Ann Caluwaerts sprak zich in 2017 uit tegen seksisme in de bedrijfswereld
Het jaar van de vrouw wordt 2017 wel eens genoemd, en Ann Caluwaerts zal er niet rouwig om zijn. De topvrouw van Telenet wil meer meisjes in de wetenschappen en meer vrouwen aan de top. Het zal ook leiden tot minder #metoo, zegt ze. ’Suggestieve gebaren of een hand op je been, het is toch ongelooflijk dat vrouwen dit nog altijd moeten meemaken?’
Wat voorafging. Nadat filmproducent Harvey Weinstein door verschillende vrouwen van seksuele intimidatie werd beschuldigd in oktober 2017, ging de hashtag #metoo viraal op social media. Vrouwen (maar ook mannen) die #metoo (“ik ook”) schreven, kwamen er zo voor uit dat ook zij slachtoffer waren geweest van seksuele intimidatie of seksueel geweld. Ook seksisme in de bedrijfswereld kwam meer in het nieuws en daartegen sprak Ann Caluwaerts zich uit. Van een heel andere orde was er dit voorjaar het nieuws dat Kamervoorzitter Siegfried Bracke in de adviesraad van Telenet zetelde en daar 10.000 tot 12.000 euro voor ontvangen zou hebben.
Share
‘Vrouwen en mannen zijn nu eenmaal verschillend. Vandaar dat diversiteit in het bedrijfsleven zo belangrijk is, om niet uitsluitend vanuit een mannelijke blik de zaken te bekijken’
Dit is haar plek. Hier werd haar leven in de juiste plooi gelegd. De brasserie waar we koffie drinken, ligt pal in Arenberg, de campus van de KU Leuven waar de toegepaste wetenschappen heersen. Achttien was Ann Caluwaerts, een meisje, toen ze midden jaren 80 van West-Vlaanderen naar hier trok om er burgerlijk ingenieur elektronica te studeren. Dertig jaar later, en allang een vrouw, vertelt ze dat ze alles hier gevonden heeft, haar carrière en haar man.
Het had anders kunnen lopen. Als ze naar de leraar scheikunde geluisterd had die in het zesde middelbaar tegen haar zei: “Ann, burgerlijk ingenieur is geen beroep voor meisjes, ga scheikunde studeren, dan kun je in een labo werken of gaan lesgeven.” Het zal wel zijn, dacht Caluwaerts, en in de jongensschool – de meisjesschool bood die mogelijkheid toen niet – ging ze zich na de lesuren voorbereiden op het ingangsexamen.
Het aantal meisjes dat voor burgerlijk ingenieur studeerde, was in haar tijd misschien 10 procent. Vandaag is het niet veel meer. “En dat terwijl het potentieel van meisjes gigantisch is. De combinatie van een STEM-richting (Science, Technology, Engineering, Mathematics) met vrouwelijke eigenschappen zoals samenwerking, creativiteit en empathisch vermogen is ijzersterk, en iets wat de industrie heel hard kan gebruiken. Ik denk dat er meer rolmodellen nodig zijn.”
Beschouwt u dat als uw taak, een rolmodel zijn?
“Meer en meer sinds dit jaar. Maar je moet weten hoe je meisjes warm maakt voor wetenschappen. Niet door te zeggen dat ze zullen kunnen programmeren, wel door hun te vertellen dat ze wegens hun studies misschien kanker of Alzheimer gaan genezen, of een skelet ontwikkelen waarmee mensen in een rolstoel weer kunnen lopen. Als je die taal gebruikt, kun je veel meer meisjes in een ingenieursrichting krijgen dan nu.”
Bevestigt u daarmee niet het cliché dat meisjes door de zachte kant van wetenschappen worden aangetrokken?
“Is dat een cliché, vindt u? Ik denk dat het een realiteit is. Vrouwen en mannen zijn nu eenmaal verschillend. Vandaar dat diversiteit in het bedrijfsleven zo belangrijk is, om niet uitsluitend vanuit een mannelijke blik de zaken te bekijken. Bij Telenet bestaat de helft van het directieteam uit vrouwen. Onze CEO John Porter zal zelfs zeggen dat als hij moet kiezen tussen een man en een vrouw met exact dezelfde competenties, hij voor een vrouw zal kiezen als dit de diversiteit bevordert.”
Sommige vrouwen zijn expliciet tegen dat soort van positieve discriminatie.
“Het mag uiteraard nooit de bedoeling zijn dat vrouwen op een positie terechtkomen louter omdat ze vrouw zijn. Maar denk je dat alle mannen in hoge functies even competent zijn? De instroom van vrouwen in bedrijven is gelijk aan het aantal mannen, maar hoe hogerop je gaat, hoe minder vrouwen vertegenwoordigd zijn. Het aantal vrouwelijke directieleden in Belgische bedrijven is maar 18 procent. Dat klopt niet.
“En nee, ik geloof niet dat vrouwen die hogere posities niet willen. Ik geloof dat een bedrijf de voorwaarden moet creëren zodat vrouwen hun ambities kunnen waarmaken. Daarnaast moeten vrouwen hun talenten ook durven te tonen. We zijn daar soms te braaf in. We denken dat iedereen wel zal zien hoe goed we aan het werken zijn zonder dat we het zelf zeggen. “Ik zie dat bij de evaluaties binnen ons bedrijf. De mannelijke collega’s zullen zichzelf gemakkelijker op de borst kloppen over hun prestaties en zeggen dat ze promotie verdienen. Vrouwen leggen eerder de nadruk op waar ze nog steekjes hebben laten vallen en wat ze beter hadden kunnen doen. Daar moeten we rekening mee houden.
“Zelf heb ik nog iets anders moeten leren. Zoals veel vrouwen wilde ik vroeger vooral graag gezien zijn. Mooie eigenschap, maar het belet je soms om op te komen voor jezelf. Met het ouder worden kan ik dat wel veel beter. Waarmee ik niet zeg dat vrouwen mannen moeten worden. Dat lijkt me niet wenselijk.” (lacht)
Share
‘Vriendinnen uit allerlei sectoren hebben er allemaal al mee te maken gehad. Van onnozele opmerkingen tot suggestieve gebaren tot een hand op iemands been. Het is toch ongelooflijk dat vrouwen dit in 2017 nog altijd moeten meemaken?’
U bent dit jaar op de voorgrond getreden met uw reacties op #metoo. Waarom?
“Ik ben enorm geschrokken van de omvang van #metoo. Je weet natuurlijk dat het gebeurt, maar dat zo’n massa vrouwen ermee te maken heeft gekregen, daar had ik geen idee van. Ik sprak erover met vriendinnen die actief zijn in allerlei professionele sectoren, en zij hebben er allemaal mee te maken gehad. Van onnozele opmerkingen tot suggestieve gebaren tot een hand op iemands been. Het is toch ongelooflijk dat vrouwen dit in 2017 nog altijd moeten meemaken?”
Eerder hadden u en uw vriendinnen daar nooit over gesproken?
“Nee, dat is het hem net, blijkbaar vinden vrouwen het zelfs niet abnormaal. Ik heb ook al wel eens flauwe opmerkingen gehad, en ik lachte dan altijd maar wat mee. Je wilt geen seut zijn. Maar dat doe ik dus niet meer. Gedaan met lachen om respectloze opmerkingen. Dit jaar ben ik wat meer feministe geworden. En ben ik nog meer gaan nadenken over diversiteit. Want als je meer vrouwen in leidinggevende posities hebt, zal er ook minder seksisme zijn.”
Seksuele intimidatie gebeurt overal, het is moeilijk om voor te stellen dat Telenet ervan gevrijwaard is gebleven.
“Er zijn 3.300 medewerkers bij Telenet, dus de kans bestaat natuurlijk, ja. Maar het signaal van de top van ons bedrijf is dat het niet getolereerd wordt. In mijn team – ik heb zeventig mensen die voor mij werken – denk ik echt niet dat het gebeurt. Vrouwen in leidinggevende posities zijn geen minderheid meer bij Telenet, dat helpt.”
Ann Caluwaerts begon haar carrière bij Lernout & Hauspie, waar ze chips en software ontwikkelde. Maar ze wist toen al dat ze niet de vrouw was om de hele dag achter een computer te zitten. Marketing en communicatie, dat sprak haar veel meer aan. En dus ging ze dat doen, eerst bij Lernout & Hauspie, later bij British Telecom. “Een onlogische evolutie voor een ingenieur, maar een heel logische evolutie voor mezelf.”
Sinds 2011 werkt ze voor Telenet. Ze is er chief corporate affairs, wat betekent dat ze zich bezighoudt met de interne en externe communicatie, en de externe relaties. “Eigenlijk beheer ik de reputatie van het bedrijf.”
Telenet is incontournable op telecom- en mediagebied. Het heeft macht. U dus ook. Hoe gaat u daarmee om?
“Ik zie het vooral als een grote verantwoordelijkheid. Ten opzichte van onze medewerkers, maar ook ten opzichte van de maatschappij. Wij zijn geboren uit de Vlaamse klei, we willen er mee voor zorgen dat Vlaanderen economisch mee kan en dat onze scholen mee kunnen.”
Wat doet Telenet voor de maatschappij?
“Behalve het feit dat we de digitale toekomst aan het bouwen zijn, doen we aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Onze digicorders laten we herstellen in een maatwerkbedrijf (wat vroeger beschutte werkplaats werd genoemd, red.). Met Coderdojo organiseren we clubs waar jongeren digitale tools en competenties aanleren en probleemoplossend leren denken. Aan Brusselse jongeren die geen diploma hebben en moeilijk aan werk raken, leren we hoe ze webontwikkelaar kunnen worden.
Share
‘Hoe groter we worden bij Telenet, hoe kritischer men ons benadert. Het hoort erbij als je je kop boven het maaiveld uitsteekt’
“Enkele weken geleden zijn acht van onze technische mensen overigens vrijwillig voor drie maanden naar Puerto Rico vertrokken om er het telecomnetwerk, dat in duigen ligt na de doortocht van orkaan Maria, te gaan heropbouwen. Het typeert het engagement van onze mensen heel erg.”
Dit jaar was er ook het nieuws over de plannen van De Vijver Media, de eigenaar van de tv-zenders VIER, VIJF en ZES en het productiehuis Woestijnvis. Telenet heeft nu de helft van de aandelen in handen, en een mogelijke piste is dat het voor 100 procent eigenaar wordt. Hoe staat het met die onderhandelingen?
“U zegt het: het is een van de pistes. Er zijn nog andere opties. Als de tijd rijp is, zullen we meedelen wat de onderhandelingen hebben opgeleverd.”
Mediawatchers zeggen dat het niet ongevaarlijk is als Telenet voor 100 procent eigenaar wordt van De Vijver Media, omdat het dan rechter en betrokken partij tegelijk zou zijn. Stel dat Medialaan met een nieuwe zender wil starten, moet het bij Telenet komen aankloppen voor een plaatsje op de kabel, maar moet het ook zijn plannen uit de doeken doen bij de concurrent.
“Dan gaan die mediawatchers voorbij aan de economische logica van dit bedrijf. De hoofdzaak van Telenet is ervoor zorgen dat de kijkers goeie content hebben. Als iemand met een goed voorstel komt, hebben wij er geen enkel belang bij om dat naar een van onze eigen zenders over te hevelen. Het zou tijd, geld en creativiteit kosten. Onze klanten willen goede televisie, op allerlei platformen. Mochten we van 50 naar 100 procent gaan, zou er weinig veranderen.”
Grote spelers worden argwanender bekeken.
“Dat merken we inderdaad. Toen Telenet pas opgericht was, waren we de kleine uitdager en Vlaanderen heeft altijd sympathie voor de underdog. Hoe groter we worden, hoe kritischer men ons benadert. Het hoort erbij als je je kop boven het maaiveld uitsteekt.”
Kritiek kwam er dit jaar ook toen bekend werd dat Kamervoorzitter Siegfried Bracke (N-VA) in de adviesraad van Telenet zetelde en daar 10.000 tot 12.000 euro voor ontvangen zou hebben. Hoe heeft het bedrijf die periode verteerd?
Share
‘PVDA heeft één vennootschap van Telenet onder de loep genomen, en daaruit geconcludeerd dat wij 0 procent vennootschapsbelastingen hebben betaald. Maar zoals de meeste bedrijven bestaat Telenet uit meerdere vennootschappen. In ons geval 19. Samen betalen die 34 procent belastingen’
“Het was een moeilijke periode, dat ga ik niet verhullen. Als communicatieteam ga je dan in crisismodus. Eigenlijk zijn wij onvrijwillig meegesleept in de Publifin-affaire (die brak uit in december 2016 toen bleek dat mandatarissen duizenden euro’s opstreken in adviesraden van de Waalse intercommunale Publifin, red.) Maar er is een groot verschil. Omdat de gemeenten hun aandeel in Telenet verkochten in 2007, gingen de politici die tot dan in de raad van bestuur zaten daar uit. Omdat ze toch nog een vinger aan de pols wilden houden, hebben we toen de adviesraad opgericht. Bovendien is Publifin een overheidsorganisatie waar politici in zetelden, wij zijn een privébedrijf.”
Het punt is natuurlijk dat mensen het onfatsoenlijk vinden dat politici nog eens duizenden euro’s extra verdienen om louter advies te geven. Voor veel mensen is dat heel veel geld.
(aarzelend) “Ik snap dat mensen zo reageren. Het is ook veel geld. (wikt haar woorden) Ik zie het in de tijdsgeest die vergoedingen van politici in vraag stelt.”
Is die tijdsgeest niet eerder een roep naar minder ongelijkheid?
“Ongelijkheid pak je niet aan door te kijken naar wat iemand verdient, maar door de oorzaken van ongelijkheid aan te pakken. Dat gaat over het gezin waarin iemand is opgegroeid, de onderwijskansen die hij heeft gekregen, hoe hij gecoacht en begeleid geweest is. We hebben als maatschappij een grote verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat ook kinderen uit minder gegoede milieus alle kansen krijgen. Ik snap dat mensen focussen op bedragen, maar het probleem moet bij de bron worden aangepakt.”
Daar is geld voor nodig, geld dat grote bedrijven niet betalen aan belastingen, bleek onlangs uit een studie van PVDA. Telenet zou 0 procent vennootschapsbelastingen betaald hebben.
(heftig) “Die studie is fake news. PVDA heeft één vennootschap van Telenet onder de loep genomen, en daaruit geconcludeerd dat wij 0 procent vennootschapsbelastingen hebben betaald. Maar zoals de meeste bedrijven bestaat Telenet uit meerdere vennootschappen. In ons geval 19. En die 19 vennootschappen betalen samen 34 procent belastingen.”
U bent formeel: Telenet betaalt correct belastingen?
Share
‘Soms ga ik naar de mensen thuis en zoek ik in de kelder naar de modem om op het juiste knopje te duwen. Voor er misverstanden ontstaan: ik doe dat niet bij iedereen, enkel als ik de mensen ken. (schatert)
“Absoluut. Die studie van de PVDA komt al enkele jaren terug, en in sommige kwaliteitskranten is ze in het verleden ook rechtgezet. Goed dat er nog journalisten zijn die weten hoe ze een jaarrekening moeten lezen. Het is trouwens allemaal publieke informatie.”
U houdt zich bezig met lobbywerk, u komt in contact met politici: professioneel gezien vertoeft u in de hogere kringen van de maatschappij. Hebt u nog voeling met mensen die te weinig geld hebben om bijvoorbeeld hun Telenet-abonnement te betalen?
“Dat is een terechte vraag, en ik denk dat dit voor elke bedrijfsleider een uitdaging is. Ik hoop alleszins van wel. Gelukkig woon ik niet in een chique villawijk, maar in een gewoon dorp. Mensen kennen me daar en spreken me aan. (lacht) Als ze klachten hebben over hun digicorder kan dat wel eens vervelend zijn.”
En wat doet u dan? Zeggen dat ze naar de hulplijn moeten bellen?
(lacht) “Alle medewerkers van Telenet hebben een technologische EHBO-cursus gekregen, omdat het tot onze klantvriendelijkheid behoort om mensen te helpen. Soms ga ik dus naar de mensen thuis en zoek ik in de kelder naar de modem om op het juiste knopje te duwen. Voor er misverstanden ontstaan: ik doe dat niet bij iedereen, enkel als ik de mensen ken. (schatert) Maar goed, voeling houden met je klantenbasis, dat is de verantwoordelijkheid die je in zo’n functie hebt.”
Iemand die verantwoordelijk is voor het imago van een bedrijf kan het zich natuurlijk niet permitteren om te kniezen, maar het valt toch op hoe enthousiast Caluwaerts spreekt over haar job bij Telenet. “Soms wordt er wel eens mee gelachen, een ingenieur op communicatie, maar ik krijg energie van mijn werk. In het verleden heb ik functies gehad die eerder energie van mij wegnamen.”
Share
‘Ofwel ga ik later iets helemaal anders doen, zoals vrijwilligerswerk of lesgeven. Maar ik zou ook graag ooit de volledige verantwoordelijkheid over een bedrijf hebben in een CEO-functie’
Toen ze nog bij British Telecom werkte, moest Caluwaerts veel reizen. Zuid-Korea, Noord-Amerika, Singapore. Niet altijd even makkelijk voor haar drie zonen. “Op een zeker moment zei mijn zoon Wout, die toen negen was: ‘De andere mama’s komen de kindjes afhalen aan de schoolpoort en jij bent daar nooit.’ Ja, dat kwam binnen. Ik heb hem uitgelegd dat ik heel graag werk en dat we ook mooie reizen kunnen maken omdat ik geld verdien. ‘Dat begrijp ik’, zei hij, ‘maar ik zou toch graag hebben dat je mij één keer per maand aan de schoolpoort komt halen.’ Een faire vraag, vond ik, en sindsdien heb ik dat ook gedaan. Ach, als je in gesprek gaat met kinderen, kunnen ze met veel situaties om. De vriendinnen van mijn zonen zijn trouwens allemaal meisjes met pit die ook in een STEM-richting studeren, dus een trauma zullen ze er niet van hebben opgelopen (lacht).”
Hebt u thuis moeten vechten om burgerlijk ingenieur te gaan studeren?
“Helemaal niet. Ik ben de oudste van vier, mijn vader werkte, mijn moeder is thuisgebleven van het moment dat ik geboren werd. Ze zijn allebei altijd heel gedreven geweest. Mijn moeder is een heel verstandige vrouw, maar omdat zij het oudste meisje was in het gezin, mocht ze niet studeren. Dat heeft ze altijd erg gevonden. Had ik het gekund, die vraag is ze zich blijven stellen. Vandaar dat ze ons zo hard heeft aangemoedigd om wel te studeren.”
U komt uit een warm nest?
“Een veilig, warm, West-Vlaams nest, inderdaad. Slechte ervaringen heb ik amper gehad. Ik ben gezegend, dat besef ik heel goed. Onze kinderen zijn dat ook. Ze hebben alles meegekregen. Ik vind het daarom belangrijk dat ze de gulheid hebben om die bevoorrechte positie te delen. Om ook anderen in de zon te laten staan. ‘Jeunen’ heet dat in het West-Vlaams, en het was overigens het dialectwoord van 2017. ‘Jeunen’, dat wil ik in mijn kinderen meegeven: plezier hebben in het leven, maar ook gul zijn voor anderen.”
U bent 51, u zal dus nog een aantal jaren moeten werken. Wat zijn uw ambities nog?
“Ik heb nooit een carrièreplan gehad, ik doe heel graag wat ik doe en ik leer nog elke dag veel bij, maar ik ga deze functie inderdaad niet nog vijftien jaar doen. Dan zou ik me gaan vervelen.
“Voor later zie ik twee mogelijkheden. Ofwel wordt het iets helemaal anders, zoals vrijwilligerswerk of lesgeven. Maar ik zou ook graag ooit de volledige verantwoordelijkheid over een bedrijf hebben in een CEO-functie.”
Daar komt u zonder schroom voor uit?
“Natuurlijk. Als ik het zelf niet durf uit te spreken, hoe kan ik andere vrouwen dan aanmoedigen om voor hun ambitie uit te komen?”
Wanneer komt de pensioengerechtigde leeftijd van John Porter eraan?
(schatert) “Hij is 60 geworden dit jaar, dus nog zeven jaar te gaan.”
DossierDe Wending
De Morgen gaat twee weken lang op bezoek bij mensen die een heftig 2017 achter de rug hebben. Welke wending krijgt hun leven in het nieuwe jaar?
