‘Als we onze belastingdruk niet radicaal verschuiven van arbeid naar kapitaal en machines, knallen we tegen de muur. Is dat betaalbaar? Natuurlijk!’
‘Ik lig ’s nachts wakker, ik weet niet of het zal lukken,’ zo gaf een pijnlijk eerlijke John Crombez vorige week toe in De Standaard. En dat het voorzitterschap van SP.A voor hem geen natuurlijke gave was. Bruno Tobback hoedt zich voor te veel kritiek op zijn opvolger. Dat zou getuigen van onverwerkte frustraties. ‘Maar ik ken weinig socialisten die vrolijk zijn geworden van dat interview.’
HUMO Misschien voelt hij dat SP.A voor veel kiezers nog altijd geen optie is, na 25 jaar aan de macht, én met het risico dat dan ook de PS weer terugkeert.
Bruno TOBBACK «Dat is waar, vrees ik. Zo lang besturen is sletig voor een partij. Nu, ik vind oppositie voeren ook plezant. Achteraf bekeken was ik zelfs liever voorzitter geweest in de oppositie dan in de meerderheid (lacht). Maar na een tijd wordt de oppositie een oefening in frustratiemanagement. Je zit daar als voorzitter, de peilingen willen niet mee, je mensen worden ongeduldig… Toch moet je dan, desnoods tegen beter weten in, je mensen de weg wijzen en geloven dat het beter wordt.»
HUMO Hoe?
TOBBACK «Door de regering uit te dagen en een dwingend links alternatief te presenteren. Het voorbije jaar hebben we te veel de nadruk gelegd op politieke integriteit. We betalen voor een stuk de prijs voor de schandalen bij de PS. Zulke wantoestanden moet je aanklagen. Bij ons waren er ook een paar en het is goed dat die zijn aangepakt. Maar door zo sterk de Heilige Maagd te spelen, nodigden we andere partijen uit om bij ons te komen zoeken naar ‘schandaaltjes’. Toen we het pensioen van Geert Bourgeois aanklaagden, ontplofte dat in ons gezicht. Plots moesten wij ons verdedigen omdat in Leuven een burgemeester van 80 jaar zit, die na een carrière van 55 jaar ook een pensioen trekt. Wat verwacht men? Dat hij pas een pensioen krijgt als hij doodvalt? Je moet opletten dat je geen situatie creëert waarin politici zich moeten verantwoorden voor wat normaal is. De overbodige structuren moet je afschaffen, maar iemand die bij een nuttige intercommunale een zitpenning van 200 euro bruto krijgt, houdt daar na belasting en aftrek van zijn onkosten nog amper iets aan over.»
HUMO Onderschat u niet een beetje hoe kwaad de mensen zijn over de graaicultuur en de schandalen?
TOBBACK (fel) «Denk je dat ík niet kwaad word als ik hoor dat mensen tienduizenden euro krijgen voor iets waarvan iedereen zich afvraagt wat ze daar zitten te doen? Dat straalt negatief af op al wie correct aan politiek doet. Ik heb nooit in een intercommunale of een raad van bestuur gezeten. Ik steun de decumul en het loonplafond. Maar door te blijven zeggen dat mensen kwaad moeten zijn, voed je de antipolitiek. Zo bouw je geen politieke beweging en win je geen verkiezingen. Er zijn genoeg dingen waarmee wij het verschil kunnen maken: het klimaat, het fiscaal beleid, de financiering van de sociale zekerheid…»
HUMO John Crombez distantieerde zich van de nieuwe voorstellen van de PS: de 30-urige werkweek, gratis onderwijs, het verlagen van de pensioenleeftijd, het principe dat een CEO hoogstens vijftien keer meer mag verdienen dan het laagste loon in zijn bedrijf… ‘Men is de pedalen kwijt,’ zei Louis Tobback, uw vader.
TOBBACK «Dat zijn niet allemaal goede ideeën, maar we hadden ze niet moeten afschieten alleen maar omdát ze van de PS kwamen. Die voorstellen dagen tenminste uit en duwen een aantal essentiële debatten in gang.»
HUMO Crombez noemde ze onrealistisch en onbetaalbaar. Reageerde hij daar ook te eerlijk?
TOBBACK «Voortdoen zoals we bezig zijn, is ook niet betaalbaar. Gratis onderwijs, een deftig pensioen na 42 jaar werken, goed werkend openbaar vervoer, dat is noodzakelijk. We moeten ervoor zórgen dat dat betaalbaar is.»
HUMO Haalt SP.A straks het gratisverhaal weer vanonder het stof?
TOBBACK «Ach, nee. Dat is uit de hand gelopen, maar ik blijf wel voorstander van gratis openbaar vervoer. Wij betalen allemaal belastingen om treinen en bussen te laten rijden, wegen aan te leggen en scholen te bouwen. Het gebruik van de wegen is gratis, terwijl de mensen op de bus en de trein daar ook voor meebetalen. Waarom zouden zij dan extra moeten betalen voor de bus? Een kind hoeft ’s morgens toch ook geen euro in een potje te steken om de klas binnen te mogen?
»Het basis- en het secundair onderwijs moeten ook gratis zijn, net als de gezondheidszorg voor kinderen. Het is niet erg dat mensen zonder kinderen daar ook voor meebetalen. Als kinderen een goede opleiding krijgen en gezond opgroeien, is dat beter voor iedereen. En als minder mensen de auto nemen, ook.»
Zelfvernietiging
HUMO Consultancybureau McKinsey voorspelt dat één op de vijf jobs tegen 2030 zal verdwijnen door de automatisering.
TOBBACK «Als je denkt dat tegen 2030 een vijfde van de arbeid kan verdwijnen, moet je je systeem aanpassen. Bij de vorige industriële revolutie maakten de staal- en steenkoolbaronnen megawinsten, terwijl hun arbeiders crepeerden. Toen die miljoenen arbeiders samen het werk neerlegden, verdienden de baronnen niks meer. Daar ligt de oorsprong van het socialisme: de mensen hebben hun faire deel opgeëist, en een stuk daarvan werd opzijgelegd om wegen aan te leggen, scholen te bouwen en pensioensystemen op te bouwen. Dat heeft meer dan honderd jaar goed gewerkt.
»Vandaag zitten we in een nieuwe technologische revolutie. Opnieuw maken een paar rijken enorme winsten, maar ze hebben daar geen miljoenen werknemers meer voor nodig. Facebook en Google hebben genoeg aan een paar honderd vetbetaalde programmeurs. En Deliveroo doet het met een hoop sukkelaars die voor een aalmoes de winst bij elkaar willen fietsen. De vraag is: hoe zorgen we ervoor dat er nog iets overblijft voor degenen die ‘overbodig’ zijn geworden? Dan lijkt de robottaks me een mogelijk recept.»
HUMO Aha, nóg een PS-voorstel.
TOBBACK «Het komt eigenlijk van Bill Gates, maar het lijkt me de logica zelf. We vinden het doodnormaal dat arbeiders worden belast op hun loon. Als hun werk straks door een robot gebeurt, waarom zouden we die machine dan niet mogen belasten? Sommigen maken daarvan: ‘Je bent tegen robots, je houdt de vernieuwing tegen.’ Bullshit! We waren vroeger toch ook niet tegen de arbeiders? Nu gaat de gecreëerde meerwaarde alleen naar de aandeelhouder en de producent van die robots. Ze mogen daar gerust beter van worden – ik ben Peter Mertens niet – maar een deel van hun winst moet terugvloeien naar de samenleving.»
HUMO U opperde in het verleden al het boude plan om de lasten op arbeid af te schaffen. Ook dat noemde uw voorzitter ‘onrealistisch’.
TOBBACK «Een robot die auto’s lakte, was dertig jaar geleden ook onrealistisch.»
HUMO Maar onze hele sociale zekerheid is gebouwd op de lasten op arbeid.
TOBBACK «Als we onze belastingdruk niet radicaal verschuiven van arbeid naar kapitaal en machines, knallen we tegen de muur. Is dat betaalbaar? Natuurlijk! Er is meer dan geld genoeg in de samenleving. De economie groeit nog elk jaar, we worden rijker en rijker.»
HUMO Maar kapitaal is moeilijker te belasten dan arbeid. De rechtse partijen zeggen: als je de rijken wilt pakken, zijn ze weg.
TOBBACK «Het wordt met de dag moeilijker om je centen te verstoppen. Als de Europese Unie niet tegengehouden werd door mensen zoals Johan Van Overtveldt, was ze nu al in staat om die vermogens fair te belasten. Europees commissaris Margrethe Vestager bewijst dat het kan. Zij heeft bedrijven als Apple, Starbucks en Amazon achterstallige bijdragen doen betalen. Die bedrijven maken fortuinen op de Europese markt. Ze zullen heus niet gaan lopen als wij zeggen dat het volgens onze voorwaarden moet. Ik word niet goed als ik hoor dat Van Overtveldt in Europese vergaderingen desnoods in zijn eentje verhindert dat de EU fiscale achterpoortjes sluit. Dat is de ideologie van de middelvinger. Dat soort hooliganisme is maatschappelijk even schadelijk als Brusselse winkels plunderen of het Muntplein afbreken. Maar als je een stropdas draagt, kom je daar blijkbaar mee weg.»
HUMO Van Overtveldt beweert dat hij wel voor een faire bijdrage van de multinationals is, maar hij wil een Europees speelveld, zodat het grote geld niet naar andere lidstaten verhuist.
TOBBACK «Maar door de zaak te blokkeren, zorgt hij er net voor dat alles bij het oude blijft. Als de Europese lidstaten dat spel blijven meespelen, krijg je een race naar de bodem. Dat is zelfvernietiging. Ik weet zeker dat de Europese lidstaten zich dat niet lang meer zullen kunnen permitteren. Wat heb je in godsnaam aan een bedrijf dat hier niets wil bijdragen, behalve misschien een dinertje voor Van Overtveldt?»
‘Ik geef toe dat John Crombez beter is in doen alsof hij naar mensen luistert’
HUMO Sommige multinationals zijn machtiger dan lidstaten. En ze hebben sterke lobbymachines om corrupte politici te bewerken. Bent u echt zo hoopvol dat de politiek die strijd zal winnen?
TOBBACK «Ja. Het beeld dat politici in de zak van die bedrijven zitten, is te simpel. Dit gaat om ideologie, en die kan door de kiezer afgestraft worden. Van Overtveldt wil de staat en de sociale zekerheid afbouwen, maar hij durft dat niet luidop te zeggen. En Wouter Beke staat erbij en kijkt ernaar. Ik las in Humo dat hij na 2019 verder wil regeren met rechts. De fiscale voorstellen van Open VLD vindt hij boeiend, die van links verwerpt hij. De keuze is duidelijk: de N-VA en haar twee kartelpartners CD&V en Open VLD, of links. Het moedige midden heeft zich neergelegd bij het feit dat het niks meer te zeggen heeft.»
HUMO Beke zegt dat de aanpak van de regering-Michel werkt: de economie draait en er komen 200.000 jobs bij.
TOBBACK «Wij drijven mee op de Europese golf, dat heeft weinig te maken met het regeringsbeleid. Alleen worden de pieken en dalen in België afgevlakt. Na de financiële crisis van 2008 zijn onze armoede en werkloosheid minder gestegen dan in andere landen, dankzij ons sociaal model. Dat de regering de lasten op arbeid heeft verlaagd, is goed. Maar ze heeft nagelaten om ze te verschuiven naar kapitaal. En dan maar toeteren dat we boven onze stand leven en dat de vergrijzing niet betaalbaar is. Het feit dat we tot 2060 ongeveer 2,5 procent van ons bnp extra zullen uitgeven aan de vergrijzing, ís betaalbaar. De fiscale voorstellen van Gwendolyn Rutten kosten trouwens nog meer. Haar vlaktaks is een radicale belastingverlaging voor de rijken, goed voor een put van 15 miljard euro per jaar. De extra vergrijzingskosten bedragen ongeveer 12 miljard euro per jaar.»
HUMO Volgens Rutten gaat iedereen erop vooruit: haar vlaktaks voorziet een belastingvrije som voor de laagste inkomens.
TOBBACK «Onzin! Ze trekt de belastingvrije som op tot aan de armoedegrens. Dus: de onderkant van de samenleving krijgt een paar euro’s extra. De grote cadeaus zijn voor de bovenkant: voor wie nu 50 procent betaalt, en straks nog maar 30 procent. Dat gaat om tienduizenden euro’s minder, per man! En de gewone mensen verliezen, want met dat gat van 15 miljard kun je geen pensioenen betalen of betaalbaar onderwijs meer aanbieden. Dan krijg je Britse toestanden: mensen die duizenden euro moeten betalen om hun kind naar school te sturen en studenten die met zware schulden afstuderen. En wie zich dat geld niet kan permitteren: pech gehad. Zo veeg je de middenklasse weg. Ik wil niet leven in een rijk land met een hoop sukkelaars. Als een derde van de bevolking geen nagel meer heeft om aan zijn gat te krabben, worden de zelfstandigen daar trouwens niet beter van.
»Wij bieden de twee miljoen gepensioneerden in België liever de zekerheid dat hun pensioen altijd betaald zal worden. Elke euro die je aan een gepensioneerde geeft, vloeit terug naar de economie. Die gaat niet naar de Bahama’s, maar naar de koffiehuizen, de supermarkten en de brasseries.»
HUMO Hebt u als minister van Pensioenen in de paarse regering-Verhofstadt II wel genoeg gedaan om die pensioenen te verzekeren?
TOBBACK «In de cijfers zie je dat het Generatiepact heeft gewerkt. Sindsdien zijn de loopbanen systematisch langer geworden en is het misbruik van het brugpensioen aangepakt.»
HUMO De werkzaamheidsgraad bij vijftigers en zestigers lag nergens in Europa zo laag als in België.
TOBBACK «Maar dankzij onze maatregelen is die gestegen, en met ons voorstel om een pensioen te garanderen na een loopbaan van 42 jaar zou het nog beter zijn. Maar waar ik het meest trots op ben, is dat de armoede tussen 2006 en 2014 is gedaald van 20 naar 12 procent. Dat komt omdat ik de minimumpensioenen en de inkomensgaranties voor ouderen heb verhoogd. Onder deze regering stijgt de armoede onder ouderen opnieuw. Mensen die op hun 16de zijn beginnen te werken en op hun 60ste, na een carrière van 44 jaar, worden ontslagen, krijgen straks zelfs mínder pensioen. Een schande.»
‘Als we nog twintig jaar voortdoen zoals nu, zullen de Chinezen hier op vakantie komen om te zien hoe de mensen vroeger leefden’
Niet koosjer
HUMO In de Panama-commissie, die de ontduiking in belastingparadijzen moest aanpakken, hebben de regeringspartijen het expertenrapport van tafel geveegd en hun eigen voorstellen ingediend. SP.A was daar niet over te spreken. Wouter Beke haalde vorige week in Humo de schouders op: ‘De oppositie heeft 90 procent van onze voorstellen goedgekeurd.’
TOBBACK «Dat is rookgordijnpolitiek, want de dingen die gestemd zijn, voeren ze niet eens uit. Hoe lang gaan ze nog wachten met de uitbreiding van de lijst met belastingparadijzen die al in maart 2016 is goedgekeurd? Men doet alsof men aan een eerlijke fiscaliteit werkt, maar intussen onderhandelt Van Overtveldt over nieuwe belastingverdragen met Andorra.»
HUMO U weet hoe het werkt in zo’n regering. Krijgt CD&V binnenskamers de dwingende raad om te dimmen?
TOBBACK «In een regering moet je sommige dingen accepteren. Ik heb als voorzitter en minister ook compromissen gemaakt. Maar als die botsten met iets waarvoor ik mijn nek had uitgestoken, werden ze niet gemaakt. Je kunt zoals Kris Peeters wel blijven zeggen: ‘Dit is niet wijs.’ Maar het is ook niet wijs om te denken dat je daarmee blijft wegkomen. CD&V sluit compromissen die al niet overeenkomen met wat ze vóór de schermen zeggen, en dan sluiten ze achteraf nog de ogen als die niet worden uitgevoerd. Zo bedrieg je je hele bevolking. En intussen mag N-VA Airlines rustig naar de Bahama’s blijven vliegen, met Van Overtveldt in de cockpit. Ze steken het zelfs niet meer weg, als ik zie hoe ze in Antwerpen uit gaan eten met bevriende projectontwikkelaars.»
HUMO Deals sluiten met ondernemers, daar kennen sommige socialisten toch ook wat van?
TOBBACK «Het is onmogelijk om goed te besturen zonder contacten met ondernemers. Net zoals je ook moet praten met sociale organisaties. Maar daarmee heeft De Wever in Antwerpen alle contacten verbroken. De onderkant van de samenleving interesseert hem geen bal.»
HUMO Maar de Gentse burgemeester Daniël Termont zat in Cannes op een boot met bestuurders van zakenbank Optima.
TOBBACK «Daniël was beter niet op die boot geweest. Dat weet hij zelf intussen ook wel. Maar ik zie in Gent niet de dubieuze deals die men in Antwerpen sluit. Daar gaat men gezellig aan tafel om vergunningen af te leveren die tegen alle regels ingaan. Land Invest heeft een gebouw aan de Tunnelplaats gekocht voor drie keer méér dan de geschatte waarde. Ze doen dat alleen als ze weten dat ze daar geld aan kunnen verdienen. Het Antwerpse stadsbestuur heeft hun een vergunning gegeven om daar een appartementsgebouw neer te zetten dat veel hoger is dan toegelaten, tégen het advies van de administratie in. Blijkbaar wisten ze bij Land Invest vooraf dat de stad haar eigen regels zou overtreden. Dat De Wevers toenmalige kabinetschef Joeri Dillen van Land Invest kwam, is uiteraard puur toeval.
»Zelfs als zou blijken dat geen enkele N-VA-schepen daar persoonlijk geld aan heeft verdiend, blijft het verwerpelijk om zulke spelletjes mee te spelen. Want de brave buurtbewoner die zijn dak wil verhogen, krijgt een njet. Als je de regels aanpast à la tête du client, ben je oneerlijk bezig.»
HUMO Hoe frustrerend is het dat SP.A dat soort schandalen niet ten volle kan uitbuiten, zonder dat de tegenstand wijst naar Termont in Gent, Hilde Claes in Hasselt of Johan Vande Lanotte in Oostende?
TOBBACK «De vraag is waarom de N-VA zichzelf niet verdedigt, in plaats van naar ons te wijzen. En waarom journalisten hen laten wegkomen met het lulverhaal dat ze daar alleen maar Cola Zero hebben gedronken, terwijl er zulke oneerlijke deals werden gesloten. Het eerste wat De Wever heeft gedaan, is zijn eigen bouwmeester afschaffen: de administratie die het geven van cadeaus kan verhinderen. Als je alle vormen van objectief toezicht uit de weg ruimt, ben je geen koosjere bestuurder.
»Daniël en Johan hebben in al hun dadendrang hun stad vooruit willen helpen. Er is veel over hen geïnsinueerd, maar niemand heeft hen op strafbare feiten kunnen betrappen. Toen ik in 2011 onze ministers moest aanwijzen, heb ik geëist dat ze hun managementvennootschappen, zakelijke belangen en bestuursmandaten achterlieten. Ze hebben me de bewijzen voorgelegd, ook Johan.»
‘Elke euro die je aan een gepensioneerde geeft, gaat naar supermarkten en brasseries, niet naar de Bahama’s’
Mes in de rug
HUMO Hoe is het u de voorbije twee jaar vergaan, sinds de bittere voorzittersstrijd met John Crombez?
TOBBACK «Het was rustig (lacht). Ik zit niet meer in het partijbureau en ik heb wat afstand genomen.»
HUMO De Morgen bracht destijds een reeks giftige verhalen over u, op basis van vijftien anonieme partijgenoten. Was het moeilijk om weer om te gaan met kameraden die een mes in uw rug hebben gestoken?
TOBBACK «De meesten zie ik niet vaak, ik ken ze ook niet alle vijftien. Ze hebben een vuil spel gespeeld, en ik denk daar het mijne van, maar iedereen maakt voor zichzelf uit wat voor mens hij wil zijn.»
HUMO Misschien hebben ze u die zaken ook wel in uw gezicht gezegd, maar wilde u niet luisteren?
TOBBACK «Ik geef toe dat John beter is in doen alsof hij naar mensen luistert dan ik (lacht). Ik begin meestal na twee minuten te zeggen hoe ik het zelf zie.»
HUMO Jongerenvoorzitter Aaron Ooms zegt dat het er intern nog altijd hard aan toegaat. ‘Alleen gingen we ten tijde van Tobback na het partijbureau in discussie naar buiten. Nu wordt er meer naar een consensus gewerkt.’
TOBBACK «Het belangrijkste in een partij is niet dat je elkaar graag ziet, maar dat je discussieert en een duidelijk standpunt inneemt. Het mag kletteren, maar op een bepaald moment moet je als voorzitter knopen doorhakken. Gezellige debatten waar achteraf niets uitkomt, brengen niets bij. Soms moet je de boel vooruittrekken. Ik denk nog altijd dat we op mijn manier verder hadden gestaan. Ik heb niet helemaal mijn zin kunnen doen, maar ik hou daar geen frustraties aan over.»
HUMO Bent u een gelukkiger mens dan drie jaar geleden?
TOBBACK «Mijn levenskwaliteit is er zeker op vooruitgegaan. Ik heb meer tijd om thuis te zijn, te lezen, gitaar te spelen en pinten te pakken met mijn vrienden. Als voorzitter zit je in een tunnel en krijg je voortdurend onverwachte dingen op je afgeschoten. Dat slorpt je volledig op. Nu heb ik meer tijd om rond te kijken.»
HUMO Heeft dat nieuwe inzichten opgeleverd?
TOBBACK «Ik ben milieujurist van opleiding, ik heb nu weer tijd om naar klimaatconferenties te gaan. En ik kom daar altijd optimistisch van terug. We kunnen héél veel doen tegen de opwarming van de aarde, daarom ben ik optimistisch. Maar ik word elke dag kwader, omdat men het níét doet. Volgens de OESO kunnen we 4,5 procent extra groei verwachten als we echt voor die ecologische omschakeling gaan. Hoe meer je inzet op groene energie, energiezuinigheid en schonere vormen van transport, hoe beter voor de welvaart. En toch verdedigt de Belgische regering alleen de gevestigde belangen: auto’s, kerncentrales, bestaande industrieën. Daardoor missen we de kans om de luchtkwaliteit te verbeteren, de klimaatopwarming te beteugelen en groei te creëren die niét ten koste van de planeet gaat. De levensduur van de versleten kerncentrales nog wat rekken, dat is geld steken in de huifkarindustrie terwijl de stoomtrein al vertrokken is. Als we nog twintig jaar voortdoen zoals nu, zullen de Chinezen hier op vakantie komen om te zien hoe de mensen vroeger leefden.»
HUMO Als minister van Klimaat zei u destijds dat u wist wat er moest gebeuren, maar niet hoe u daarna nog verkozen moest worden. Dat geldt dus niet meer?
TOBBACK «Nee. In 2006 waren zonne-energie, elektrische batterijen en zelfs elektrische fietsen nog geen realistisch en betaalbaar alternatief. Daar moet je rekening mee houden. Barack Obama heeft de steenkoolmijnen ook gesloten zonder die mijnwerkers iets in de plaats te geven. Dan eindig je met Trump.
»Vandaag zijn de alternatieven wel op grote schaal beschikbaar. Het is hoog tijd om een aantal vervuilende industrieën bij te sturen, ons fiscaal systeem te veranderen en onze manieren van wonen en vervoer om te gooien. Eigenlijk zou Theo Francken daar de grootste pleitbezorger voor moeten zijn: als half Afrika onleefbaar wordt, komen die mensen naar hier. Maar dat heeft hij nog niet goed begrepen. Hij denkt nog altijd dat hij het met muren kan oplossen, maar geen enkele muur is hoog genoeg om die mensen tegen te houden.»
HUMO In een open brief riepen 96 artsen de politici op om ‘de dodelijke luchtvervuiling’ in de steden aan te pakken. Hand in hand daarmee gaat het fileprobleem, dat is in vijf jaar tijd verdubbeld.
TOBBACK «Wonderoplossingen bestaan daar niet voor. De inrichting van onze woongebieden maakt het erg moeilijk. De betonstop is nodig, maar gaat te traag. CD&V en Open VLD staan op de rem.»
HUMO CD&V-minister Joke Schauvliege heeft die toch beslist?
TOBBACK «Ja, maar veel lokale burgemeesters werken tegen. We kunnen er vandaag al voor zorgen dat nieuwe woonuitbreidingsgebieden niet meer aangesneden worden. Dan moet je de grondeigenaars financieel compenseren, maar dat is goedkoper dan hen toch te laten bouwen en in 2040 de problemen te moeten oplossen. Er mag alleen nog gebouwd worden in kernen waar een trein of een tram stopt. Het Vlaams Parlement heeft het moeilijk om dat principe te aanvaarden, vooral omdat de burgemeesters niet willen dat er in hun gemeente niet meer gebouwd kan worden. Dat is dan jammer voor hen. Jonge gezinnen trekken alleen nog naar het platteland omdat de vastgoedprijzen daar lager liggen. Ze willen liever in de buurt van een station wonen, maar dan kost het 30 procent meer. Dan moeten we er als overheid voor zorgen dat wonen in die verstedelijkte kernen betaalbaar wordt. Laat gezinnen bijvoorbeeld een woning kopen op grond die eigendom van de stad of de gemeente blijft. Jongeren zijn daar klaar voor. Maar dan moet de overheid ook verhinderen dat er elders nog wordt gebouwd.»
HUMO En hoe pakt u Koning Auto aan?
TOBBACK «Met zo’n beleid vermijd je al veel autoverkeer. Voor die mensen wordt openbaar vervoer de betere optie. Mensen staan echt niet voor hun plezier in de file.»
HUMO De fiscale aftrek voor bedrijfswagens kost 4 miljard euro per jaar. Zou u die afschaffen?
TOBBACK «Voor mij moeten er geen bedrijfswagens zijn. Als je de lasten op arbeid verlaagt, hoef je mensen ook niet meer in auto’s uit te betalen. Maar daarmee los je de files nog niet op. Iemand die in Glabbeek is gaan wonen omdat Leuven te duur is, zal dan wel met zijn eigen auto naar Brussel rijden.
»Iedereen in het Hageland snakt naar een snelle tramverbinding tussen Diest en Leuven, langs al die kleine gemeenten waar je alleen met de auto wegraakt. De overheid moet daarin investeren. Later brengt dat geld op, want je hebt minder kosten door files en luchtvervuiling. Maar die tramverbinding komt er niet onder deze regering. Men bespaart op openbaar vervoer in plaats van te investeren.»
HUMO Over Leuven gesproken: uw vader zwaait volgend jaar af als burgemeester. U staat derde op de SP.A-lijst. Durfde u het niet aan om het lijsttrekkerschap te claimen, bang voor de kritiek dat Leuven een dynastie dreigt te worden?
TOBBACK (lacht) «Als ik daar gevoelig voor was, zou ik nooit in de politiek gestapt zijn. Dynastieën zijn ook niet mogelijk, als je elke keer verkozen moet worden. Maar ik vond het ongepast om na twintig jaar Tobback tegen de kiezer te zeggen: ‘We gaan dat nu nog eens twintig jaar doen.’ Dat is een zwakke vertrekpositie. Onze lijsttrekker, Mohamed Ridouani, heeft meer verstand van een stad besturen dan ik. In 2018 zal hij hier twaalf jaar schepen geweest zijn. Wij bouwen een heel mooi team rond hem.»
HUMO Als u schepen wordt, zult u de nationale politiek wel tijdelijk vaarwel moeten zeggen door de decumul.
TOBBACK «Of ik schepen word, zien we nog wel, maar ik heb nog nooit gecumuleerd en ik ga dat ook nu niet doen. En ik ken er weinig die een bestuursfunctie in een stad goed combineren met nationale politiek. Dan krijg je situaties waarbij je met 5.000 euro naar huis gaat om een paar keer per maand op een knop te komen duwen en na vijf minuten weer te vertrekken. Patrick Janssens deed dat, De Wever doet dat ook. Ik vind dat niet gezond.»
HUMO Wat als u meer stemmen haalt dan Ridouani?
TOBBACK «Dan zal ik de Leuvenaar heel dankbaar zijn en proberen om dat vertrouwen niet te beschamen. Maar Mohamed blijft onze kandidaat-burgemeester. Ik speel niet vals in de politiek.»
Valkstraat 61
2860 Sint-Katelijne-Waver
M +32(0)491621271