Heet, heter, onleefbaar: de zomer van 2018 dwingt ons tot actie
Vroeger konden we over extreem weer praten zonder het klimaat te noemen. Dankzij de voortschrijdende klimaatwetenschap weten we: de extreme hitte van deze zomer is het gezicht van wereldwijde opwarming. Volgens een nieuw scenario kunnen we afglijden naar een onleefbaar hete aarde.
Correspondent Klimaat & Energie
Als ik terugdenk aan de hitte van de afgelopen maanden, denk ik niet aan blauwalg, dor gras of de grootste bosbrand in de geschiedenis van Californië.
Mijn gedachten gaan naar Lin, een 55-jarige inwoner van Hongkong die groenten rondbrengt en afval ophaalt om rond te komen. ‘Het is erg warm en ik zweet veel’, zei ze tegen <span title="Bron: The New York Times: 'How Record Heat Wreaked Havoc on Four Continents'" data-content=" Bron: The New York Times: 'How Record Heat Wreaked Havoc on Four Continents' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145317″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> The New York Times toen haar stad twee weken lang werd getroffen door een hittegolf. Op sommige dagen had ze hoofdpijn door de hitte. Op andere dagen moest ze erdoor overgeven. ‘Maar ik heb geen keus, ik moet mijn geld verdienen.’
Voor miljoenen mensen werd de klimaatopwarming deze zomer fysiek. Sommigen bezweken onder de hitte. Sommigen moesten de <span data-content=" The Guardian over de hittegolf in Zuid-Europa. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145512″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> luiken dichthouden The Guardian over de hittegolf in Zuid-Europa. of <span data-content=" The Guardian over slachtoffers van rook in Californië. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145513″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> binnen blijven. The Guardian over slachtoffers van rook in Californië. Voor miljoenen – van Zweden tot Californië en van Siberië tot Griekenland – was dit de zomer van vuur en rook.
Het idee dat één hete zomer nog geen hittetijd maakt, is achterhaald
Het verband tussen deze extremen en de wereldwijde opwarming is lang onzichtbaar gebleven. Sinds de jaren negentig hebben we van voorzichtige klimatologen en verstandige wetenschapsjournalisten geleerd dat we weersextremen als incidenten moeten zien. Het weer is niet het klimaat. Eén hete zomer maakt nog geen hittetijd.
Maar dat idee is achterhaald. Het wordt tijd dat we gaan inzien dat we niet meer op een zinvolle manier over extreem weer kunnen praten zonder de context van klimaatverandering. Weerman Gerrit Hiemstra is zich op Twitter niet voor niets met het klimaat gaan bemoeien.
Al het weer wordt beïnvloed <span data-content=" Meteoroloog Eric Holthaus legt het verband tussen weer en klimaat goed uit op Twitter. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145320″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> door de wereldwijde opwarming. Meteoroloog Eric Holthaus legt het verband tussen weer en klimaat goed uit op Twitter. Zoals wielrenners harder gaan fietsen van doping, zo leiden hogere temperaturen tot nieuwe weersextremen. Het is geen toeval dat de zes warmste zomers sinds 1880 in <span title="Bron: Ook frappant: de laatste keer dat het wereldwijd een maand lang kouder dan gemiddeld was, was in 1984. " data-content=" Ook frappant: de laatste keer dat het wereldwijd een maand lang kouder dan gemiddeld was, was in 1984. Bron: NOAA: ‘Global Climate Report – August 2018’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145321″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> de zes laatste jaren vielen.
Voor onze ogen speelt zich een drama af
Voortschrijdend inzicht in de meteorologie en klimaatwetenschap heeft ertoe geleid dat onderzoekers steeds beter de link kunnen leggen tussen <span title="Een jonge tak van de klimaatwetenschap – ‘attributie’ – verbindt concrete gevallen van extreem weer met de gestaag stijgende temperaturen. Hoe werkt dat? De onderzoekers gebruiken modelsimulaties: eentje van de wereld zoals die is (mét extra opwarming als gevolg van broeikasgassen) en eentje zoals die zou zijn zonder door mensen veroorzaakte opwarming. Vervolgens kijken ze hoe waarschijnlijk het is dat een bepaalde hittegolf, overstroming of droogte in beide werelden voorkomt. In een meerderheid van de tot nu toe onderzochte gevallen valt met redelijke zekerheid te concluderen dat het extreme weer waarschijnlijker en heviger is geworden door klimaatverandering. " data-content=" Een jonge tak van de klimaatwetenschap – ‘attributie’ – verbindt concrete gevallen van extreem weer met de gestaag stijgende temperaturen. Hoe werkt dat? De onderzoekers gebruiken modelsimulaties: eentje van de wereld zoals die is (mét extra opwarming als gevolg van broeikasgassen) en eentje zoals die zou zijn zonder door mensen veroorzaakte opwarming. Vervolgens kijken ze hoe waarschijnlijk het is dat een bepaalde hittegolf, overstroming of droogte in beide werelden voorkomt. In een meerderheid van de tot nu toe onderzochte gevallen valt met redelijke zekerheid te concluderen dat het extreme weer waarschijnlijker en heviger is geworden door klimaatverandering. Op deze kaart zie je de menselijke vingerafdruk op hittegolven, droogtes en overstromingen ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145323″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> de opwarming en specifieke weersextremen. Zonder wereldwijde opwarming hadden we het extreme weer van deze zomer <span title="Bron: World Weather Attribution: 'Heatwave in northern Europe, summer 2018' " data-content=" Bron: World Weather Attribution: 'Heatwave in northern Europe, summer 2018' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145324″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> niet gehad, durven zij nu <span title="Bron: The Guardian: 'Extreme global weather is 'the face of climate change''" data-content=" Bron: The Guardian: 'Extreme global weather is 'the face of climate change'' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145325″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> met grote zekerheid te stellen. Het weer wordt vreemder en <span data-content=" Klimatoloog Stefan Rahmstorf legt uit waarom het weer raarder en onvoorspelbaarder wordt. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145327″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> onvoorspelbaarder. Klimatoloog Stefan Rahmstorf legt uit waarom het weer raarder en onvoorspelbaarder wordt.
Als we de losse incidenten met elkaar verbinden, blijkt dat er zich recht voor onze ogen een <span data-content=" Journalist David Wallace-Wells schreef in New York Magazine over het grotere drama. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145328″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> drama afspeelt. Journalist David Wallace-Wells schreef in New York Magazine over het grotere drama. De extremen van de afgelopen maanden zijn geen uitzonderingen, ze zijn het gezicht van klimaatverandering. Alleen als we snel en radicaal ingrijpen, kunnen we nog voorkomen dat de opwarming uit de hand loopt.
Gevaarlijke hitte eist slachtoffers
Laten we de schade opnemen. Al in april van dit jaar eiste de hitte zijn tol. De 1,1 miljoen inwoners van de stad Nawabshah in Pakistan kregen de heetste aprilmaand <span title="Bron: Times of India: 'Pakistan's Nawabshah town sees 'highest ever April temperature''" data-content=" Bron: Times of India: 'Pakistan's Nawabshah town sees 'highest ever April temperature'' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145329″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> ooit te verduren, met een recordtemperatuur van 50,2 graden Celsius – 10 graden warmer dan normaal. ‘We deden ons best om zorg te verlenen,’ <span title="Bron: The New York Times: 'How Record Heat Wreaked Havoc on Four Continents'" data-content=" Bron: The New York Times: 'How Record Heat Wreaked Havoc on Four Continents' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145331″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> zei een lokale arts, ‘maar het was zo heet en zo druk dat het erg moeilijk was om alle patiënten te verzorgen.’ In het nabijgelegen Karachi kwamen door de hitte meer dan 65 mensen om het leven; de stroom was uitgevallen en ze konden <span title="Bron: Reuters: 'Pakistan heatwave kills 65 people in Karachi – welfare organization'" data-content=" Bron: Reuters: 'Pakistan heatwave kills 65 people in Karachi – welfare organization' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145332″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> geen verkoeling vinden.
Toen volgde de warmste meimaand ooit gemeten in het Noordpoolgebied. En vanaf juni had de hitte het hele noordelijk halfrond in zijn greep. In de provincie Quebec in Canada sneuvelden in één week <span title="Bron: The Star: 'More than 90 deaths now linked to heat wave in Quebec'" data-content=" Bron: The Star: 'More than 90 deaths now linked to heat wave in Quebec' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145333″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> 89 mensen <span data-content=" Inside Climate News legt uit waarom met name de warme nachten bijdragen aan sterfgevallen. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145334″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> door de hitte. Inside Climate News legt uit waarom met name de warme nachten bijdragen aan sterfgevallen. <span data-content=" Dit Correspondentlid beschrijft hoe de hitte hem ‘bijna fataal’ werd. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145335″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> Zieken Dit Correspondentlid beschrijft hoe de hitte hem ‘bijna fataal’ werd. en ouderen zijn bij extreme hitte <span data-content=" Lees hier wie waarom kwetsbaar is bij extreme hitte. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145336″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> het kwetsbaarst. Lees hier wie waarom kwetsbaar is bij extreme hitte.
In juli begonnen de branden. De rook van meer dan 150 brandende bossen in Siberië trok over het poolgebied en het <span title="Bron: NASA: 'Smoke from Siberian Fires Reaches Canada'" data-content=" Bron: NASA: 'Smoke from Siberian Fires Reaches Canada' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145337″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> noorden van Canada helemaal door tot de Amerikaanse <span title="Bron: Springfield News-Sun: 'Smoke from Siberian wildfires 4,000 miles away reaches New England'" data-content=" Bron: Springfield News-Sun: 'Smoke from Siberian wildfires 4,000 miles away reaches New England' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145338″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> staat Ohio, meer dan 10.000 kilometer verderop.
In Zweden was <span title="Bron: Swedish Meteorological and Hydrological Institute: 'Juli 2018 – Långvarig hetta och svåra skogsbränder'" data-content=" Bron: Swedish Meteorological and Hydrological Institute: 'Juli 2018 – Långvarig hetta och svåra skogsbränder' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145339″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> juli nog nooit zo warm en woedden tientallen branden <span title="Bron: KNMI: 'Opvallende natuurbranden door uitzonderlijk weer'" data-content=" Bron: KNMI: 'Opvallende natuurbranden door uitzonderlijk weer' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145340″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> boven de poolcirkel, waar het <span title="Bron: Geert Jan van Oldenborgh, wetenschapper van het KNMI, sprak bijvoorbeeld zijn verbazing uit over de hitterecords boven de poolcirkel. " data-content=" Geert Jan van Oldenborgh, wetenschapper van het KNMI, sprak bijvoorbeeld zijn verbazing uit over de hitterecords boven de poolcirkel. Bron: NRC Handelsblad: 'Elke vijf jaar een hittegolf – en dat komt door onszelf' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145341″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> tot ieders verbazing meer dan dertig graden werd. Schapen en rendieren in Noorwegen schuilden in tunnels tegen de warmte, waardoor <span title="Bron: Fins nieuwsbericht over de aanrijdingen. " data-content=" Fins nieuwsbericht over de aanrijdingen. Bron: NRK: 'Rein og sau flykter fra varmen – blir påkjørt i tunnelene' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145342″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> tientallen dieren werden aangereden.
In Griekenland, dat <span title="Bron: Zie dit verslag van NOAA over de recordwarmte in het middellandse zeegebied in juni." data-content=" Zie dit verslag van NOAA over de recordwarmte in het middellandse zeegebied in juni. Bron: NOAA: ‘Global Climate Report – June 2018’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145343″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> een van zijn warmste jaren ooit beleefde, joeg een woeste brand vlakbij Athene honderden mensen de zee in. Voor 91 mensen ging het vuur te snel. Het was de dodelijkste brand in Europa <span title="Bron: Dat blijkt uit de database ‘Centre for the Research on the Epidemiology of Disasters’ waar dit artikel uit citeert. " data-content=" Dat blijkt uit de database ‘Centre for the Research on the Epidemiology of Disasters’ waar dit artikel uit citeert. Bron: USA Today: ‘Death toll from Greek wildfire reaches 91 as village grieves’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145344″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> sinds 1900.
Neerlands warmste zomer in drie eeuwen
In eigen land beleefden we <span title="Bron: KNMI: 'Warmste zomer in drie eeuwen'" data-content=" Bron: KNMI: 'Warmste zomer in drie eeuwen' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145345″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> de warmste zomer in ruim drie eeuwen. Tijdens <span data-content=" Polygoonjournaal over de hitte van 1976. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145346″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> de legendarische hittegolf van 1976 Polygoonjournaal over de hitte van 1976. was Noordwest-Europa nog de hete uitzondering in een verder bovengemiddeld koele wereld. Deze zomer was het precies andersom: koele plekken waren de uitzondering op een zinderend hete aarde.
Nooit eerder bleef het ’s nachts <span title="Bron: KNMI: 'Zeldzaam warme nachten'" data-content=" Bron: KNMI: 'Zeldzaam warme nachten' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145347″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> zo warm. Asfalt smolt, spoorlijnen trokken krom. Oude bruggen konden niet meer gebruikt worden omdat het metaal zo ver was uitgezet. In Utrecht gebeurde hetzelfde met het mechaniek van de klok in de Domtoren, zodat de tijd <span title="Bron: De Volkskrant: 'Door de hitte stond in Utrecht de tijd even stil'" data-content=" Bron: De Volkskrant: 'Door de hitte stond in Utrecht de tijd even stil' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145348″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> een weekend lang stilstond.
De <span title="Bron: RIVM: 'De komende dagen kans op smog door ozon'" data-content=" Bron: RIVM: 'De komende dagen kans op smog door ozon' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145349″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> luchtkwaliteit, <span data-content=" Lees hier waarom hoge temperaturen slecht zijn voor de arbeidsproductiviteit. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145532″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> arbeidsproductiviteit Lees hier waarom hoge temperaturen slecht zijn voor de arbeidsproductiviteit. en <span title="Bron: Rijksoverheid: Factsheet ‘Effecten droogte en hitte op inkomens land- en tuinbouw’" data-content=" Bron: Rijksoverheid: Factsheet ‘Effecten droogte en hitte op inkomens land- en tuinbouw’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145351″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> landbouwopbrengsten holden achteruit. In het Limburgse plaatsje Stein werden bewoners tot waanzin gedreven door een <span title="In de bijbel worden ‘tien plagen’ (de Plagen van Egypte) beschreven die God op de Egyptenaren zou hebben losgelaten. In de vierde plaag teisteren grote hoeveelheden steekvliegen de Egyptenaren. " data-content=" In de bijbel worden ‘tien plagen’ (de Plagen van Egypte) beschreven die God op de Egyptenaren zou hebben losgelaten. In de vierde plaag teisteren grote hoeveelheden steekvliegen de Egyptenaren. Lees op Wikipedia over de 'Plagues of Egypt' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145352″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> Bijbelse vliegenplaag; warm geworden plastic afval dat lag te wachten op recycling bleek een perfecte broedplaats.
En dan de droogte – het was <span title="Bron: KNMI: 'Warmste zomer in drie eeuwen'" data-content=" Bron: KNMI: 'Warmste zomer in drie eeuwen' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145353″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> een van de droogste jaren ooit gemeten. In drie maanden verdween <span title="Bron: WUR: ‘Grasland tot 37% minder groen dan normaal’ " data-content=" Bron: WUR: ‘Grasland tot 37% minder groen dan normaal’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145354″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> een vijfde van het groen in Nederland. Overal waar je keek was het gras geel en lieten bomen hun blad vallen. Er waren <span title="Op de kwaliteit van de cijfers over natuurbranden in Nederland valt wel wat af te dingen." data-content=" Op de kwaliteit van de cijfers over natuurbranden in Nederland valt wel wat af te dingen. Trouw: 'Dubbel zoveel natuurbranden, maar niemand weet er het fijne van' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145356″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> dubbel zoveel natuurbranden als een jaar eerder en, omdat bloemen geen puf hadden om nectar te maken, <span title="Bron: Dat blijkt uit de jaarlijkse vlindertelling door de Vlinderstichting." data-content=" Dat blijkt uit de jaarlijkse vlindertelling door de Vlinderstichting. Bron: De Volkskrant: 'Wat een perfecte zomer leek te worden, blijkt een ramp voor de tuinvlinder' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145355″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> half zoveel vlinders. Ondanks haastig opgezette ‘visevacuaties’ sneuvelden talloze vissen in oververhitte rivieren en drooggevallen beken.
Extremen zijn de punten van één verhaal
Bijna alle extremen die ik net heb genoemd, hangen met de opwarming samen – ze zijn heviger of waarschijnlijker geworden door de klimaatverandering. Het zijn geen losstaande uitschieters, maar <span title="Het is niet met zekerheid te zeggen of de recente droogte in Nederland samenhangt met de wereldwijde opwarming – de droogte in ons land is de afgelopen eeuw namelijk niet toegenomen, stelt het KNMI. Recente modellen suggereren wel dat de droogte in Nederland in de lente en de zomer in de toekomst zal toenemen. " data-content=" Het is niet met zekerheid te zeggen of de recente droogte in Nederland samenhangt met de wereldwijde opwarming – de droogte in ons land is de afgelopen eeuw namelijk niet toegenomen, stelt het KNMI. Recente modellen suggereren wel dat de droogte in Nederland in de lente en de zomer in de toekomst zal toenemen. KNMI: 'Toekomstige zomers mogelijk droger dan gedacht' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145357″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> de punten van één verhaal.
Neem hittegolven. Die komen in een warmer klimaat vaker voor, <span title="Bron: Nature: ‘Changes in regional heatwave characteristics as a function of increasing global temperature’ " data-content=" Bron: Nature: ‘Changes in regional heatwave characteristics as a function of increasing global temperature’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145358″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> duren langer en zijn heter – dat is een van <span title="Bron: IOPScience: ‘Changes in observed climate extremes in global urban areas’ " data-content=" Bron: IOPScience: ‘Changes in observed climate extremes in global urban areas’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145359″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> de best gestaafde <span title="Bron: Nature: ‘Anthropogenic contribution to global occurrence of heavy-precipitation and high-temperature extremes’ " data-content=" Bron: Nature: ‘Anthropogenic contribution to global occurrence of heavy-precipitation and high-temperature extremes’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145361″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> bevindingen <span data-content=" Lees op de website Climate Signals bewijs voor het verband tussen hittegolven en wereldwijde opwarming. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145360″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> van de klimaatwetenschap. Lees op de website Climate Signals bewijs voor het verband tussen hittegolven en wereldwijde opwarming. De trend is in Nederland <span data-content=" Klimatoloog Geert Jan van Oldenburgh over de toegenomen hittegolven in Europa. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145363″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> goed te zien: Klimatoloog Geert Jan van Oldenburgh over de toegenomen hittegolven in Europa. extremen die we vroeger <span title="Bron: Dat zegt Geert Jan van Oldenburgh van het KNMI in The Economist. " data-content=" Dat zegt Geert Jan van Oldenburgh van het KNMI in The Economist. Bron: The Economist: ‘Heat is causing problems across the world’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145364″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> eens in de twintig jaar hadden, komen nu <span title="Bron: World Weather Attribution: 'Heatwave in northern Europe, summer 2018'" data-content=" Bron: World Weather Attribution: 'Heatwave in northern Europe, summer 2018' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145365″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> eens in de vijf jaar voor. Over één of twee decennia, als de opwarming doorzet, zien we ze <span title="Bron: Carbon Brief: ‘Unprecedented summer heat in Europe ‘every other year’ under 1.5C of warming’ " data-content=" Bron: Carbon Brief: ‘Unprecedented summer heat in Europe ‘every other year’ under 1.5C of warming’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145366″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> elke twee jaar.
Dat het warme weer in Europa dit jaar zo absurd lang bleef hangen, komt waarschijnlijk ook <span data-content=" In de Volkskrant vertelde klimatoloog Dim Coumou over veranderingen in de straalstroom. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145368″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> door de klimaatverandering. In de Volkskrant vertelde klimatoloog Dim Coumou over veranderingen in de straalstroom. Om precies te zijn: door <span title="Bron: Nature: ‘The influence of Arctic amplification on mid-latitude summer circulation’ " data-content=" Bron: Nature: ‘The influence of Arctic amplification on mid-latitude summer circulation’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145369″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> de snelle opwarming van de Noordpool. Want daardoor zijn de straalstroom en andere sterke winden die hoog in de atmosfeer het weer op het noordelijk halfrond voortstuwen, <span title="Bron: Science: ‘The weakening summer circulation in the Northern Hemisphere mid-latitudes’ " data-content=" Bron: Science: ‘The weakening summer circulation in the Northern Hemisphere mid-latitudes’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145370″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> zwakker geworden. Behalve hittegolven lijkt het erop dat ook orkanen daardoor <span title="Bron: Nature: ‘Hurricanes slow their roll around the world’ " data-content=" Bron: Nature: ‘Hurricanes slow their roll around the world’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145371″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> langer blijven hangen dan vroeger.
Zo hangt de verstoring op de ene plek samen met die op de andere, net als toen in 2010 <span title="Bron: AGU: ‘Reconciling two approaches to attribution of the 2010 Russian heat wave’ " data-content=" Bron: AGU: ‘Reconciling two approaches to attribution of the 2010 Russian heat wave’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145372″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> een hittegolf plaatsvond in Rusland terwijl een groot deel van Pakistan <span title="Bron: Nature: 'Influence of Anthropogenic Climate Change on Planetary Wave Resonance and Extreme Weather Events'" data-content=" Bron: Nature: 'Influence of Anthropogenic Climate Change on Planetary Wave Resonance and Extreme Weather Events' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145373″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> overstroomde door wekenlange regen. ‘Zulke anomalieën zijn onderdeel van dezelfde, grotere verstoring’, zei klimaatwetenschapper Michael Mann in augustus tegen <span title="Bron: The New Yorker: ‘How Climate Change Contributed to This Summer’s Wildfires’" data-content=" Bron: The New Yorker: ‘How Climate Change Contributed to This Summer’s Wildfires’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145376″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> The New Yorker.
Heet, droog en de fik gaat erin
Ook bosbranden <span data-content=" Dit is een goed stuk over bosbranden en klimaatopwarming. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145377″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> nemen toe door klimaatverandering. Dit is een goed stuk over bosbranden en klimaatopwarming. Weliswaar neemt wereldwijd het oppervlak dat jaarlijks afbrandt af, omdat boeren in Azië en Afrika minder bos in de hens zetten en de tropen <span title="Bron: AGU: ‘Spatial and temporal patterns of global burned area in response to anthropogenic and environmental factors: Reconstructing global fire history for the 20th and early 21st centuries’ " data-content=" Bron: AGU: ‘Spatial and temporal patterns of global burned area in response to anthropogenic and environmental factors: Reconstructing global fire history for the 20th and early 21st centuries’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145378″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> natter zijn geworden. Maar in de <span data-content=" National Geographic over klimaatverandering en bosbranden in Europa. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145380″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> gematigde National Geographic over klimaatverandering en bosbranden in Europa. en noordelijke regio’s is het risico op vernietigende branden mede door de opwarming juist <span data-content=" Zie op de website Climate Signals bewijs voor het verband tussen opwarming en bosbranden. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145381″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> groter geworden. Zie op de website Climate Signals bewijs voor het verband tussen opwarming en bosbranden. Door hogere temperaturen drogen bossen uit en duurt <span title="Bron: Nature: ‘Climate-induced variations in global wildfire danger from 1979 to 2013’ " data-content=" Bron: Nature: ‘Climate-induced variations in global wildfire danger from 1979 to 2013’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145382″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> het droge weer waarin branden voorkomen langer. Bovendien <span title="‘Per graad opwarming neemt het aantal blikseminslagen bij onweer toe met ongeveer 10 tot 15 procent’, stelt het KNMI. Waarom? ‘De verticale windsnelheden kunnen door klimaatverandering toenemen omdat warmere lucht meer waterdamp kan bevatten. Wanneer deze lucht opstijgt en afkoelt komt er meer condensatiewarmte vrij en neemt de sterkte van de verticale luchtstromingen in wolken toe. Dit resulteert in grotere hagelstenen, meer neerslag en meer onweer.’ " data-content=" ‘Per graad opwarming neemt het aantal blikseminslagen bij onweer toe met ongeveer 10 tot 15 procent’, stelt het KNMI. Waarom? ‘De verticale windsnelheden kunnen door klimaatverandering toenemen omdat warmere lucht meer waterdamp kan bevatten. Wanneer deze lucht opstijgt en afkoelt komt er meer condensatiewarmte vrij en neemt de sterkte van de verticale luchtstromingen in wolken toe. Dit resulteert in grotere hagelstenen, meer neerslag en meer onweer.’ KNMI: 'Hevigere buien door klimaatverandering' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145383″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> bliksemt het meer op een hetere aarde, waardoor <span title="Bron: Nature: ‘Lightning as a major driver of recent large fire years in North American boreal forests’ " data-content=" Bron: Nature: ‘Lightning as a major driver of recent large fire years in North American boreal forests’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145384″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> meer branden ontstaan.
Dat helpt te verklaren waarom deze zomer in het noorden van Californië de grootste brand uit de geschiedenis van de staat woedde en een gebied zo groot als Los Angeles in vlammen opging. In de wijde omgeving moesten mensen <span data-content=" Verslag van een milieujournalist wiens kinderen niet buiten konden spelen door de rook. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145387″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> binnen blijven om de rook te mijden. Verslag van een milieujournalist wiens kinderen niet buiten konden spelen door de rook.
Op veel plaatsen werden hitte en droogte afgewisseld met noodweer. In Japan, bijvoorbeeld, moesten begin juli 1,2 miljoen mensen geëvacueerd worden en stierven er tweehonderd <span data-content=" Foto’s van de overstromingen in Japan. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145386″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> door overstromingen. Foto’s van de overstromingen in Japan.
Met elke extra graad warmte kan de lucht 7 procent meer waterdamp vasthouden
Ook dat past naadloos in een tijdperk van wereldwijde opwarming. Want met elke extra graad warmte kan de lucht <span title="Bron: ‘A well-established physical law (the Clausius-Clapeyron relation) determines that the water-holding capacity of the atmosphere increases by about 7% for every 1°C rise in temperature’, schreef het IPCC al in 2007. " data-content=" ‘A well-established physical law (the Clausius-Clapeyron relation) determines that the water-holding capacity of the atmosphere increases by about 7% for every 1°C rise in temperature’, schreef het IPCC al in 2007. Bron: Veelgestelde vragen op de website van het IPCC ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145388″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> 7 procent meer waterdamp vasthouden. Dus als het regent, valt er <span data-content=" Hoe kan het dat het door klimaatverandering droger én natter wordt? Het KNMI legt uit. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145390″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> méér neerslag. Hoe kan het dat het door klimaatverandering droger én natter wordt? Het KNMI legt uit.
Daarom deden de hoosbuien in Nederland eind juli <span data-content=" Tropische buien in Nederland (NOS). ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145391″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> denken aan de regentijd in de tropen Tropische buien in Nederland (NOS). en daarom verwacht het KNMI de komende decennia <span title="Bron: KNMI: ‘Intensiteit van extreme neerslag in een veranderend klimaat’ " data-content=" Bron: KNMI: ‘Intensiteit van extreme neerslag in een veranderend klimaat’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145392″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> meer neerslag per uur. Daarom zorgen orkanen zoals <span title="Bron: Carbon Brief: ‘Climate change ‘tripled chances’ of Hurricane Harvey’s record rain’ " data-content=" Bron: Carbon Brief: ‘Climate change ‘tripled chances’ of Hurricane Harvey’s record rain’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145393″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> Harvey en <span title="Bron: Over de overstromingen als gevolg van Florence. " data-content=" Over de overstromingen als gevolg van Florence. Bron: Vox: 'Hurricane Florence’s “1,000-year” rainfall, explained' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145394″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> Florence voor <span title="Bron: Stony Brook University: ‘Estimating the potential impact of climate change on Hurricane Florence’ " data-content=" Bron: Stony Brook University: ‘Estimating the potential impact of climate change on Hurricane Florence’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145395″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> zoveel meer <span title="Bron: Nature: ‘Hurricanes slow their roll around the world’ " data-content=" Bron: Nature: ‘Hurricanes slow their roll around the world’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145396″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> overstromingen dan stormen van <span data-content=" Klimatoloog Michael Mann in The Guardian over de invloed van opwarming op orkaan Florence. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145397″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> twintig of veertig jaar geleden. Klimatoloog Michael Mann in The Guardian over de invloed van opwarming op orkaan Florence. En daarom wordt verwacht dat <span title="Bron: ‘Hoewel de sterkte van de moesson in het zuidwesten van India de laatste jaren is afgenomen’, schrijft het KNMI, ‘wordt verwacht dat in de toekomst de totale hoeveelheid neerslag juist zal toenemen.’ " data-content=" ‘Hoewel de sterkte van de moesson in het zuidwesten van India de laatste jaren is afgenomen’, schrijft het KNMI, ‘wordt verwacht dat in de toekomst de totale hoeveelheid neerslag juist zal toenemen.’ Bron: KNMI: 'Verandert de moesson?' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145398″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> het regenseizoen in Azië natter wordt, zoals in de Indiase deelstaat Kerala in augustus, waar bijna 40 procent meer regen viel dan normaal en meer dan <span title="Bron: The Guardian: 'Kerala floods: death toll rises to at least 324 as rescue effort continues'" data-content=" Bron: The Guardian: 'Kerala floods: death toll rises to at least 324 as rescue effort continues' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145399″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> een miljoen mensen moesten vluchten. De schade aan huizen, wegen en akkers in de deelstaat wordt geschat op <span data-content=" The Financial Times over de schade door de overstromingen in Kerala. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145400″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> 2,7 miljard dollar. The Financial Times over de schade door de overstromingen in Kerala.
Reken niet op een ‘nieuw normaal’
Ik heb deze zomer meer dan tweehonderd artikelen gespaard over wat er allemaal gebeurde. Gaandeweg groeide mijn verbazing. Zeker, de zomerhitte heeft het gesprek over de opwarming aangewakkerd. En er zijn overal op aarde hoopvolle tekenen van verandering; miljoenen mensen maken keuzes <span data-content=" Over de talloze onzichtbare helden die klimaatverandering tegengaan, schreef ik vorige week dit verhaal. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145402″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> om de uitstoot te beperken. Over de talloze onzichtbare helden die klimaatverandering tegengaan, schreef ik vorige week dit verhaal. Maar als collectief schiet onze reactie nog ernstig tekort. We doen lang niet genoeg om het tij te keren.
Zoals het er nu uitziet, wordt 2018 een van de vijf heetste jaren <span title="Bron: NOAA: ‘2018 year-to-date temperatures versus previous years’ " data-content=" Bron: NOAA: ‘2018 year-to-date temperatures versus previous years’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145403″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> sinds de metingen begonnen in 1880. Onderzoekers voorspellen nu dat het <span title="Bron: Nature: ‘A novel probabilistic forecast system predicting anomalously warm 2018-2022 reinforcing the long-term global warming trend’ " data-content=" Bron: Nature: ‘A novel probabilistic forecast system predicting anomalously warm 2018-2022 reinforcing the long-term global warming trend’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145405″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> de komende vijf jaar bovengemiddeld warm blijft en we in die tijd zeer waarschijnlijk nog <span data-content=" De Volkskrant over de ‘ongewoon warme’ jaren die we kunnen verwachten. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145404″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> een extreem heet jaar te verduren krijgen. De Volkskrant over de ‘ongewoon warme’ jaren die we kunnen verwachten. De verwachting is dat de komende decennia <span title="Bron: Nature: ‘Global risk of deadly heat’ " data-content=" Bron: Nature: ‘Global risk of deadly heat’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145406″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> honderden miljoenen mensen zullen worden <span title="Bron: NHESS: ‘Extreme heat in India and anthropogenic climate change’ " data-content=" Bron: NHESS: ‘Extreme heat in India and anthropogenic climate change’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145407″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> blootgesteld aan <span title="Bron: PLOS: ‘Quantifying excess deaths related to heatwaves under climate change scenarios: A multicountry time series modelling study’ " data-content=" Bron: PLOS: ‘Quantifying excess deaths related to heatwaves under climate change scenarios: A multicountry time series modelling study’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145408″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> dodelijke <span data-content=" The New York Times over ondraaglijke hitte in India. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145409″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> hitte The New York Times over ondraaglijke hitte in India. en andere klimaatrampen, met <span title="Bron: Onderzoek van ‘Economic Survey’ over de gevolgen van klimaatopwarming voor de landbouw." data-content=" Onderzoek van ‘Economic Survey’ over de gevolgen van klimaatopwarming voor de landbouw. Bron: Economic Survey: 'Chapter 6, Climate, Climate Change, and Agriculture' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145410″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> alle gevolgen van dien voor de <span title="Bron: Een voorspeld gevolg is dat insecten meer gewassen zullen opeten als het warmer wordt. " data-content=" Een voorspeld gevolg is dat insecten meer gewassen zullen opeten als het warmer wordt. Bron: Science ‘Increase in crop losses to insect pests in a warming climate’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145411″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> voedselvoorziening en <span title="Bron: Stanford: ‘Large potential reduction in economic damages under UN mitigation targets’ " data-content=" Bron: Stanford: ‘Large potential reduction in economic damages under UN mitigation targets’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145412″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> de wereldeconomie.
We hebben dus geen ‘plateau’ bereikt, geen ‘nieuw normaal’ zoals het weleens wordt genoemd. Integendeel. We bevinden ons op een levensgevaarlijk parcours richting een aarde die op veel plekken onleefbaar is – en de verandering zal niet geleidelijk gaan.
Opwarming versterkt zichzelf op verschillende manieren
De reden daarvoor is dat de opwarming zichzelf op verschillende manieren versterkt. In <span title="Bron: Het ging niet om een nieuw onderzoek, maar een nieuwe samenvatting van bestaand onderzoek, een zogenaamd ‘perspectief’. " data-content=" Het ging niet om een nieuw onderzoek, maar een nieuwe samenvatting van bestaand onderzoek, een zogenaamd ‘perspectief’. Bron: PNAS: ‘Trajectories of the Earth System in the Anthropocene’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145413″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> een recent artikel in wetenschapsblad Proceedings of the National Academy of Science beschrijven onderzoekers tien processen die de opwarming versterken. Daaruit blijkt hoe precair onze situatie is.
Een voorbeeld: naarmate meer zee-ijs op de Noordpool smelt, komt er meer zeewater voor in de plaats, dat meer warmte absorbeert dan ijs, waardoor de opwarming zichzelf versterkt en er weer meer zee-ijs smelt. Dat is een van de redenen waardoor de Noordpool <span title="Bron: Nature: 'Recent Arctic amplification and extreme mid-latitude weather'" data-content=" Bron: Nature: 'Recent Arctic amplification and extreme mid-latitude weather' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145416″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> meer dan twee keer zo snel is opgewarmd als het wereldwijde gemiddelde.
We lopen een aanzienlijk risico op het passeren van cruciale kantelpunten
Een ander voorbeeld van zo’n proces dat zichzelf versterkt, is <span title="Bron: Zie hierover bijvoorbeeld deze studie. " data-content=" Zie hierover bijvoorbeeld deze studie. Bron: IOPScience: ‘The impact of the permafrost carbon feedback on global climate’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145417″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> het vrijkomen van broeikasgassen uit smeltend permafrost. Terwijl je dit leest, <span data-content=" The Washington Post publiceerde deze week een groot verhaal over het bubbelende broeikasgas. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145421″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> bubbelt er methaan omhoog The Washington Post publiceerde deze week een groot verhaal over het bubbelende broeikasgas. <span title="Bron: Hoeveel methaan er vermoedelijk weglekt lees je hier. " data-content=" Hoeveel methaan er vermoedelijk weglekt lees je hier. Bron: Nature: ‘21st-century modeled permafrost carbon emissions accelerated by abrupt thaw beneath lakes’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145422″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> uit smeltmeren boven de poolcirkel in Alaska. Methaan houdt in de dampkring over een periode van twintig jaar zeker <span title="Bron: Het ‘opwarmingspotentieel’ van methaan over een periode van twintig jaar is 86. " data-content=" Het ‘opwarmingspotentieel’ van methaan over een periode van twintig jaar is 86. Bron: IPCC: 'Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change’, p. 714 ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145423″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> 86 keer zoveel warmte vast <span title="Het smelten van permafrost zou een extra opwarming van 0,09 graden Celsius in 2100 kunnen veroorzaken. Zie ‘Table 2. Projections of cumulative emissions from thawing permafrost’ in onderstaande paper. " data-content=" Het smelten van permafrost zou een extra opwarming van 0,09 graden Celsius in 2100 kunnen veroorzaken. Zie ‘Table 2. Projections of cumulative emissions from thawing permafrost’ in onderstaande paper. PNAS: 'Trajectories of the Earth System in the Anthropocene' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145424″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> als CO2.
Zelfs als we het klimaatdoel van maximaal twee graden opwarming in 2100 halen – dat doel werd in <span title="In Parijs is door alle landen van de wereld afgesproken de opwarming te beperken tot 2 graden Celsius aan het einde van de eeuw, ten opzichte van pre-industriële temperaturen. Er is ook een streven afgesproken: maximaal 1,5 graad Celsius opwarming." data-content=" In Parijs is door alle landen van de wereld afgesproken de opwarming te beperken tot 2 graden Celsius aan het einde van de eeuw, ten opzichte van pre-industriële temperaturen. Er is ook een streven afgesproken: maximaal 1,5 graad Celsius opwarming. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145444″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> het klimaatakkoord van Parijs gesteld –, lopen we <span title="Bron: In deze studie zijn de kansen op het passeren van kantelpunten verder gepreciseerd. " data-content=" In deze studie zijn de kansen op het passeren van kantelpunten verder gepreciseerd. Bron: PNAS: ‘Imprecise probability assessment of tipping points in the climate system’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145425″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> een aanzienlijk risico op het passeren van cruciale <span title="De processen of ‘kantelpunten’ die de onderzoekers beschrijven zijn onder meer: de smelt van ijskappen en zee-ijs, het verdwijnen van koraalriffen, veranderingen in de straalstroom en oceaancirculatie, en verminderde opname van broeikasgassen door boreale bossen en regenwoud." data-content=" De processen of ‘kantelpunten’ die de onderzoekers beschrijven zijn onder meer: de smelt van ijskappen en zee-ijs, het verdwijnen van koraalriffen, veranderingen in de straalstroom en oceaancirculatie, en verminderde opname van broeikasgassen door boreale bossen en regenwoud. Deze bioloog, die meeschreef aan het hieronder aangehaalde artikel, legt goed uit hoe die kantelpunten werken ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145442″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> ‘kantelpunten’ in het klimaatsysteem, schrijven de onderzoekers. Daarna versterkt de opwarming zichzelf zodanig dat we <span title="Zie voor een goede weergave van dit proces Figuur 2 in deze studie. " data-content=" Zie voor een goede weergave van dit proces Figuur 2 in deze studie. PNAS: 'Trajectories of the Earth System in the Anthropocene' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145428″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> niet meer effectief kunnen bijsturen.
Als dit scenario uitkomt, kan de aarde na 2100 in een paar eeuwen <span data-content=" In de Volkskrant vind je een bespreking van het recente artikel over de ‘hittetijd’. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145429″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> afglijden naar een ‘hittetijd’, In de Volkskrant vind je een bespreking van het recente artikel over de ‘hittetijd’. een toestand die volgens de onderzoekers ‘onherbergzaam zou zijn voor de huidige menselijke samenlevingen en voor veel andere hedendaagse soorten’. De landbouw zal zich niet snel genoeg kunnen aanpassen, delta’s en laaggelegen kuststeden zullen vrijwel zeker onderlopen, stormen worden nog vernietigender en alle koraalriffen <span title="Bron: PNAS: 'Trajectories of the Earth System in the Anthropocene'" data-content=" Bron: PNAS: 'Trajectories of the Earth System in the Anthropocene' ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145430″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> sterven al voor het einde van deze eeuw af.
Dit is een uniek ‘maak het of kraak het’-moment
Ik weet niet of dit zorgwekkende feitenrelaas helpt. Of iemand er harder van gaat lopen. Maar ik hoop het wel.
Want we kunnen nog steeds kiezen voor een andere uitkomst – scenario’s zoals hierboven zijn <span data-content=" Klimaatwetenschapper Erwin Lambert legt uit waarom we ons niet blind moeten staren op één scenario. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145432″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> geen toekomstvoorspellingen. Klimaatwetenschapper Erwin Lambert legt uit waarom we ons niet blind moeten staren op één scenario. De wereld hoeft niet af te glijden naar een hittetijd. We kunnen nog <span title="Dat stellen ook de auteurs van de studie ‘Trajectories of the Earth System in the Anthropocene’ in Proceedings of the National Academy of Science (PNAS). Geleidelijke verandering is niet genoeg om een hittetijd af te wenden, schrijven zij. ‘Er zullen waarschijnlijk wijdverspreide, snelle en fundamentele transformaties nodig zijn om het risico te verminderen dat we de drempel overschrijden.’" data-content=" Dat stellen ook de auteurs van de studie ‘Trajectories of the Earth System in the Anthropocene’ in Proceedings of the National Academy of Science (PNAS). Geleidelijke verandering is niet genoeg om een hittetijd af te wenden, schrijven zij. ‘Er zullen waarschijnlijk wijdverspreide, snelle en fundamentele transformaties nodig zijn om het risico te verminderen dat we de drempel overschrijden.’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145433″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> een ander pad kiezen.
We leven zelfs in een uniek ‘maak het of kraak het’-moment, stellen de auteurs van een lijvig <span title="Bron: The Global Commission on Economy and Climate: ‘Unlocking the Inclusive Growth Story of the 21st Century’" data-content=" Bron: The Global Commission on Economy and Climate: ‘Unlocking the Inclusive Growth Story of the 21st Century’ ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145556″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> recent rapport van The Global Commission on the Economy and Climate.
Waarom? Tot 2030 wordt er wereldwijd naar verwachting 90 biljoen dollar geïnvesteerd in nieuwe infrastructuur zoals openbaar vervoer en energieopwekking. Investerings- en beleidsbesluiten in de komende twee à drie jaar bepalen in hoge mate hoe duurzaam die nieuwe infrastructuur wordt. De komende jaren bepalen we dus veel over onze samenleving in de komende eeuw. We bepalen mede hoeveel we nog gaan uitstoten.
Een snelle transitie naar duurzaamheid betaalt zich dubbel en dwars terug
Als politici, ondernemers en investeerders nu slim handelen, kunnen ze tot 2030 zo’n 65 miljoen nieuwe banen creëren, 700.000 doden door luchtvervuiling voorkomen en de wereldeconomie in z’n geheel een boost geven ter waarde van 26 biljoen dollar, <span title="Bron: ‘Major Opportunities for Growth and Climate Action: A Technical Note’ door Garrido et al. Deze paper moet nog online verschijnen." data-content=" Bron: ‘Major Opportunities for Growth and Climate Action: A Technical Note’ door Garrido et al. Deze paper moet nog online verschijnen. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-infocard-contents-145434″ data-component=”Infocard” style=”max-width: 100%;” class=””> berekenden de auteurs, onder wie ’s werelds meest vooraanstaande klimaateconoom <span data-content=" Nicholas Stern over de kosten van klimaatverandering (in The Guardian in 2016). ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145435″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> Nicholas Stern. Nicholas Stern over de kosten van klimaatverandering (in The Guardian in 2016).
Een snelle transitie naar duurzaamheid betaalt zichzelf dubbel en dwars terug door de klimaatschade die we voorkomen, door nieuwe banen en de gezondheidsvoordelen van schone lucht. ‘Het zal resulteren in efficiënte, leefbare steden; koolstofarme, slimme en veerkrachtige infrastructuur; en het herstel van aangetaste gebieden en de bescherming van waardevolle bossen’, <span data-content=" Hier vind je het rapport ‘Unlocking the Inclusive Growth Story of the 21st Century’. ” aria-expanded=”false” aria-controls=”contentitem-sidenote-contents-145436″ data-component=”Sidenote” style=”max-width: 100%;” class=””> stelt het rapport. Hier vind je het rapport ‘Unlocking the Inclusive Growth Story of the 21st Century’.
Als de zinderende hitte van deze zomer niet genoeg reden was om je hiermee te bemoeien, dan zou de laatste mogelijkheid van zo’n prettig leefbare aarde het toch moeten doen.
Verder lezen: