Op zoek naar de Malick-methode: ‘Ik heb het script na één dag weggegooid’
Hoe maakt Terrence Malick zijn unieke films? De mysterieuze regisseur zelf blijft zich in stilzwijgen hullen. Gelukkig willen de acteurs van zijn nieuwe oorlogsdrama A Hidden Life, onder wie Matthias Schoenaerts, wel een en ander kwijt over zijn bijzondere methodes. ‘Ik had nog nooit zoiets meegemaakt.’
Wie in deze krant een interview met Terrence Malick hoopte te lezen, moeten we teleurstellen: de Texaanse regisseur, bekend van meesterwerken als The Thin Red Line en The Tree of Life, sprak voor het laatst met de pers in 1979, net na de release van zijn tweede film Days of Heaven. Vorig jaar kwam de schuchtere 76-jarige tegen alle verwachtingen in wel opdagen voor de wereldpremière van zijn nieuwste film A Hidden Life in Cannes. Een primeur. Maar praten deed hij niet. De Malick-methode blijft dus een goed bewaard geheim, en we kunnen alleen maar gissen naar hoe hij zijn unieke beeldpoëzie op het scherm tovert.
Of we kunnen natuurlijk ons oor te luisteren leggen bij mensen die met hem hebben samengewerkt. De acteurs van A Hidden Life, bijvoorbeeld. In de film vertelt Malick het waargebeurde verhaal van Franz Jägerstätter (rol van August Diehl), een diepgelovige boer uit een idyllisch dorpje in Oostenrijk, die tijdens de Tweede Wereldoorlog weigerde om trouw te zweren aan Hitler. Jägerstätter wordt door iedereen gek verklaard, en zijn vrouw Franziska (rol van Valerie Pachner) en hun drie kinderen uitgespuwd door de dorpelingen.
‘De meeste dagen gingen we gewoon werken op het veld, alsof we echte boeren waren’, aldus Diehl. Beeld rv
Zo samengevat kan het klinken alsof Malick voor het eerst een biopic met een klassiek scenario heeft gemaakt. Maar niets is minder waar, verzekert de Duitse hoofdrolspeler August Diehl ons in Cannes. “Er was een scenario, maar dat heb ik na drie dagen in de vuilnisbak gegooid”, lacht hij. Zijn tegenspeelster Valerie Pachner is zelfs nog stelliger: “Ik heb het script al na de eerste opnamedag weggegooid.” Malick is namelijk een extreem intuïtieve filmmaker, zegt ook Matthias Schoenaerts, die in A Hidden Life een kleine rol heeft als nazikapitein, maar intussen ook maandenlang met Malick werkte aan zijn Bijbelfilm The Last Planet: “Malick is als een schilder, hij laat zich leiden door zijn impulsen.”
Matthias Schoenaerts: ‘Malick is als een schilder, hij laat zich leiden door zijn impulsen.’ Beeld AFP
Denken als een boer
Van een strakke dagplanning is volgens Diehl geen sprake. Wel van volledige onderdompeling. “Op een normale filmset weet je: vandaag draaien we scène nummer zoveel. Niet bij Malick. De meeste dagen gingen we gewoon werken op het veld, alsof we echte boeren waren. Dat verandert je benadering als acteur compleet. Ik dacht ’s morgens niet: hopelijk zal deze scène goed gaan, maar wel: hopelijk is het hooi dat ik drie dagen geleden geoogst heb al gedroogd.” Valerie Pachner stond vaak naast hem te zwoegen op het veld: “Als je voortdurend met je handen in de aarde zit te wroeten, ben je met je lijf aan het acteren. Op den duur voelde ik me echt verbonden met de grond.”
Tijdens die lange werkdagen werd er soms weinig gesproken. Meer dan ooit vervangt Malick in A Hidden Life traditionele dialogen door voice-overs, die achteraf worden ingesproken. Een vreemde ervaring voor August Diehl: “Ik moest soms hele dagen zwijgen, en alleen aanhoren wat andere personages tegen me zeiden. Soms gaf Terrence me aan het begin van de dag een filosofisch tekstje of een psalm uit de Bijbel, om aan te denken. ‘Dit zit vandaag in je hoofd’, zei hij dan.”
Valerie Pachner in ‘A Hidden Life’: ‘Dat noemt Malick ‘vissen vangen’. Heel veel geduld oefenen om uiteindelijk een paar bijzondere momenten vast te grijpen.’ Beeld rv
Vissen vangen
Ook de vele onderbrekingen die op een normale filmset het dagritme bepalen, bleven bij Malick achterwege, zegt Diehl. “Terrence werkt alleen met natuurlijk licht, dus dan moet er nooit gestopt worden om de belichting aan te passen. Eigenlijk waren we voortdurend aan het opnemen, zonder pauzes. De gemiddelde take duurde 28 minuten, geloof ik. (lacht) Zo kom je op den duur op een punt waarop je niet meer weet wat je moet spelen. En dat is precies wat Malick wil. Hij wil dat je improviseert, en hem verrast.”
Van de uren beeldmateriaal die Malick iedere dag verzamelt, blijft uiteindelijk maar een fractie over, weten de acteurs. “Het kan heel goed zijn dat Terrence van zo’n extreem lange take uiteindelijk maar één seconde gebruikt”, zegt Diehl. “Hij heeft me ooit gezegd: ‘Het moment waarop de eenden toevallig opvliegen van de weide. Dat is wat ik zoek.’” Pachner beaamt: “Dat noemt hij ‘vissen vangen’. Heel veel geduld oefenen om uiteindelijk een paar bijzondere momenten vast te grijpen. De montage is dan ook heel belangrijk voor hem. Als acteur ben je daardoor heel vrij.”
Roze hond
Maar wat voor de een bevrijdend is, kan voor de ander bijzonder frustrerend zijn. Zo vertelt de Zweedse acteur Joel Kinnaman in interviews geregeld over zijn slechte ervaring met Malick op de set van Knight of Cups. Matthias Schoenaerts hoorde het verhaal uit eerste hand: “Joel had voor die film een lange monoloog vanbuiten geleerd. Maar terwijl hij de ziel uit zijn lijf stond te acteren, zag hij Terrence plots weglopen om honderd meter verder een roze hond te gaan filmen. (lacht) Ik kan snappen dat dat op dat moment frustrerend is, maar zo zit Malick gewoon in mekaar. Hij werkt met de elementen die zich aandienen.”
Ook Diehl kreeg nu en dan een lesje in nederigheid: “Voor Malick is het licht het allerbelangrijkste. Als dat perfect staat, wil hij onmiddellijk kunnen draaien. Of de acteurs nu klaar zijn of niet. Zoiets had ik nog nooit meegemaakt, alles is echt heel anders dan op andere filmsets. Maar ik had er geen enkel probleem mee. Ik gaf me volledig over aan Terrence. Hij is een heel bijzondere, slimme, nieuwsgierige man. Een van de belangrijkste mensen die ik in mijn carrière – en zelfs in mijn leven – heb ontmoet.
A Hidden Life speelt vanaf 5 februari in de bioscoop.
