Ja, Amerika wordt in rad tempo progressiever. Ondanks Donald Trump
Charles Groenhuijsen «Als je het Amerika van de laatste twee decennia in ogenschouw neemt, even los van de waan van de dag, kun je niet anders dan vaststellen dat het land oneindig veel progressiever is geworden. Had je me vijftien jaar geleden verteld dat marihuana nu in elf staten legaal zou zijn, en het homohuwelijk zelfs over het hele land, had ik je voor gek verklaard. En je ziet die trend ook elders terug, zoals in de afnemende steun voor de doodstraf en de groeiende overtuiging van de noodzaak aan een klimaatbeleid.»
HUMO Allemaal goed en wel, maar in 2016 hebben de Amerikanen toch Donald Trump verkozen als president?
Groenhuijsen «Ja, maar vergeet niet dat hij drie miljoen stemmen minder had dan Hillary Clinton: de uitslag was dus geen correcte afspiegeling van wat er in de Amerikaanse samenleving aan de hand was. Daarbij is Trump ook een geniale politiek marketeer, die er in de campagne van 2016 in geslaagd is om zijn tegenstander in een publicitaire zonsverduistering te zetten. Clinton had allerlei prachtige plannen over onderwijs, vrouwenrechten, klimaat en gezondheidszorg, maar ze kwam gewoon niet aan de bal: Trump wist alle aandacht naar zich toe te trekken.»
HUMO Zoals hij dat nog steeds doet.
Groenhuijsen «En zoals hij dat zonder enige twijfel ook zal doen in aanloop naar de volgende presidentsverkiezingen, die van 2020. ‘Zolang wij de bal hebben, kunnen hun niet scoren,’ zei Johan Cruijff ooit, en dat is precies wat Trump doet. En je moet het hem nageven: het is knap dat hij er al zo lang in slaagt om de publiciteitsmachine te blijven voeden. Bij jullie is Filip Dewinter een tijdlang in de aandacht geweest met extreme standpunten, bij ons Geert Wilders, maar die aandacht ebde na verloop van tijd weg. Bij Trump is dat vooralsnog niet het geval, omdat hij weet hoe hij de interesse van journalisten moet vasthouden: ‘You have to be a bit outrageous every now and then.’»
HUMO Zal hij zichzelf opvolgen?
Groenhuijsen «Onmogelijk om daar nu al iets zinnigs over te zeggen, dat hangt van te veel factoren af. Wie zijn tegenstander zal zijn, bijvoorbeeld: Joe Biden, Elizabeth Warren of nog iemand anders. Opvallend overigens dat bijna alle Democratische kandidaten bejaard zijn. Biden zal 78 zijn als hij aan zijn eventuele vierjarige termijn mag beginnen: dat is toch veel te oud voor zo’n functie?
»Nu, in wezen is het niet van zo’n geweldig groot belang of Trump zichzelf opvolgt, althans niet wat die maatschappelijke veranderingen betreft: die zullen hoe dan ook plaatsvinden. Wat slecht nieuws is voor de Republikeinen, want voor twee van die veranderingen zijn ze geweldig benauwd: ten eerste de massale leegloop van de kerken – een fenomeen dat wij in Nederland en België eind jaren 60, begin jaren 70 hebben meegemaakt. En ten tweede de veranderende demografie. Trump probeert door zijn anti-immigratiebeleid het aantal nieuwkomers terug te dringen, maar hoe dan ook wordt Amerika steeds veelkleuriger. Alleen al in Texas zijn er in een paar jaar tijd zo’n 700.000 latinokiesgerechtigden bij gekomen, en het overgrote deel van hen stemt voor de Democraten. Vanaf 2045 zal de meerderheid van de Amerikaanse bevolking niet langer blank zijn. White christian America staat op de helling: in het licht daarvan zijn de ultrastrenge abortuswetten die de Republikeinen er op dit moment als bezetenen proberen door te jagen een wanhoopsoffensief.»
HUMO Iets anders nog. Op Canvas beginnen ze komende week aan ‘The Clinton Affair’, een zesdelige docureeks over het gefoefel van Bill Clinton met Monica Lewinsky. U hebt de reeks ongetwijfeld al gezien?
Groenhuijsen «Deels, ja. Zeer boeiend, temeer omdat ik het destijds vanop de eerste rij heb meegemaakt. Je ontkomt tijdens het kijken ook niet aan een vergelijking met nu. Destijds wond men zich geweldig op over die kwestie – ‘Tjonge jonge, de president met een stagiaire van 22!’ – maar het was volkómen peanuts in vergelijking met wat Trump heden ten dage uitvreet. In het Mueller-rapport komen twaalf of dertien gevallen van obstruction of justice voor, tegenwerking van justitie. En ook het Oekraïne-verhaal heeft politiek gezien oneindig meer betekenis dan het wangedrag in de privésfeer van Bill Clinton. Trouwens, ook op dat vlak moet Trump niet onderdoen: de verhalen van zijn avontuurtjes met Karen McDougal en Stormy Daniels zijn bekend, en dan hebben er een tijd terug ook nog eens veertien vrouwen met naam en toenaam in de kranten gestaan om te getuigen hoe ze seksueel waren lastiggevallen door Donald Trump. Maar dat zijn we inmiddels alweer helemaal vergeten, om de simpele reden dat er in Circus Trump iedere dag wel weer iets anders aan de hand is.
»Trump University, herinner je je dat verhaal nog? Je kon daar in korte tijd leren hoe je snel gigantisch veel geld kon verdienen met onroerend goed. Toen de boel werd opgeheven wegens volkomen frauduleus, heeft Trump 25 miljoen dollar schadevergoeding betaald aan voormalige studenten. 25 miljoen! Stel je voor dat Charles Michel zoiets op zijn conto had, dan was hij toch in geen geval eerste minister geweest? Maar Trump komt ermee weg, én hij weet in één tijd door de aandacht af te leiden van de wezenlijke veranderingen in de Amerikaanse samenleving: in de media hoor of lees je er zelden iets over. Vandaar dus dat ik er maar ’ns een boek over heb geschreven.»
Charles Groenhuijsen, ‘Alles gaat voorbij. Zelfs Donald Trump’, Atlas Contact.