De smartphone heeft zijn houdbaarheidsdatum bereikt. Wat wordt de opvolger?
De race naar ‘the next big thing’ is volop aan de gang
Nooit eerder had een gadget een dergelijke impact op ons leven als de smartphone. Maar nu ook die volwassen is geworden, is de zoektocht naar de volgende heilige graal ingezet. Welk toestel neemt ons straks mee naar weer een volgend tijdperk?
“Oh, just one more thing”. Twaalf jaar geleden is het intussen dat Steve Jobs zijn inmiddels legendarische uitspraak deed. Daarmee liet de topman van Apple het publiek kennismaken met zijn nieuw revolutionair product: de eerste Apple iPhone.
Het bleek met voorsprong het meest baanbrekende consumentenapparaat. En de opeenvolgende toestellen, ook van de concurrenten, veranderden de wijze waarop mensen communiceerden. De technologiewereld heroriënteerde zich rond de smartphone, wat leidde tot een decimering van de personal computer, MP3-spelers, de digitale camera of wegenkaarten. De mobiele economie was geboren.
Die markt van de smartphone is intussen volwassen geworden. Dat kan je aflezen aan het feit dat de verkoop van smartphones sinds 2017 niet meer toeneemt. Over heel 2017 werden zo’n 1,5 miljard smartphones verkocht. Op jaarbasis is dat nog wel een lichte stijging (2,7 procent) maar een blik op het laatste kwartaal, waarbij de verkoop daalde, geeft een ander beeld. Dat beeld is immens diffuus. Samsung en Apple zagen hun jaarverkoop met 4 tot 5 procent dalen, terwijl Huawei en Xiaomi een plusje konden plaatsen bij hun verkoopcijfers. Maar wat wil je, nu ruim 75 procent van de wereldbevolking een smartphone bezit, is die markt zo goed als verzadigd. Consumenten gaan hun toestellen ook langer bijhouden, de vervangingsgraad neemt af. Het tijdperk loopt op z’n einde, tijd voor de volgende stap in de digitale ontwaking van de mensheid.
Nerds dromen, beleggers cashen
Digitale weetal Steven Van Belleghem, van consultancybedrijf Nexxworks, omschrijft het als volgt: “De eerste fase van de digitale evolutie begon in 1997, met het losbarsten van het internet. Dat duurde tot pakweg 2007. Toen kwam de smartphone daar bovenop, en de mobiele markt die ons leven heeft gedomineerd. Nu staan we aan de vooravond van de derde fase, met een mix van verschillende technologieën.”
Een aantal technologieën, die gaan inwerken op ons dagelijks leven, staan in de startblokken. En we kunnen er ons vandaag nog geen rekenschap van geven wat dit zal betekenen. In de kleine biotoop van Silicon Valley is dan ook een race aan de gang. De race naar the next big thing. Durfkapitaalbeleggers, die de dromen van nerds met briljante ideeën omzetten in harde cash, zwaaien biljetten in het rond. Onder het motto ‘niet geschoten is altijd mis’, droppen ze cashbommetjes in uiteenlopende velden. Virtual reality, zelfrijdende auto’s, datamining, implantaten in de hersenen, noem maar op… Ergens is er wel een start-up die centen krijgt om zijn eigen technologierace tot een goed einde te brengen.
De reden voor de nerveuze sfeer, die inherent is aan dat wereldje, valt simpelweg te verklaren door de coming of age van de smartphone. Welke nieuwe technologie of welk product draagt de kiemen in zich om de rol van consumentengadget over te nemen, en met die status ook de cashkoe te worden van de producent?“Eigenlijk kon je het zien aankomen”, zegt Lorenz Bogaert over de geboorte van de smartphone. Hij stond samen met jeugdvriend Toon Coppens aan de doopvont van Netlog, de eerste socialenetwerksite van België. Eind jaren 90 was dat, toen de wereld nog niet gehoord had van Mark Zuckerberg en diens Facebook. Sindsdien heeft het duo niet stilgezeten, en ook als is Netlog nog slechts een fijne herinnering, de whizzkids trekken nog volop de digitale kaart met eigen bedrijfjes als huisvestingsplatform Realo of Delta, de app om portefeuilles met cryptovaluta’s te beheren. Tegelijk is Bogaert investeerder in een rist techbedrijven (Xpenditure, Salesflare, Trint, Sparkcentral, Faqbot).
In die beginjaren, nog voor de eerste iPhone op de markt kwam, liep de Gentse Zuckerberg al rond met een telefoontoestel dat zowat 90 procent van de functies van de smartphone herbergde. “Mensen vonden dat toen belachelijk, men was er nog niet klaar voor. Het leek ook nergens naar en het is de verdienste van Apple dat ze het toestel gebruiksvriendelijk maakten en verpakten in een mooi design.” Bogaert denkt dat de gsm als toestel gedoemd is te verdwijnen. “Het is eigenlijk een belachelijk zicht, zo’n batterij tegen je oor”, glimlacht hij.
‘Data, data, data’
“Schrijf die smartphone nog niet meteen af”, waarschuwt Martin Hinoul. De ‘nestor’ van de innovatie in ons land erkent dat de smartphone zoals we hem vandaag kennen en gebruiken, op zijn laatste beentjes loopt. “Maar er schuilt nog een ganse waaier aan mogelijkheden achter die technologie”, zegt de ervaren academicus-ondernemer. Hinoul is verbonden aan het Technology Transfer Office van de KU Leuven, en zat gedurende heel zijn loopbaan op de eerste rij bij technologische ontwikkelingen van ondernemingen en landen. De doctor in de fysica volgt vandaag nog steeds de strapatsen van Silicon Valley en het ontwaken van China en India als nieuwe tech-grootheden. “Het ordewoord is data. Die zijn massaal en overvloedig aanwezig, maar vandaag gebruiken we nog geen fractie van die enorme databerg. Dat zal in sneltempo gaan veranderen.”
Dat is ook waar Steven Van Belleghem aan denkt. “We zijn aan een tipping point gekomen. We ronden een fase af, deze van info en communicatie, en we gaan naar nieuwe modellen en toepassingen.” Het staat allemaal nog in zijn kinderschoenen, maar het zal een enorme sprong voorwaarts worden, zegt Van Belleghem: “Het wordt exponentieel op elk vlak.”
Artificiële intelligentie gecombineerd met het supersnelle 5G-netwerk. De handsetindustrie is vol van verwachting dat de komende 5G-netwerken, die 100 keer sneller kunnen zijn, nieuwe toepassingen en een betere synchronisatie mogelijk zullen maken met auto’s, apparatuur en thuiselektronica. Met als boeiend theater de groeiende tegenstellingen op macrovlak tussen consumenten en de bedrijfswereld.“Bedrijven gaan een erg complexe tijd tegemoet, want het makkelijke werk van het digitale tijdperk zit erop, nu komt het moeilijke gedeelte”, meent Van Belleghem. Hij geeft het voorbeeld van e-commerce delivery bij de Amerikaanse koffieketen Starbucks. Een koffie bestellen is één ding, die koffie ook op tijd bij de consument krijgen is iets anders. Dat vergt een grote complexiteit en het wordt almaar duurder voor bedrijven. Terwijl het voor de consument almaar makkelijker en sneller gaat. “In 1994 zei Jeff Bezos dat hij enkel een website wou. Geen stocks, of magazijnen, die miserie was voor anderen. Vandaag is Amazon een logistieke speler zonder vergelijk, met gigantische magazijnen en voorraden”, schetst Van Belleghem de snelheid in omschakeling.
‘Geen boom en bust’
Martin Hinoul: “Met de komst van snellere microcompressoren, met nog meer geheugen en nog meer rekencapaciteit, zijn we goed op weg om meer te halen uit onze datastromen. In plaats van IOT – internet of things, spreek ik dan over IOE: internet of everything”, lacht Hinoul.
En die revolutie is nu aan het gebeuren, al is het sluipend, zegt Omar Mohout. Een boom & bust zoals bij de iPhone, waarbij mensen in rijen dik stonden aan te schuiven toen de eerste lichting in de winkels kwam, wordt het dus niet. Mohout is een bevoorrecht waarnemer, die zowel snelgroeiende start-ups als Fortune 500-bedrijven adviseert. Hij is een veelgevraagd keynote speaker en gastprofessor, en tevens verbonden aan Imec, het Europese onderzoekscentrum op het gebied van micro-elektronica en nanotechnologie, en aan VITO, de onderzoeksorganisatie op het gebied van cleantech en duurzame ontwikkeling. “Smartwatches en wearables zijn misschien niet zo gehyped als de iPhone bij z’n lancering, maar ze zijn steeds sneller aan het groeien. Ook omdat ze steeds beter uitgerust zijn, dankzij de snellere sensoren en de koppeling met data.”
Steven Van Belleghem ziet daar dan ook vooral toepassingen op medisch vlak. Het tot volle wasdom komen van ‘e-health’. “Vroeger had je hoofdpijn en ging je bij Dokter Google opzoeken wat het te betekenen had. En op het eind ging je dood”, grapt Van Belleghem. “Nu leest mijn echtgenote na het hardlopen alle data van haar smartwatches, of leest ze haar volledige slaappatroon uit”, vult Hinoul aan. “Straks staan we haast in realtime in contact met ons totale medische dossier.”De functies die smartphones ooit een soort middelpuntzoekende kracht gaven, waaieren nu uit naar andere producten. Smartwatches kunnen nu emoji’s sms’en, een medische checkup doorsturen en straks praten en luisteren. Om een beeld te geven: het aantal ‘aangesloten’ apparaten dat in gebruik is en waarmee muziek, klokkilometers of download-apps kunnen worden gestreamd, is in de afgelopen drie jaar meer dan verdubbeld tot 14,2 miljard, aldus marktonderzoeker Gartner Inc. Dat totaal is exclusief smartphones.
Apple-baas Tim Cook benadrukte recentelijk dan ook gretig dat de productpijplijn van het bedrijf sterk is en prees het succes dat het heeft gehad buiten de iPhone, met de verkoop van wearables zoals de draadloze hoofdtelefoon AirPod en de Apple Watch.Daar komen Alexa, Siri, en Cortana
Ook lijken volgens onze experts de smart-brillen stilaan klaar voor een nieuwe doorbraak. Iedereen herinnert zich nog het debacle van de Google Glass. Te vroeg, te futuristisch, te eng. Beleggers, onder wie Google-moederbedrijf Alphabet Inc. zijn volop bezig met onderzoek naar augmented reality-brillen. De bril met getinte lenzen plaatst zo virtuele werkelijkheidsbeelden op de echte wereld, ontworpen voor zowel gamers als neurochirurgen. Ook Focals by North is volop bezig met deze futuristische bril. De glazen, die afgelopen herfst zijn uitgebracht, kunnen richtingen, teksten en andere eenvoudige displays weergeven.
Een koppeling met bijvoorbeeld een horloge of juweel met sensor zou het mogelijk maken om berichten via de bril in je oor te fluisteren, en omgekeerd. Omar Mohout: “Je staat in de keuken groenten te snijden, en ondertussen praat je met je vriendin via bril of horloge.” Geen telefoon meer die je tussen je oor moet knellen. Dat voice assistants ook zullen doorbreken is bijna een uitgemaakte zaak. Bij ons zijn ze nog heel kleinschalig, maar in de Verenigde Staten zijn ze al helemaal mee met Alexa, Siri, of Cortana. Die zijn meer dan een sprekende jukebox. De assistants kunnen ook de thermostaat aanpassen, je muzieklijst afspelen of bestellingen online afronden.
“We hebben misschien nog een ander woord nodig voor wat de opvolger van de smartphone ook maar zal worden, want wanneer ‘smart’ overal is, wordt die term bijna zinloos, zei Wayne Lam, een hoofdanalist bij onderzoeksbureau IHS Markit aan techmagazine Wired.