Peter Claes, directeur Media & Productie van de VRT, had na de verkiezingen van 26 mei 2019 een ontmoeting met Chris Janssens, fractieleider van het Vlaams Belang. De lunchmeeting kwam aan het licht na een controle van de onkostennota’s van Claes. Dat hij ze verborgen hield voor zijn CEO en zijn collega’s, wordt hem nu zwaar aangerekend.

Er heerst complete radiostilte bij de VRT. Sinds de raad van bestuur een bemiddelaar aanstelde om het aanslepende conflict tussen Peter Claes en CEO Paul Lembrechts te ontmijnen, houdt iedereen de lippen op elkaar. On the record, althans.

Démarche(s)

De voorbije dagen bereikten Apache verschillende eensluidende berichten over een ‘geheime’ ontmoeting die Peter Claes zou hebben gehad met de fractieleider van het Vlaams Belang, Chris Janssens. Dat hij, zonder medeweten van zijn CEO en van zijn collega’s in het directiecomité overleg had gepleegd met de N-VA, was wel al geweten. Zijn démarche werd hem aangewreven en was een van de redenen waarom Paul Lembrechts (tevergeefs) zijn ontslag vroeg aan de raad van bestuur.

Een gesprek van een VRT-directeur met het Vlaams Belang is nog delicater. De partij zit in de oppositie en heeft de afschaffing van de VRT in haar verkiezingsprogramma staan. Er zetelen binnenkort wel twee Vlaams Belangers in de raad van bestuur van de openbare omroep.

Een gesprek van een VRT-directeur met het Vlaams Belang is nog delicater.

De VRT wil niet reageren. Ook Peter Claes en Chris Janssens reageren niet op de vragen van Apache hierover. “Peter Claes wenst niet te reageren om de sereniteit te bewaren”, laat hij weten. Maar drie eensluidende bevoegde bronnen op hoog niveau bevestigen dat de ontmoeting van Claes aan het licht kwam toen zijn onkostennota’s werden uitgeplozen. Daarin zat een rekening voor een lunch met Chris Janssens. Genoeg om de stoppen te doen doorslaan bij CEO Lembrechts en zijn collega’s.

In de omgeving van Peter Claes klinkt het dan weer dat de ontmoeting er kwam op vraag van Chris Janssens en dat CEO Paul Lembrechts ervan op de hoogte was. Lembrechts zelf wil dat niet bevestigen.

Cavalier seul

De onthulling komt bovenop de kritiek die Peter Claes de laatste weken te slikken kreeg. Hij zou als manager te veel cavalier seul spelen. Zo is hij autonoom bevoegd om te onderhandelen over exclusiviteitscontracten met schermgezichten en productiehuizen. Geen wonder dat hij de voorbije weken vooral uit die hoek steun kreeg. De uitgaven die Claes deed, noopten de directie wel tot extra besparingen en bijna zelfs tot naakte ontslagen. Daarmee kwam Claes ook op ramkoers met de vakbonden.

“Peter Claes lijkt wel een kopie van Aimée Van Hecke”, zegt een insider die anoniem wil blijven. “Hij is vooral een marketeer die een enorm budget beheert en zich gedraagt als de CEO van een commercieel bedrijf. De VRT is echter een openbare omroep. Daar gelden andere regels. Aimée Van Hecke heeft dat destijds tot zijn scha en schande moeten ervaren.” Aimée Van Hecke werd in 2008 op een zijspoor gezet toen bleek dat hij zijn luxueuze levensstijl betaalde via onkostennota’s van de VRT. Voor alle duidelijkheid: dat laatste is bij Peter Claes niet aan de orde.

Luc Van den Brande

Opvallend is wel dat Paul Lembrechts verkoos om deze kwestie niet op te nemen in het dossier dat hij aan de raad van bestuur overhandigde toen hij het ontslag van Peter Claes vroeg. Insiders begrijpen dan ook niet waarom deze “opmerkelijke fout” niet werd weerhouden. Dat zou erop kunnen wijzen dat Lembrechts wel degelijk op de hoogte was, maar zijn directiecomité er niet over inlichtte.

Opvallend is wel dat Paul Lembrechts verkoos om deze kwestie niet op te nemen in het dossier dat hij aan de raad van bestuur overhandigde toen hij het ontslag van Peter Claes vroeg.

Voorzitter Luc Van den Brande (CD&V), heeft naar eigen zeggen geen weet van het etentje. “Ik weet wel van een werkvergadering tussen Claes en de N-VA, maar die zaak is uitgeklaard,” zegt hij aan Apache. “Over geheime besprekingen met het Vlaams Belang weet ik niets.”

Luc Van den Brande ligt zelf ook onder vuur omdat hij niet wilde ingaan op de vraag van Lembrechts om Claes te ontslaan. Van den Brande kan goed overweg met zijn directeur Media & Productie. Hij vroeg en kreeg de aanstelling van een bemiddelaar om het conflict te ontmijnen in het vooruitzicht van de samenstelling van de nieuwe raad van bestuur. Zelf zou Van den Brande een nieuw mandaat als voorzitter “niet weigeren” als hem dat wordt gevraagd. Maar dan wel voor een beperkte periode.

“We staan voor moeilijke onderhandelingen over de beheersovereenkomst. Misschien kan ik daar wel nuttig werk doen,” zegt hij. Op de opmerking dat de toekomstige raad van bestuur voor 50 procent zal bestaan uit N-VA’ers en VB’ers en dat de stem van de voorzitter dan doorslaggevend is, antwoordt Van den Brande: “Dat heeft u goed uitgerekend.”

Opgevist

Van den Brande wijst de insinuaties van de hand als zou hij in 2016 Peter Claes hebben opgevist tijdens de procedure voor de aanstelling van een nieuwe CEO. Claes viel tijdens die procedure af, maar mocht nadien – als enige gebuisde – toch nog meedoen. “Wat telt is dat Peter Claes niet bij de drie namen stond die aan de Vlaamse regering werden voorgelegd,” zegt Van den Brande. “De rest is onbelangrijk.”

Toch wijzen insiders erop dat voorzitter Van den Brande Lembrechts bij zijn aantreden op het hart had gedrukt om Peter Claes niets in de weg te leggen. Lembrechts liet zijn directeur dan ook zijn gang gaan en Van den Brande speelde nadrukkelijk de schoonmoeder van Lembrechts. Claes waande zich al snel de échte baas van de VRT, zo is te horen.

“Hij kòcht zich een netwerk: de schermmedewerkers en énkele productiehuizen die hij, gegeven de precaire budgettaire situatie van de VRT, op het onaanvaardbare af uitstekend verzorgde. Ze aten uit zijn hand. Wiens brood men eet. De lofzang van Stijn Peeters onlangs in De Morgen is een constructie. Hij waardeert Peter Claes als de enige visionair op de VRT, maar voert daarvoor geen énkel steekhoudend argument aan. Wat is de visie van Claes? De Vlaamse Netflix? De uitverkoop van VRT-producties aan de commerciële concurrentie. Fraaie visie.”

Patrick Janssens

Peter Claes was destijds de poulain van CEO Sandra De Preter. Hij begon zijn carrière in het reclamebureau van Patrick Janssens (VVL/BBDO) en stapte over naar de VRT. Onder het ministerschap van Ingrid Lieten (SP.A) maakte hij snel carrière binnen de VRT. Zijn politiek netwerk is echter veel breder. Zijn vrouw werkte ooit nog op het kabinet van Marc Verwilghen toen die VLD-minister was, en stapte over naar de beweging van Els Van Weert (ex-Spirit) in Lier. Zelfs is Peter Claes goed bevriend met Lorin Parys die zijn carrière begon bij Open Vld en daarna overstapte naar N-VA.

Claes beweegt zich dus erg vlot in politieke milieus. Dat maakt hem echter niet geliefd bij zijn collega’s. De VRT-top geraakte in shock toen de Vlaamse regering een nieuwe besparing oplegde en ook de neutraliteit van de omroep in vraag stelde. Ook de eis dat de VRT moet bijdragen tot de Vlaamse natievorming, zorgt voor onrust aan de Reyerslaan.

Claes beweegt zich dus erg vlot in politieke milieus. Dat maakt hem echter niet geliefd bij zijn collega’s.

Bij de meerderheidspartijen is te horen dat Peter Claes nog “de enige is bij de VRT met wie je een zinnig gesprek over media kunt voeren”. Bij de concurrentie, de commerciële omroep VTM, waardeert men dan weer dat Claes tenminste bereid is om na te denken over samenwerking met de VRT in een ‘Vlaamse Netflix’.
De vraag van Lembrechts om Claes te ontslaan is in de regering dus op een koude steen gevallen. Ook de steun van de vakbonden aan de CEO is niet van die aard om de Vlaamse regering mild te stemmen.

Die vraag was volgens sommige bestuursleden juridisch slecht onderbouwd. Zo gaf Lembrechts vorig jaar nog een positieve evaluatie aan Claes. Hem nu zomaar ontslaan zonder ernstige beroepsfout zou betekenen dat de VRT hem een riante ontslagvergoeding (er is sprake van 700.000 euro) zou moeten uitbetalen. Aan dat avontuur wilde de raad van bestuur zich niet wagen, en de kans is klein dat de volgende dat wel zal willen doen.

In de omgeving van de directie valt te horen dat “een vertrouwensbreuk” voldoende is om iemand te ontslaan. Het feit dat Claes gelogen zou hebben over de ontmoeting met Bart De Wever is daarbij van belang. Die vond plaats nadat de procedure tegen Claes was opgestart en zonder medeweten van het directiecomité, ook al beweert Claes het tegendeel. De lunch met Chris Janssens werd in de procedure niet gebruikt, maar is politiek wel explosief.

Raad van bestuur

Later deze maand moet de nieuwe raad van bestuur van de VRT worden samengesteld. In het geval dat CD&V het voorzitterschap van Luc Van den Brande moet afgeven aan de N-VA en het Vlaams Belang, breken er moeilijke tijden aan voor de directie. Wellicht is de steun van Van den Brande aan Peter Claes te verklaren door een discrete politieke deal. Peter Claes, die dicht bij de meerderheid staat en on speaking terms is met DPG Media-topman Christian Van Thillo, moet aan boord blijven, wie weet zelfs als nieuwe CEO. Zo niet zal N-VA het voorzitterschap opeisen.

Rien ne va plus aan de Reyerslaan. Place your bets.

Uitgelichte afbeelding: Peter Claes op een persconferentie over besparingen in 2014. Foto (c) Belga (Eric Lalmand)