HUMO Ga je er ooit hebben?
VAN LAERE «Nee.»
HUMO Dat heb je al beslist?
VAN LAERE «Je weet natuurlijk nooit, maar… Als je zegt dat je kunst wil maken waar niks van jezelf inzit, moet je niet aan kinderen beginnen (lacht). Heb jij kinderen?»
HUMO Een tweeling van bijna acht.
VAN LAERE «Ha, Rinus heeft ook een tweeling.»
HUMO Rinus is beeldend kunstenaar Rinus Van De Velde, in wiens film ‘The Villagers’ je je debuut hebt gemaakt als acteur. Is hij een jeugdvriend?
VAN LAERE «Nee, ik ken hem sinds hij voor de kunstgalerij van mijn broer Tim werkt. Hij woont dichtbij en hij heeft een pingpongtafel in zijn atelier. We spelen vaak tegen elkaar.»
Muziek is voor mij nog altijd een raadsel. Ik weet niet hoe ik een song maak, en ik weet niet wanneer een optreden goed of slecht is. Dus blijven we zoeken.
HUMO Wie wint?
VAN LAERE «Ik. Maar ik zit er ook gewoon vaak wat op een gitaar te tokkelen, te babbelen. We hebben de clips voor ‘No Ordinary Moments’ en ‘This Dream of You’ er met z’n tweeën opgenomen. Rinus en ik zijn heel hard hetzelfde soort mens, wat het makkelijk maakt om samen iets te doen.»
HUMO Hoe ziet jouw werkkamer eruit?
VAN LAERE «Mijn werkkamer is mijn huis. Ik wil niet één kamer binnenstappen met het gevoel: ‘Ik moet hier iets gaan maken.’ Het is zoals Howe Gelb zegt: de beste ideeën komen als je klaarstaat om iets anders te gaan doen, met je jas al aan.»
HUMO Je woont alleen?
VAN LAERE «Ja. En ik doe ook heel veel buiten: als ik aan het wandelen of fietsen ben, of gewoon ergens zit. Ik kan uren met mijn telefoon bezig zijn. De mensen denken dan dat ik berichten aan het sturen ben of op social media zit, maar ik ben dan gewoon aan het werken. Ik heb ook altijd een gitaar en een keyboardje in mijn auto liggen.
»Weet je, ik probeer te vermijden dat er te veel ernst in mijn werk kruipt, daarom doe ik het graag allemaal tegelijk, en redelijk snel. Als mensen het hebben over talent, dan hebben ze het meestal over goed kunnen zingen of gitaar spelen, maar het grootste talent van allemaal vind ik misschien wel afstand kunnen nemen van je eigen werk. En slechte dingen durven te doen. Je bent geen slechte artiest omdat je eens iets slechts maakt, je bent een slechte artiest als je niet meer durft iets slechts te maken.»
HUMO Heb je nog contact met Emmylou Harris?
VAN LAERE «Nee. Na onze samenwerking heb ik haar wel nog een paar keer gezien, toen ze hier kwam spelen, op Dranouter en in de Koningin Elisabethzaal.»
HUMO Aan welk contact met je collega’s heb je het meest?
VAN LAERE «Tim Vanhamel. En Howe Gelb. Ik werd in het begin vaak met hem vergeleken, maar ik kende zijn muziek niet. Ik ben dan naar een concert van hem gaan kijken in de Kaaiman in Antwerpen, en achteraf zijn we aan de praat geraakt. Hij speelt net als ik graag met woorden. En je komt in een gesprek snel in zijn energie. Met zijn muziek heb ik dat ook. Heel inspirerend.»
HUMO En Tim Vanhamel?
VAN LAERE «Dat is vooral lachen. Als Tim en ik samen zijn, onstaat er iets wat ik nog het beste als jeuk kan omschrijven. Dan moet er iets omvallen. Mocht hij hier nu bij mij aan dit tafeltje zitten, dan was die kop thee ongetwijfeld al tegen de grond gegaan. Geen idee waarom, maar dat is wat wij in elkaar naar boven brengen.»
HUMO Om af te ronden: ga je op vakantie deze zomer?
VAN LAERE «Nee, ik ben niet zo’n vakantieganger. Ik ben eens op reis geweest – in de buurt van Nice – en toen ben ik twee maanden gebleven. Ik wilde niet meer terugkomen. Sindsdien denk ik: Tom, blijf maar gewoon thuis.»
HUMO Stuur een kaartje! En bedankt voor het gesprek.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.