Over de dood niets dan goeds: de 10 beste postume platen
✦Muziek
Thanks for the Dance van Leonard Cohen is lang niet de eerste plaat die verschijnt nadat de artiest in kwestie naar de opnamestudio in de hemel is vertrokken. Ook deze tien titels maakten het gemis weer net iets groter.
1. JOY DIVISION – ‘CLOSER’ (1980)
Amper een jaar na ‘Unknown Pleasures’, één van de indrukwekkendste debuutplaten ooit, had Joy Division al een opvolger klaar die de hooggespannen verwachtingen meer dan inloste. Songs als ‘Atrocity Exhibition’, ‘Passover’, ‘Colony’, ‘A Means to an End’ en ‘24 Hours’ borduurden verder op de indrukwekkende gotische gitaarmuren van ‘Unknown Pleasures’, in andere voerden kale, koude, industriële synthesizers de boventoon. Even vóór de release van ‘Closer’ had Joy Division nog een singletje uitgebracht dat niet op de plaat stond, maar dat u wellicht kent: ‘Love Will Tear Us Apart’. ‘Closer’ zit overigens ook in één van de mooiste hoezen aller tijden. Zanger Ian Curtis verhing zich op 18 mei 1980, twee maanden voor de release. In een wereld waarin geen keuzes moeten worden gemaakt, had ook ‘Still’ niet in dit lijstje misstaan, die andere fantastische postume plaat van Joy Division.
2. GRAM PARSONS – ‘GRIEVOUS ANGEL’ (1974)
Ook Gram Parsons maakte bij leven en welzijn slechts twee platen en overleed vóór de tweede verscheen. Vier maanden vóór de release van ‘Grievous Angel’ legde hij het in een motelkamer in Joshua Tree af tegen een cocktail van alcohol en morfine. Feesten stond hoog op de dagelijkse agenda van Parsons en daar valt op ‘Grievous Angel’ niet naast te luisteren. Met de groep van Elvis Presley in zijn rug en Emmylou Harris op backing vocals tovert hij de studio in songs als ‘Ooh Las Vegas’ en ‘I Can’t Dance’ om tot een feestzaal, maar daartegenover staan de hartverscheurende honky-tonk van ‘Return of the Grievous Angel’, en de wondermooie country-tearjerkers ‘Brass Buttons’, ‘$1000 Wedding’, ‘In My Hour of Darkness’ en de Everly Brothers-cover ‘Love Hurts’.
3. ROY ORBISON – ‘MYSTERY GIRL’ (1989)
Orbison was danig in de vergeetput verzeild geraakt toen zijn Traveling Wilburys- collega Jeff Lynne besloot om hem een handje te helpen en voor zijn 22ste plaat enkele van de allergrootsten ooit optrommelde. De lijst met het personeel op ‘Mystery Girl’ alleen al doet het water in de mond lopen: Tom Petty, Mike Campbell, Jim Keltner, Benmont Tench, Al Kooper, T Bone Burnett, George Harrison, Steve Cropper, Bono en Mitchell Froom, to name but a few. En ze maakten er wat van. Bono en The Edge schreven de weergaloze titeltrack, Elvis Costello leverde ‘The Comedians’, Petty en Lynne ‘California Blue’ en ‘You Got It’. Orbison deed de rest en zong als vanouds iedereen naar huis. ‘Mystery Girl’ zou zijn succesvolste plaat worden, maar Orbison zelf zou het niet meer meemaken: hij overleed op 6 december 1988 aan een hartaanval, een maand vóór de release, amper 52 jaar oud.
4. CHRIS BELL – ‘I AM THE COSMOS’ (1992)
Kort na de release van hun indrukwekkende debuutplaat ‘#1 Record’ stapte Chris Bell uit Big Star, de groep die hij zelf had opgericht. Bang overschaduwd te worden door die andere briljante songschrijver in de groep, Alex Chilton, begon hij in 1974 te werken aan zijn eerste soloplaat. Een jaar later was ‘I Am the Cosmos’ klaar, een meesterwerk dat – domme mensen zijn van alle tijden – niemand wilde uitbrengen. Chris Bell overleed op 27 december 1978 op 27-jarige leeftijd in een auto-ongeval, veertien jaar vóór ‘I Am the Cosmos’ eindelijk zou verschijnen.
5. THE NOTORIOUS B.I.G. – ‘LIFE AFTER DEATH’ (1997)
Biggy werd neergeknald op 9 maart 1997, drie jaar te vroeg om te kunnen worden opgenomen in de 27 Club, en twee weken te vroeg om de release van zijn tweede plaat te kunnen meemaken, het even toepasselijk als sinister getitelde ‘Life After Death’. De dubbelaar telt 24 tracks, meer dan twee uur muziek, heerlijke soulsamples en gastbijdragen van de zwaargewichten uit de hiphop van de jaren 90 (zoals Puff Daddy, Lil’ Kim en een jonge Jay-Z), maar de blinkende ster is Biggy zelf, niet het minst in ‘Hypnotize’ en ‘Mo Money Mo Problems’, twee van zijn grootste hits.
6. OTIS REDDING – ‘THE DOCK OF THE BAY’ (1968)
Dat hij een cover naar zijn hand kon zetten en naar nieuwe hoogten kon zingen, had hij al bewezen met ‘A Change Is Gonna Come’ en ‘Shake’ van Sam Cooke, ‘My Girl’ van Smokey Robinson en ‘Satisfaction’ van The Rolling Stones, en op ‘The Dock of the Bay’ deed hij het nog eens met morsdood gespeelde songs als ‘Nobody Knows You (When You’re Down and Out)’ van Jimmy Cox en ‘The Glory of Love’ van Billy Hill. Maar met ‘Ole Man Trouble’ en ‘(Sittin’ On) The Dock of the Bay’ liet hij ook nog eens horen wat voor een fantastische songschrijver hij in samenwerking met Steve Cropper kon zijn. Redding overleed op zijn 26ste, twee maanden vóór de release van ‘The Dock of the Bay’, in een vliegtuigcrash, en ‘(Sittin’ On) The Dock of the Bay’ werd de eerste postume nummer één-hit in Amerika ooit.
7. NIRVANA – ‘MTV UNPLUGGED IN NEW YORK’ (1994)
Kurt Cobain was er in de televisiestudio’s van MTV in New York op gebrand om de wereld te tonen dat hij meer kon dan schreeuwen alleen en bracht met zijn groep, aangevuld met Cris en Curt Kirkwood van Meat Puppets en Pat Smear van de Germs, ingetogen versies van Nirvana-classics en gloedvolle covers van Lead Belly’s ‘Where Did You Sleep Last Night’, ‘Jesus Doesn’t Want Me for a Sunbeam’ van The Vaselines, en ‘The Man Who Sold the World’ van David Bowie. ‘MTV Unplugged in New York’ verscheen op 1 november 1994, zeven maanden nadat Cobain in zijn garage in Seattle zelfmoord had gepleegd.
8. JOHN LENNON AND YOKO ONO – ‘MILK AND HONEY’ (1984)
Akkoord, Yoko Ono leeft nog, maar als u en ik vandaag naar ‘Milk and Honey’ luisteren, dan doen we dat vooral omdat de helft van de songs is geschreven en gezongen door John Lennon. En die is dood sinds Mark Chapman hem op 8 december 1980 voor de Dakota Building in New York vijf kogels in de borst joeg. De bijdragen van Yoko Ono zijn, euh, interessant, die van John Lennon, welja, van John Lennon. Alleen al voor ‘Nobody Told Me’ de aanschaf waard.
9. ELLIOTT SMITH – ‘FROM A BASEMENT ON THE HILL’ (2004)
Met de tragische dood van Elliott Smith in het achterhoofd – hij heeft zich van het leven beroofd op 21 oktober 2003, een jaar vóór de release van de plaat – is het moeilijk om de vijftien songs op ‘From a Basement on the Hill’ niet te lezen als één langgerekte afscheidsbrief. Depressie, drugs en zelfhaat druipen uit alle poriën, maar de melodieën zijn van een oncomfortabele schoonheid.
10. MAKAVELI – ‘THE DON KILLUMINATI, THE 7 DAY THEORY’ (1996)
Er zijn van Tupac Shakur postuum nogal wat bedenkelijke releases verschenen, maar deze, opgenomen in zeven dagen tijd onder het pseudoniem Makaveli en oorspronkelijk bedoeld als underground-tussendoortje, mocht er zeker wezen. California hiphop funk van de bovenste plank, in een hoes (Tupac als Christus aan het kruis) die de goegemeente naar goede Tupac-traditie de gordijnen injoeg. Uitgebracht twee maanden nadat hij in Las Vegas was doodgeschoten.
