Het politieke jaaroverzicht: Kris Peeters, vicepremier – Humo: The Wild Site

‘Bart De Wever is een paar keer bij mij thuis geweest. We moesten onze labrador telkens in de garage opsluiten’

In de donkere dagen vóór Kerstmis ligt ook de Wetstraat er ’s avonds duister bij. Alleen bij overbuurman Charles Michel en bij Kris Peeters zijn nog enkele kantoortjes verlicht. ’t Fornuis in Antwerpen was al volgeboekt, dus serveert de kok van het kabinet een visfiletje met gestoofd witlof.

JANUARI

HUMO Donald Trump legt de eed af als 45ste president van de Verenigde Staten.

Kris Peeters «Velen zullen wel samen met mij hun wenkbrauwen opgetrokken hebben, maar wij verkijken ons misschien te veel op New York, San Francisco of Silicon Valley, en we denken dat dat Amerika is. Ik was een tijdje geleden in Detroit, vroeger de thuishaven van de grote autobouwers, en daar schrik je wel: gigantische werkloosheid, dichtgetimmerde winkels, zwaar ontgoochelde en gefrustreerde mensen. Trump heeft die kunnen overtuigen, al zal hij ze waarschijnlijk nog meer ontgoochelen op het einde van de rit. Maar ook intellectuelen hebben voor hem gekozen, en dat verbaast me. Was het omdat Hillary Clinton nog minder vertrouwen inboezemde? Het populisme krijgt de wereld, of toch grote delen ervan, steeds meer in zijn greep.»

HUMO Vindt u hem een gevaarlijk man?

Peeters «Ik was onlangs in Zuid-Korea, en in Seoel is men banger voor Trump dan voor Kim Jong-un.»

HUMO Beter de gek die je kent, dan de…

Peeters «U zegt het. 2017 heeft bewezen dat de kiezer volatieler dan ooit is. En al heeft hij misschien gelijk, toch moet je soms in je haar krabben. Waarom kiest hij zo wanhopig voor mensen die geen enkele oplossing hebben voor de problemen? Nu aan politiek doen is moeilijker, niet omdat de uitdagingen groter zijn, maar omdat je nog weinig houvast hebt. Wilfried Martens kon de Belgische frank devalueren en Jean-Luc Dehaene kon zijn Globaal Plan uitvoeren, en beiden verloren hooguit een paar procenten. Nu kan de publieke opinie in een paar weken tijd compleet kantelen.»

‘Trump heeft de gefrustreerde Amerikanen kunnen overtuigen, maar waarschijnlijk zal hij ze nog meer ontgoochelen’

HUMO Wout van Aert wint met overmacht het BK en WK veldrijden.

Peeters «Ik bewonder veldrijders enorm. Het ziet er niet altijd zo mooi uit als ze moeten slalommen tussen hevige supporters, maar je moet echt een topatleet zijn. Ik heb ooit twee toertjes gereden op de Sterrencross in Lille, en het is ontzettend zwaar. Je ziet die renners door het zand vliegen en je denkt: dat lukt me ook wel. Vergeet het maar.»

HUMO De eerste rel van het jaar: Bart De Wever is trots dat kinderen het middelbaar niet moeten beginnen ‘in de afdeling wiskunde-haartooi-mechanica-moderne talen-Latijn-houtbewerking’.

Peeters «Het was één van de vele keren dit jaar dat hij ook had kunnen zwijgen. Onderwijs is te belangrijk om er vanuit het Antwerpse stadhuis scudraketten op af te vuren. Als grootste partij van de meerderheid heeft CD&V altijd vanuit een zekere verantwoordelijkheid gehandeld: het is je plicht te zorgen dat de meerderheid bij elkaar blijft. Maar de N-VA doet niets anders dan oppositie voeren in gevoelige dossiers, en zo versterkt ze de polarisering.»

‘Je ziet die renners door het zand vliegen en je denkt: dat lukt me ook wel.’ (Foto: Wout van Aert)’

HUMO Peter De Roover pleit voor het beperken van de vrije meningsuiting van radicale moslims.

Peeters «Om onze rechten en vrijheden te beschermen, moeten ze dus ingeperkt worden. Een rare redenering, tenzij je vindt dat die rechten en vrijheden alleen voor bepaalde groepen gelden en niet voor andere. Maar dan ben je wel erg ver van de grondwet verwijderd, nee? Een heel ondoordachte uitspraak.»

HUMO Paus Franciscus zegt in de krant El País: ‘Het gevaarlijkste wat we kunnen doen in tijden van crisis, is zoeken naar een verlosser die mensen een identiteit geeft door muren rond hen op te trekken.’

Peeters «Ik zou het niet beter kunnen zeggen. Er zijn nog morele leiders op wereldniveau die tegen het populisme durven in te gaan, en deze paus durft dat ook.»

‘Ik heb vragen bij de perverse logica van mensen die, naarmate ze meer vermogen opbouwen, vinden dat ze het recht hebben minder belastingen te betalen dan anderen’

FEBRUARI

HUMO Het Publifin-schandaal breidt almaar uit: stevige zitpenningen voor niet-geleverde prestaties en vergaderingen, kortom: de politieke graaicultuur.

Peeters «Ik had toch gehoopt dat die praktijken tot het verleden behoorden. Ze sterken de overtuiging dat alle politici zakkenvullers zijn, en het is dodelijk voor al wie in de politiek echt probeert dingen te veranderen.»

HUMO Voor de toppers ben ik geneigd u gelijk te geven. Maar er zitten veel plaatselijke graaiers in iedere partij, wie het vooral om de bijverdienste en de macht te doen is.

Peeters «Als daar een cultuur van zelfbediening is gegroeid, moet dat eruit. Dat zal ook gebeuren, ieder schandaal doet beseffen dat het zo niet verder kan.»

HUMO The Economist maakt bekend dat er nooit minder meisjesmoorden in Azië zijn gepleegd, enkel en alleen door de economische groei, die gezinnen rijker heeft gemaakt.

Peeters «Dat lijkt mij zeer goed nieuws, toch?»

HUMO Ik haal het aan omdat het de stelling van de in februari overleden Zweedse statisticus Hans Rosling bevestigt: we zijn nooit rijker, gezonder en geletterder geweest dan vandaag, en toch denken we dat we er enorm op achteruitgaan.

Peeters «Als de economische groei niet alleen de elite ten goede komt, maar rechtvaardig verdeeld wordt over de hele bevolking, is de maatschappelijke winst groot. Statistisch gezien zijn we beter af dan vorige generaties, maar toch leeft het gevoel dat we bedreigd worden door economische neergang, door terreur, door diversiteit. Het doemdenken is modieus geworden: ook schrijvers als Milan Kundera of Michel Houellebecq bespelen die emotie. We zitten volgens hen in ‘het feest van de onbeduidendheid’. Traditie en geloof zijn weggevallen, en we verliezen ons in dingen die er niet echt toe doen. Binnenkort bestormen we weer de winkelstraten om dingen te kopen die we niet nodig hebben. In een wereld waarin alleen dat soort materialisme nog zin lijkt te geven, ben je jezelf wat kwijtgeraakt.»

HUMO We hebben voor het eerst sinds lang een generatie die vreest dat haar kinderen het slechter zullen hebben.

Peeters «Bij jongere generaties zoals mijn eigen zoon en zijn vrienden zie je wel dat ze niet per se een auto moeten hebben. Ze doen aan autodelen, net zoals ze ook een huis of een wasmachine delen. En ze zoeken veel meer naar een evenwicht tussen werken en leven.»

‘Siegfried Bracke zal als eerste burger van dit land wel rondkomen zonder ook nog in adviesraden te gaan zitten, zeker?’

HUMO Siegfried Bracke stapt op bij Telenet in de nasleep van het Optima-schandaal.

Peeters «Dat is niet meer dan normaal. Als eerste burger van dit land zul je wel rondkomen zonder ook nog in adviesraden te gaan zitten, zeker? Ik ben ook alleen minister.»

HUMO Uw collega Maggie De Block kondigt de eerste in een lange reeks maatregelen aan voor langdurig zieken. Burn-out lijkt de nieuwe beschavingsziekte te worden.

Peeters «De mallemolen waar we allemaal in zitten, draait voor veel mensen duidelijk te snel. Ik geloof niet in de theorie van een groeiend profitariaat, we moeten andere oplossingen zoeken. Het heeft met de tijdgeest te maken: ook kinderen raken gestrest omdat ze niet al hun naschoolse activiteiten kunnen afwerken. En dan heb ik het nog niet over het groeiende aantal alleenstaande ouders die als single werk en gezin moeten combineren.»

HUMO Waarom klinkt de roep om bestraffing van de zwakkeren harder dan die om begeleiding?

Peeters «Misschien omdat er verschillende mensbeelden zijn? Hoe doe je aan armoedebestrijding? Alle mensen proberen zo hoog mogelijk op de ladder te raken, maar sommigen hebben minder kansen en mogelijkheden om te klimmen. Geef je die dan een zetje, zoals wij willen, of moet je ze dwingen en straffen als ze niet bij de eerste trede kunnen? Dan duw je ze nog verder de armoede in, vrees ik. Ik ben voor de hardwerkende én voor de zorgzame Vlaming. Natuurlijk is werk belangrijk, maar alléén werk is geen duurzame optie om welzijn te creëren. En het is zeker niet alles zaligmakend, want je hebt hardwerkende mensen die desondanks in armoede leven. Mededogen en empathie zijn minstens even belangrijk.»

‘Veiligheid begint met een wijkagent, niet met een waterkanon. Als je dat nodig hebt, is het al te laat’

MAART

HUMO Geert Wilders breekt niet door bij de verkiezingen in Nederland en de sociaaldemocraten verkruimelen, zoals later in 2017 zowat overal.

Peeters «Iedereen hield de adem in, maar Wilders is verre van incontournable geworden, zoals hij had gehoopt. Misschien is dat wel de verdienste van Trump: nadat mensen hem een paar maanden bezig hadden gezien, groeide het besef dat hij ook niet is wat ze willen. De kiezer is dus toch verstandiger dan sommige populisten vermoeden.

»Wat is er aan de hand met de socialisten? Ze weten het zelf niet. Het heeft te maken met een erosie die onvermijdelijk wordt na een te lange deelname aan de macht – ze worden er nog altijd mee geïdentificeerd, ook al zitten ze ondertussen in de oppositie. En toen ze nog aan de macht waren, zijn ze er niet in geslaagd de verzuchtingen van hun kiespubliek in te vullen, of toch niet voldoende naar hun aanvoelen. Dus is die achterban elders gaan kijken, niet zelden vrij rechts op de politieke markt, waar men grossiert in eenvoudige oplossingen.»

HUMO Die analyse kun je ook maken voor de christendemocratie.

Peeters «Zeker, maar dat was uw vraag niet (lacht). Maar het geldt evengoed: hoe vind je een verhaal tegen het populisme, hoe overtuig je mensen die net maatschappelijke solidariteit nodig hebben, om niet op partijen te stemmen die de solidariteit ongedaan willen maken? Dat is een rare paradox, en die oplossen blijkt een moeilijke oefening te zijn.»

‘De angst voor terreur zit er diep in: die ontwrichting van de samenleving zullen we nog een tijd meedragen’

HUMO Op Westminster Bridge in Londen rijdt een man met een vrachtwagen voorbijgangers omver en hij steekt een politieagent neer. Terreur gebeurde dit jaar minder met bommen of in groep, maar meer door lone wolves met auto’s.

Peeters «De angst zit er diep in bij de bevolking: een banale ruzie op een perron en er ontstaat al paniek. Die ontwrichting van de samenleving zullen we nog wel een tijd meedragen. En de indirecte gevolgen, het wantrouwen tegenover sommige gemeenschappen bijvoorbeeld, is morgen ook niet weg.»

HUMO Diversiteitsambtenaar Alona Lyubayeva wordt ontslagen na te kritische uitlatingen over het beleid, volgens minister Liesbeth Homans. Eerder speelde Abou Jahjah zijn column in De Standaard kwijt en werd Rachida Lamrabet ontslagen bij Unia. Vrijheid van meningsuiting is relatief geworden.

Peeters «Ik heb die eerste dame destijds als minister-president mee aangeworven, omdat ze met voorsprong als beste uit het vergelijkend examen was gekomen. Als een samenleving niet langer kritiek verdraagt, zeker van mensen die als jobomschrijving hebben meegekregen om net kritisch te zijn, is dat niet goed. Dan zijn we gevaarlijk bezig.»

HUMO Uw partij zit wel mee in de regering die haar heeft ontslagen.

Peeters «U vroeg mijn mening en ik geef ze u. Maar ik heb dat dossier niet in detail gevolgd.»

HUMO Angela Merkel wint op haar beurt drie deelstaatverkiezingen in Duitsland, en later ook de Bondsdagverkiezingen.

Peeters «Ik zie haar geregeld bij de EVP, een zeer krachtige dame. Ook zij heeft nog een moreel leiderschap, zij durfde nog humane waarden te tonen met ‘Wir schaffen das’. Ze heeft de kracht van haar overtuiging. Natuurlijk is ze niet heilig, ze is ook een geslepen machtspoliticus, maar ik herinner me een discussie op een EVP-top waar het ging over de muur die we al dan niet rond Europa moesten bouwen. Grote tussenkomsten met veel tremolo’s van Sarkozy, de Bulgaren, noem maar op. Helemaal op het einde komt Merkel tussenbeide, die nog niets had gezegd: ‘Collega’s, ik denk dat ik de enige ben die weet wat het is om áchter een muur te moeten leven.’ Iedereen muisstil. Je kunt hier niet de hele wereld opvangen, dat weet ik ook wel, maar moeten we daarom steeds hardvochtiger steeds minder mensen toelaten en iedere vluchteling als een gevaar beschouwen?»

APRIL

HUMO Jeroen Dijsselbloem, voorzitter van de Eurogroep, maakt bekend dat het steunprogramma aan Griekenland wordt voortgezet. Een paar jaar eerder dreigde de EU nog uit elkaar te vallen wegens die steun.

Peeters «Wat Europa met die Griekse bevolking heeft gedaan, lijkt me niet voor herhaling vatbaar. Akkoord, ze hebben hun begrotingen een tijdlang zodanig opgesmukt dat het vervalsingen waren. Maar de prijs die hun bevolking daarvoor heeft moeten betalen, is toch te zwaar geweest: de pensioenen zijn met 30 procent gedaald en een hele generatie is in de armoede gestort. Wij beseffen amper wat we die mensen hebben aangedaan. Het is een mirakel dat die samenleving zich toch langzaam aan het herstellen is. Ik was onlangs op een congres in China en na de Chinese president spraken Poetin en Tsipras, de Griekse premier. Die kwam de Chinezen bedanken voor hun investeringen in de Griekse havens. Over de Europese Unie repte hij met geen woord. Dat is er ook over, maar het is te begrijpen.»

HUMO Philippe Gilbert wint de Ronde van Vlaanderen, na een ontsnapping van meer dan vijftig kilometer. Tom Boonen kondigt het einde van zijn carrière aan.

Peeters «Ik fiets zelf elk jaar een stukje van de Ronde, en het is verschrikkelijk zwaar. Daar vijftig kilometer alleen voorop rijden heeft iets heroïsch, het is bijna bovenmenselijk. Dat spreekt veel meer tot de verbeelding dan de bijna boekhoudkundige manier waarop Chris Froome dit jaar de Ronde van Frankrijk heeft gewonnen. Een groot atleet, maar van zijn prestatie gaat veel minder begeestering uit.

»Tom Boonen is toch één van onze grootste wielrenners, in de categorie net onder Eddy Merckx, die helemaal alleen op de Olympus zit. Het is ook boeiend om te zien hoe die mensen tot halve of hele goden worden gebombardeerd, en daar de prijs voor betalen in de vorm van privéproblemen. Maar het publiek sluit topwielrenners telkens opnieuw in de armen, hun wordt zowat alles vergeven. Als politicus sta je daar wel van te kijken (lacht).»

HUMO Zuhal Demir noemt CD&V een moslimpartij die de moslims als kiesvee gebruikt.

Peeters «Een uitspraak die op zoveel vlakken totaal verkeerd is. Zuhal Demir is een dame met veel temperament, maar zulke uitspraken doe je niet over een coalitiepartner in de meerderheid. Waarom zijn wij dan een moslimpartij? Omdat we erkennen dat we in een diverse samenleving leven, waarin iedereen kansen en mogelijkheden moet krijgen? Dat was een slag onder de gordel.»

HUMO Later noemde Bart De Wever de tussenkomst van Wouter Beke over Carles Puigdemont, de Catalaanse minister-president, één van de pijnlijkste in maanden. Waarom blijft u die slagen aanvaarden?

Peeters «Een goede vraag. De Wever was daarvoor zelfs naar ‘De afspraak’ gekomen, terwijl hij debatten toch het liefst vermijdt. De N-VA gaat soms echt over de grens. Op een bepaald ogenblik zal er een slag onder de gordel te veel zijn. Dat kan niet ongestraft blijven duren.»

MEI

HUMO André Gyselbrecht bekent opdrachtgever van de kasteelmoord te zijn.

Peeters «Ik heb met stijgende verbazing gezien hoe dat familiedrama maandenlang voorpagina’s heeft gevuld. Ik begrijp de tragedie, maar ik vind het ongezond om daar zo massaal over te berichten. Heeft het te maken met de fascinatie dat mensen die niets tekort lijken te komen, ook zulke tragedies kunnen meemaken? Is het omdat er zoveel elementen van een thriller in zaten? Ik weet het niet, maar ik vond het overdreven, voyeuristisch zelfs.»

‘Ik ben benieuwd hoe Macron zijn immense ambities zal waarmaken, want hij wil niet alleen Frankrijk, maar ook héél Europa hervormen’

HUMO Emmanuel Macron wint de Franse presidentsverkiezingen met En Marche, een politieke beweging die een jaar daarvoor niet eens bestond.

Peeters «Knap gedaan. Ik heb hem een paar keer ontmoet als collega-minister van Economie. Hij heeft wat geluk gehad omdat zijn concurrent François Fillon zijn vrouw Penelope als parlementair assistent in dienst had genomen en in opspraak was gekomen. Geluk speelt soms een rol in de politiek: je krijgt tot je eigen verbazing de wind in de zeilen. Tony Blair is dat ook ooit overkomen.

»De vraag is nu of Macron resultaten zal boeken: hij heeft veel macht in handen gekregen, maar hij moet er ook iets mee doen. Een samenleving grote verwachtingen geven en die niet inlossen is dodelijk. Je ziet nu ook mensen opduiken die zijn beweging tot een klassieke partij maken. Ik ben benieuwd hoe hij zijn immense ambities zal waarmaken, want hij wil niet alleen Frankrijk, maar héél Europa hervormen.»

‘Jeroen Olyslaegers toont in ‘Wil’ heel goed het morele dilemma tijdens WO II aan: wit en zwart worden grijs’

HUMO Jeroen Olyslaegers wint de Fintro Literatuurprijs met ‘Wil’.

Peeters «Een prachtig boek van een verstandig man. Het toont heel goed het morele dilemma tijdens de Tweede Wereldoorlog aan, waar wit en zwart grijs worden: kun je voor het eigen belang en het eigen overleven kiezen ten koste van anderen? Alle historische studies zeggen hetzelfde: een kleine minderheid collaboreert, een andere kleine minderheid gaat in het verzet. Maar de overgrote meerderheid probeert zo goed en zo kwaad als het kan te overleven, zelfs in de meest extreme omstandigheden. Het is soms verbazend hoe snel de normaliteit zich herstelt, zelfs in oorlogstijd. Het is bijna angstaanjagend: er werden razzia’s gehouden en er vertrokken hele konvooien naar de uitroeiingskampen, maar de meeste mensen gingen zo rustig mogelijk verder met hun leven.»

HUMO Zou u in het verzet gegaan zijn?

Peeters «Ik denk dat je de beslissing pas op het moment zelf kunt nemen. Het concept moed fascineert mij wel al lang. Je hebt lichamelijke moed, zoals bij de brandweerlui die hun leven riskeren. Vluchtmisdrijf plegen heeft dan weer met een gebrek aan mentale moed te maken. Er is de intellectuele moed van Ernest Hemingway, die moed omschreef als ‘elegantie in de vuurlinie’, en mee ging vechten in de Spaanse burgeroorlog. Er is de moed om je job op te geven en voor je demente moeder te zorgen. Maar ik heb ook begrip voor mensen die veilig in de kudde willen zitten en zich verdedigd willen voelen.»

JUNI

HUMO De Britse premier Theresa May verliest haar absolute meerderheid in de verkiezingen die ze zelf had uitgeroepen.

Peeters «De brexit is een schoolvoorbeeld van hoe politici een land op een heel gevaarlijk pad kunnen brengen. Je kunt nooit kritisch genoeg zijn voor politici en andere machthebbers. Hoe kan een regeringsleider een heel land mee op sleeptouw nemen naar een toekomst waarin dat land minder welvarend zal worden? En waarom heeft men zich zo laten misleiden? Het is een voorbeeld van wat er gebeurt als regeringsleiders zich laten meeslepen door populisme, omdat ze denken dat ze alleen daarmee de verkiezingen kunnen winnen.»

‘Europa heeft meteen tegengesproken dat het onze frietcultuur zou bedreigen, zoals Ben Weyts beweerde’

HUMO Europa bedreigt onze frietcultuur, waarschuwt minister van Toerisme Ben Weyts.

Peeters «Wat Europa onmiddellijk heeft tegengesproken. Die bewering was te gek om los te lopen. Alsof er morgen een Europese ambtenaar in je keuken zou staan om toe te kijken of je je frieten geen twee keer bakt.»

HUMO Ik haal het maar aan omdat alles wat nog maar onze identiteit lijkt te bedreigen, moeiteloos het nieuws haalt. Van een kerststal over een hoofddoek tot Zwarte Piet.

Peeters «Politici zijn meer dan vroeger bezig met hun imago, meer dan met het beleid. Herinner u Gaston Eyskens die na lang aandringen voor het eerst de trappen afdaalde na een ministerraad, de pers naderde en zei: ‘Geen commentaar.’ Waarop de aanwezige journalisten hem beleefd bedankten (lacht). Vandaag is wat er in de pers komt en de mogelijke gevolgen ervan voor de peilingen belangrijker dan wat er beslist is, laat staan wat er beslist zou moeten worden. Iedere politicus maakt zich daar schuldig aan, maar het is geen goede evolutie. En dan zie je hoe identiteitsdiscussies gebruikt worden om een andere agenda op te dringen of de gemoederen op te hitsen. Terwijl het ons nergens brengt. Vier vijfde van de hogeschoolstudenten in Antwerpen heeft een migratieachtergrond. Onlangs ben ik in een jeugdhuis op het Kiel in Antwerpen, een volkse wijk, met veertig jongeren in gesprek gegaan over werk. Ik vertelde hoe belangrijk ik werk vind om te kunnen integreren in de samenleving. Waarop iemand zei: ‘Hoezo integreren? Wij zijn al van hier. Wij zijn hier geboren, wij zijn Vlamingen en Antwerpenaars. Zelfs al langer dan u.’ En ze hebben gelijk. Als je in een kramp schiet bij iedere identiteitsdiscussie, help je alleen maar bij het polariseren van de samenleving. Hoe begrijpelijk de angst ook is om je identiteit te verliezen, het is niet de job van politici om die angst kunstmatig aan te wakkeren. Antwerpen is een diverse, multiculturele samenleving. Zie dat in en ga ermee aan de slag, in plaats van voortdurend olie op het vuur te gooien.»

JULI

HUMO In Brussel deint het Samusocial-schandaal verder uit.

Peeters «Geld dat bestemd is voor daklozen en zwervers gaan afromen is onaanvaardbaar. Wat mij intrigeert, is hoe het zover is kunnen komen.»

HUMO De Brusselse burgemeester Yvan Mayeur vond oprecht dat hem niets te verwijten viel als bestuurslid van die vzw.

Peeters «Vervagen de normen millimeter per millimeter, dag na dag, tot je niet meer beseft dat je een grens al ver overschreden hebt? Hoever kun je ontsporen en het toch normaal blijven vinden? Het heeft ook te maken met een omgeving die geen tegenwind biedt en laat uitschijnen dat het normaal is wat je doet. Tot je het zelf gaat geloven en vindt dat jou groot onrecht wordt aangedaan wanneer je moet opstappen. Die cultuur is te lang gedoogd, maar het is goed dat het Samusocial-schandaal een kentering in de geesten heeft teweeggebracht.»

HUMO De regering gaat naar Tomorrowland, feestend over een zomerakkoord dat nog altijd niet is uitgevoerd.

Peeters «Achteraf bekeken was dat uitstapje een beetje onverstandig. Ik heb geaarzeld, maar ik woonde toen nog in Puurs, de achtertuin van Boom, en ik was nog nooit op dat festival geraakt. Mocht ik het kunnen overdoen, dan zou ik niet meer gaan, want het gaf een verkeerd beeld. Je moet niet staan juichen en feesten als je inspanningen vraagt van de mensen.»

AUGUSTUS

HUMO U wordt als ex-baas van Unizo steevast als de meest linkse stem van deze regering gecast.

Peeters «Ik heb zelfs al de eretitel ‘Che Guevara van de regering’ in ontvangst mogen nemen. Als je pleit voor sociale dialoog, voor aandacht voor de zwakkeren en voor solidariteit, ben je dan extreemlinks? Als je durft te opperen dat het beperken van uitkeringen in de tijd mogelijk contraproductief kan werken en niets oplost, ben je dan opeens Che Guevara? Kan het nog een beetje ernstig blijven?»

‘Het hele land houdt van Nafi Thiam, zelfs al is ze Franstalig en heeft ze gemengde roots (lacht)‘

HUMO Nafi Thiam is de eerste Belgische atlete die goud haalt op een WK. In de zevenkamp dan nog.

Peeters «Waarschijnlijk de allerzwaarste discipline. Een prachtprestatie. En ook de manier waarop: geen grootspraak, geen vedettenallures, maar een jeugdige onbevangenheid en een naturel die tot de verbeelding spreken. Het hele land houdt van haar, zelfs al is ze Franstalig en heeft ze gemengde roots (lacht). Het geeft me hoop dat het uiteindelijk wel goed komt met dit land. Ze kan de mentaliteit van een breed publiek waarschijnlijk zelfs meer veranderen dan politici dat zouden kunnen.»

HUMO In een peiling haalt de PS nog 21 procent. En toch zegt Elio Di Rupo voorzitter te zullen blijven tot 2019.

Peeters «Wat is je houdbaarheidsdatum? Veel politici merken pas dat die verlopen is als ze het in de krant lezen. Ik probeer de mijne in te schatten vóór anderen het vaststellen. Elio Di Rupo wordt ook niet correct ingeschat. De geschiedenis zal uitwijzen dat hij zeker niet de slechtste premier van ons land is geweest, integendeel. Ik was in die periode minister-president, en hij heeft toen maatregelen genomen die sociaal-economisch hout sneden. Ons land heeft tijdens en na de financiële crisis minder schokken doorgemaakt dan andere landen. Maar ook hij is het slachtoffer van de perceptie geworden met zijn zogenaamd marxistische regering.»

HUMO U had de tripartite kunnen voortzetten met hem. Die regering zou bovendien een meerderheid in elk landsgedeelte gehad hebben.

Peeters «In theorie wel, ja. Maar was dat beter geweest? De N-VA had zo’n grote verkiezingsoverwinning behaald dat het idee om die partij in de oppositie te houden democratisch moeilijk te verdedigen was geweest.

»Maar moet je Di Rupo nu bewonderen om zijn hardnekkigheid, of vrezen dat hij zichzelf geen dienst bewijst door voorzitter te blijven? Het is aan hem om dat te beoordelen. Wie kan en wil hem trouwens vervangen? Er zijn leukere startposities denkbaar, nee?»

‘Nergens is de Belgische diversiteit beter zichtbaar dan bij de Rode Duivels’

SEPTEMBER

HUMO De Rode Duivels kwalificeren zich als eerste team voor het WK.

Peeters «Ik ben niet de grootste voetbalfanaat, maar ik hoop dat ze het ver schoppen. Eigenaardig wel, hoe ons land telkens opveert als de Rode Duivels aan een toernooi deelnemen.»

HUMO Ik had net de indruk dat er berusting is ingetreden: het is de beste generatie Belgische voetballers aller tijden, maar ze zullen geen grote prijs pakken.

Peeters «Dat slaat wel om als ze in Rusland hun eerste wedstrijd winnen en uiteindelijk groepswinnaar worden. Dan worden we toch weer collectief gek? Dat is het mooie van sport, hoe die een samenleving in vervoering kan brengen. Dat zal geen enkele Belgische politicus ooit lukken. Ondertussen oefenen ze een positieve invloed uit: nergens is de Belgische diversiteit beter zichtbaar dan bij de Rode Duivels.»

HUMO Een identificatiemissie uit Soedan die vluchtelingen in het Brusselse Maximiliaanpark moet screenen, blijkt te worden geleid door de Soedanese geheime dienst, waarvoor die mensen op de vlucht zijn.

Peeters «Ik heb dat verhaal met stijgende verbazing gevolgd. Ook dat is niet voor herhaling vatbaar. Het was iets waar we absoluut niet trots op konden zijn.»

HUMO Er hebben zich in heel Vlaanderen twaalf mensen ingeschreven voor de priesteropleiding. Moet u stilaan niet eens nadenken over de C in CD&V?

Peeters «Ik was de man die van het NCMV Unizo heeft gemaakt, onder meer om van die C af te zijn. Vlaanderen ontkerkelijkt al decennia, maar mensen worden niet ongelovig. Dat kan ook niet anders, de mens is een religieus wezen. Er is iets wat groter is dan wij, iets wat ons overstijgt. Dat is iets heel anders dan een meneer in de hemel met een lange baard voor wie we bang moeten zijn.»

HUMO Bart De Wever oogst bijval en kritiek na zijn uitspraak over de aanslagplegers in Barcelona: ‘Op de Turnhoutsebaan kom je ook mannen van dat type tegen.’

Peeters «Ik ben op de Turnhoutsebaan geweest, verschillende keren zelfs. In Borgerhout heb je drugsbendes, maar ook ongelofelijke buurtfeesten. Niet alleen luidruchtige trouwstoeten, maar ook cultuurcentrum De Roma.

»Zulke uitspraken dienen nergens toe, tenzij om een bepaalde achterban te bedienen. Je mag geen hele gemeenschap verbaal vernederen. Als er problemen zijn met geradicaliseerde jongeren, moet je die aanpakken. Je moet correct zijn, en duidelijk maken waar het op staat als mensen de regels niet volgen. Een burgemeester moet in de eerste plaats burgervader zijn. Bart Somers doet dat voorbeeldig in Mechelen, om eens een burgemeester te noemen die niet van CD&V is.»

OKTOBER

HUMO Het referendum in Catalonië wordt uit elkaar geslagen.

Peeters «Er zijn zesduizend politieagenten ingezet om dat referendum te voorkomen. Dat was een absoluut verkeerde inschatting van premier Rajoy, of wie er ook verantwoordelijk voor was. Maar als je dan toch de onafhankelijkheid van je regio uitroept, zoals Carles Puigdemont, blijf je beter bij je volk. Het is een ingewikkeld dossier, en er zijn aan beide kanten inschattingsfouten gemaakt. Zo heeft Rajoy er niet verstandig aan gedaan een nationalistische discussie om te vormen tot een discussie over democratische rechten.»

HUMO Hebben we in België sindsdien een regering van lopende zaken, die in campagnemodus is gegaan?

Peeters «Laten we hopen van niet. Maar de Catalaanse kwestie heeft sporen nagelaten. Dat een volk opkomt voor zijn eigen toekomst, alle sympathie daarvoor. Maar over de manier waarop dat gebeurt, kun je van mening verschillen, toch? Dat Spanje nog een rechtsstaat is, mag je toch nog zeggen? Als een coalitiepartner dan de populistische toer opgaat, vergeet je dat niet.»

HUMO De effectentaks, uw verwezenlijking, wordt onder vuur genomen door het bedrijfsleven en de Raad van State.

Peeters «Om te beginnen is die effectentaks niet van mij. Wij wilden een meerwaardebelasting (een vorm van vermogensbelasting, red.) maar die bleek in deze coalitie niet haalbaar. Als compromis stelde premier Michel een effectentaks van 0,15 procent voor op effectenportefeuilles van meer dan 500.000 euro. Dat gaat dus over zegge en schrijve 750 euro op 500.000 euro. Wel, ik heb met verbijstering vastgesteld dat zowat iedereen in België behalve ik zo’n rekening blijkt te hebben, want het ongenoegen stroomde van de opiniepagina’s. Overal, tot in Het Nieuwsblad toe: vijf tips om de effectentaks te vermijden (lacht). Enfin, 750 euro op een half miljoen euro aan aandelen en obligaties, en men doet alsof we het eigendomsrecht aan het afschaffen zijn, vooraanstaande bedrijfsleiders op kop. Men geeft meer uit aan fiscaal advies om de taks te ontlopen dan dat die je zou kosten. Kunnen we nog een beetje ernstig blijven?»

NOVEMBER

HUMO En dan moesten de Paradise Papers nog komen.

Peeters «Je stelt toch telkens vast dat een rustig debat over een rechtvaardige en transparante fiscaliteit moeilijk te voeren is in dit land. Ik ben mijn carrière begonnen als fiscaal adviseur in een tijd waarin management- en patrimoniumvennootschappen in de mode waren om belastingen te ontwijken. Iedere zaakvoerder en vrije beroeper moest toen zo’n vennootschap hebben. Ik heb toch vragen bij de perverse logica van mensen die, naarmate ze meer vermogen opbouwen, vinden dat ze het recht hebben minder belastingen te betalen dan anderen. Er worden ongelofelijke intellectuele drogredenen bedacht en grote sommen aan fiscale advocaten betaald om dat te kunnen blijven doen. Veel zaakvoerders kunnen meestal niet eens meer hun eigen fiscale constructies uitleggen zonder hun boekhouder en hun fiscalist erbij te roepen. Zou het niet veel simpeler zijn en voor meer gemoedsrust zorgen om gewoon je belastingen te betalen? Als die transparanter en rechtvaardiger zijn, en als wij beloven ze pakweg vijftien jaar lang niet meer te veranderen, denk ik dat mensen daarvan overtuigd zullen raken.»

‘Het is niet omdat je een BV bent, dat je een vrijgeleide hebt, maar je moet ook niet in het openbaar afgemaakt worden’

HUMO De VRT zet de samenwerking met Bart De Pauw stop na meldingen van grensoverschrijdend gedrag en stalking.

Peeters «Dat was schrikken. Het is goed dat de boodschap wordt uitgezonden dat je vrouwen niet moet bepotelen, en dat je die niet moet achtervolgen tegen hun zin. De normvervaging die er in bepaalde milieus blijkbaar was – want het gaat verder dan de tv-wereld – wordt een halt toegeroepen. Het is niet omdat je een BV bent, dat je een vrijgeleide hebt om om het even wat te doen. Maar het is ook niet omdat je een BV bent, dat je in het openbaar afgemaakt moet worden. In twee dagen tijd word je gelyncht op sociale media en is je carrière voorbij, en zit je daar met vrouw en kinderen, die het ook maar moeten lezen. Dat is ook niet gezond.

»Laten we hopen dat alle affaires van het afgelopen jaar een zeker normbesef hebben doen ontstaan. En laten we ook nu niet overdrijven en bang worden voor ieder gebaar van tederheid.»

‘Dat het gerecht en de politiek er nooit in geslaagd zijn de zaak van de Bende van Nijvel op te helderen, vind ik één van de grootste mislukkingen in naoorlogs België’

HUMO De identiteit van de Reus van de Bende van Nijvel lijkt bekend.

Peeters «Dat het gerecht en de politiek er nooit in geslaagd zijn die zaak op te helderen, vind ik één van de grootste mislukkingen in naoorlogs België. Hoe is het in hemelsnaam mogelijk dat 28 mensen worden vermoord en dat we daar zoveel jaren later weinig over weten? Dat is toch verschrikkelijk voor een zichzelf respecterende rechtsstaat en voor al die families? En dan die surrealistische komedie, waarin magneetvissers – toch het woord van het jaar – wapens en munitie boven water halen die eerst wel, en dan weer niet aan de Bende gelinkt kunnen worden. Ik hoop nog altijd dat die zaak ooit opgelost wordt, en dat er niet alleen valse hoop is gecreëerd.»

DECEMBER

HUMO Er breken rellen uit in het centrum van Brussel.

Peeters «Mijn zoon woont daar met twee anderen op een appartement en zij vinden Brussel een fantastische stad. Dat is een jonge Vlaamse generatie die Brussel omarmt en het potentieel ervan ziet, dat er ook ontegensprekelijk is. Maar er zijn ook wijken waar minder kansen en mogelijkheden zijn, en waar mensen zich gefrustreerd en geviseerd voelen. Dat is geen excuus voor vandalisme en gewelddadig gedrag, maar het is een illusie te denken dat je dat alleen met de matrak oplost en dat je hele wijken aan hun lot kunt overlaten. Je moet inzetten op repressie én op preventie, en iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen. Veiligheid begint met een wijkagent, niet met een waterkanon. Als je dat nodig hebt, is het al te laat.»

‘Ik had ook liever gezien dat onze schepenen niet in ’t Fornuis waren geweest, maar je kunt toch niet willen dat mensen elkaar nooit ontmoeten?’

HUMO In Antwerpen zet een lunch in ’t Fornuis het land op zijn kop.

Peeters «Ik had ook liever gezien dat onze schepenen daar niet aanwezig waren geweest, maar je kunt toch niet willen dat mensen elkaar nooit ontmoeten? Het gaat ook niet over de vraag of er nu Coca-Cola Zero dan wel champagne is gedronken. De vraag is of er belangenvermenging is geweest, en dat is vooralsnog niet bewezen. Maar je weet dat je als politicus moet oppassen voor die perceptie van al te vriendschappelijke banden. En die waren er wel. Een politicus moet weten in welke sectoren hij verdomd goed moet uitkijken, en de vastgoedsector is daar één van. De ruimtelijke ordening van een stad is van essentieel belang, en die mag niet afhankelijk zijn van de winstmarges van die sector. Projectontwikkelaars mogen hun boterham verdienen, maar niet door bijvoorbeeld armtierige appartementen met hoge marges te verkopen. Een toren bouwen is niet zo moeilijk. Maar de ruimtelijke ordening en een woonbeleid vormgeven, waardoor de stad leefbaar blijft voor alle mensen, en waardoor je zelfs armoede kunt bestrijden, is veel moeilijker. Ik vind het ook verontrustend hoe de journalisten van de nieuwswebsite Apache worden aangepakt. De pers heeft het recht en de plicht machthebbers te volgen en kritische vragen te stellen. Dat heet democratie. De intimidatie die ze nu ondervinden, vind ik er ver over.»

HUMO U hebt Bart De Wever in geen jaren meer onder vier ogen gesproken.

Peeters «Dat klopt, ja.»

HUMO Ik volg de politiek al dertig jaar, en de partijbonzen hebben de communicatielijnen altijd opengehouden, in de coalitie of erbuiten, want vroeg of laat kom je elkaar toch weer tegen.

Peeters «Ja, en nu niet meer. Dat is betreurenswaardig. Er zullen wel redenen voor zijn, maar ik kan het alleen maar vaststellen. Bart De Wever is destijds een paar keer bij mij thuis geweest – we moesten onze labrador telkens in de garage opsluiten, want hij is niet zo gek op honden. Maar vandaag is alles dichtgeslibd, en niemand voelt de behoefte dat te veranderen. Dus geven we elkaar een hand op recepties, en we gaan ieder onze weg.»

HUMO Tot duidelijk wordt wie de volgende burgemeester van Antwerpen wordt.

Peeters «Ik begrijp dat hij me liever niet had zien komen, maar om meteen te beginnen toeteren over vierkoppige draken die hem willen verslinden… Ik ben gekomen om mijn partij op de kaart te zetten in de grootste stad van Vlaanderen, wat op zich al een opgave is. Maar waarom direct zo’n vijandigheid? Je krijgt soms de indruk dat hij op polarisering drijft.»