Partners VRT vinden omroep te commercieel
✦ Media
Waar moet het met de openbare omroep naartoe? Die vraag mochten bijna honderdvijftig partners van de VRT de voorbije maanden beantwoorden. Het resultaat? Een wel heel uitgebreid to do-lijstje en de vaststelling dat bijna niemand wakker ligt van de Vlaamse identiteit.
Meer aandacht voor cultuur. Een muziekprogramma. Investeringen in videogames en meestappen in de Vlaamse Netflix. Als de VRT nu al onder druk staat, dan dreigt het er de komende jaren niet beter op te worden. In aanloop naar de beheersovereenkomst met de Vlaamse regering – een document dat het takenpakket van de VRT voor de komende vijf jaar vastlegt –, gingen onderzoekers van de VUB en UGent langs bij 146 organisaties en bedrijven die van ver of dichtbij met de openbare omroep te maken hebben. Om hen te vragen wat ze van de VRT vinden en hoe die openbare omroep er in de toekomst uit zou moeten zien. En dat levert alvast een heel uitgebreid verlanglijstje op.
“Het valt op dat er heel veel van de openbare omroep wordt verwacht”, vertelt professor Tim Raats, die het onderzoek coördineerde. “Iedereen wil een stukje van de VRT. Alleen is dat binnen de huidige, uiterst uitdagende context niet meer mogelijk.” Bijkomend probleem, alle neuzen staan lang niet in dezelfde richting. De private mediabedrijven als DPG Media (het moederbedrijf boven onder andere De Morgen, Het Laatste Nieuws en VTM) en Mediahuis (eigenaar van onder andere De Standaard en Het Nieuwsblad) willen bijvoorbeeld dat de VRT zich online terughoudend gedraagt. Het nieuwsaanbod daar moet wat hen betreft vooral uit beeldmateriaal bestaan. Middenveldorganisaties en organisaties die zich focussen op minderheden willen dan weer dat de openbare omroep het online-nieuwsaanbod net veel breder trekt om zoveel mogelijk mensen, ook diegene die geen tv kijken, te bereiken.
Bij de Vlaamse Netflix, het nieuwe betalende onlineplatform dat de beste Vlaamse fictie zou moeten bundelen, stoten Raats en co. op dezelfde tegenstelling. DPG Media, die de kar trekt wat de Vlaamse Netflix betreft, vindt dat de VRT erin moet meestappen. “Wat zou betekenen dat minstens een deel van het programma-aanbod op VRT NU zou verdwijnen”, zegt Raats. “En laat dat nu net zijn wat het merendeel van de andere partners niet wil. Integendeel zelfs. Zij willen die eigen gratis streamingdienst van de VRT net uitgebreid zien en willen al zeker geen VRT-programma’s achter een betaalmuur zien verdwijnen.”
Er zijn gelukkig ook zaken waar alle stakeholders, zoals die partners officieel heten, het wel over eens zijn. Al is ook dat weer niet zo’n goed nieuws voor de Vlaamse regering. Zo blijkt bijvoorbeeld geen van die partners wakker te liggen van de manier waarop de VRT de Vlaamse identiteit kan bevorderen. Terwijl net dat volgens de Vlaamse regering een van de uitdrukkelijke taken van de openbare omroep is. “De bevraging is afgenomen voor de voorstelling van het Vlaamse regeerakkoord”, verduidelijkt Raats. “Maar het stemt toch tot nadenken dat geen van de 146 bevraagden het over die Vlaamse identiteit heeft.” Nochtans werden ook de politieke partijen aangeschreven. Maar N-VA liet na de vragenlijst in te vullen.
Conflict aan VRT-top is ‘ernstig en schadelijk’
Het conflict binnen het directiecollege van de VRT is “is schadelijk en pijnlijk voor alle betrokkenen, maar vooral voor de openbare omroep zelf”. Dat heeft minister van Media Benjamin Dalle (CD&V) geantwoord op vragen van parlementsleden Katia Segers (sp.a) en Marius Meremans (N-VA) over de vertrouwensbreuk tussen Peter Claes, directeur media en productie, en de rest van het directiecollege. Dalle houdt zich verder op de vlakte over het conflict zelf – “Het gaat om een interne personeelsaangelegenheid” – en wil de lopende bemiddelingsopdracht “alle kansen op slagen” geven.
Op een extra raad van bestuur op 30 december werd beslist een bemiddelaar aan te stellen. Die moet nagaan of de vertrouwensbreuk nog hersteld kan worden. Het wordt afwachten of dat resultaten oplevert tegen de nieuwe vergadering van de raad van bestuur van 20 januari. Het dossier staat daar opnieuw op de agenda.
Minister van Media Dalle betreurt het conflict aan de top van de VRT. Hij wijst erop dat de VRT voor een belangrijk jaar staat, waarin de omroep onder meer moet onderhandelen over de nieuwe beheersovereenkomst. “Dat worden geen gemakkelijke onderhandelingen, maar we hebben niets aan een verzwakte partner.”
Ook in hun kritiek op de openbare omroep zijn de verschillende bevraagden opvallend eensgezind. “Velen vinden dat de VRT te commercieel geworden is”, zegt Raats. “De openbare omroep denkt te marktgericht en dat is nefast.” Commerciële mediabedrijven wijzen op de agressieve manier waarop de VRT zich opstelt bij het binnenhalen van ruildeals en het onderhandelen met rechtenhouders van programma’s. Vanuit de culturele sector klinkt dan weer het verwijt dat er te veel aandacht is voor kijkcijfers, waardoor verdieping en niche-onderwerpen amper nog kansen krijgen.
“Je kan dat probleem oplossen door, zoals in de Scandinavische landen, de openbare omroep vrijwel volledig met overheidsgeld te financieren”, zegt Raats. “Maar ook dat zullen veel van die stakeholders geen goed idee vinden.” Het geeft aan wat de grootste uitdaging voor de komende maanden wordt. Raats: “Zowel VRT als regering zullen keuzes moeten maken. Maar de belangrijkste afweging is toch of je een publieke omroepopdracht definieert volgens de noden van de samenleving, of de wensen van de markt.”